Khơi dậy niềm tin hướng thiện

Các phạm nhân lan tỏa tình yêu quê hương, đất nước qua các tiết mục văn nghệ tại Hội diễn (Ảnh: PHAN CƯỜNG)

Nhìn từ hội diễn

Sáng cuối tuần đầu tháng 9, tại Phân trại 1 và 2, Trại giam Long Hòa, tỉnh Tây Ninh rộn ràng không khí chào mừng Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025) bằng một hội diễn văn nghệ sôi động.

Trong hội trường, hàng trăm phạm nhân ngồi ngay ngắn, tay cầm cờ, hoa, khẩu hiệu. Sau cánh gà, những “diễn viên đặc biệt” chỉnh trang phục cho nhau, nhắc nhau từng chi tiết của chương trình. Khi nhạc vang lên, không khí như bùng nổ với tiếng reo hò, vỗ tay cổ vũ.

Các diễn viên trên sân khấu đều là những "diễn viên đặc biệt" (Ảnh: PHAN CƯỜNG)

Các diễn viên với trang phục biểu diễn rực rỡ sắc màu tự tin phô diễn tài năng. Các tiết mục ca, múa, kịch nối tiếp nhau, giàu màu sắc và gắn kết thành một mạch chủ đề rõ ràng: Chào mừng ngày Quốc khánh, tri ân các anh hùng, liệt sĩ. Những ca khúc hào hùng như Cùng nhau đi Hồng binh, Dòng máu Lạc Hồng khuấy động không khí, xen kẽ là các tiết mục với giai điệu da diết như Viết tiếp câu chuyện hòa bình, Nỗi đau giữa hòa bình khiến hội trường lắng đọng.

Trại giam Long Hòa tổ chức Chương trình Giao lưu văn nghệ với các nghệ sĩ cho phạm nhân dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 (Ảnh: PHAN CƯỜNG)

Có tham gia hội diễn mới có thể hình dung hết không khí náo nức, sự đầu tư công phu của các chương trình. Trên sân khấu, dưới khán đài đều là những con người từng lầm lỡ. Trong môi trường cải tạo tưởng chừng “khô cứng”, đầy kỷ luật, họ vẫn được tiếp cận những sự kiện trọng đại của đất nước theo một cách rất riêng. Bằng tài năng nghệ thuật, cộng với sự hướng dẫn và tạo điều kiện của các cán bộ, giám thị Trại giam Long Hòa, các phạm nhân xây dựng chương trình văn nghệ đầy ý nghĩa và không kém phần chuyên nghiệp. Khi đó, âm nhạc trở thành nhịp cầu để họ tìm lại chính mình.

Các tiết mục văn nghệ tạo không khí vui tươi, sôi nổi, thúc đẩy phong trào thi đua chấp hành án phạt tù trong tập thể phạm nhân (Ảnh: PHAN CƯỜNG)

Chia sẻ về trải nghiệm này, phạm nhân N.C.D. nói: “Chúng tôi có 2 tuần để vừa lên ý tưởng, vừa tập luyện. Cán bộ trại giam mở cho chúng tôi nghe những bài hát mới, hướng dẫn chọn tiết mục và cách xây dựng chương trình. Việc tham gia hội diễn giúp tôi càng có thêm động lực để cải tạo tốt. Ngoài ra, chúng tôi còn được xem thời sự, đọc sách từ thư viện,...”.

Trung tá Ma Thế Tầng - Tổ trưởng Tổ Giáo dục Phân trại số 1, khẳng định: “Bất cứ ai cũng có quyền được thụ hưởng văn hóa, kể cả phạm nhân. Tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao là cách "mềm hóa" môi trường cải tạo, giúp phạm nhân cảm nhận được sự quan tâm của Ban Giám thị Trại giam cũng như của Nhà nước, từ đó, nhận ra sai lầm, có thêm động lực để hoàn lương”.

“Mềm hóa” môi trường cải tạo

Theo Trung tá Ma Thế Tầng, mục tiêu cao nhất của công tác cải tạo là khơi gợi ý thức về giá trị tự do, tình cảm gia đình và từ đó nuôi dưỡng ý chí hoàn lương. Và văn nghệ, thể thao chính là một trong những cách “chạm vào trái tim” của phạm nhân.

Hằng năm, tại Trại giam Long Hòa, những chương trình như Tiếng hát tình đời, hội thi giao tiếp văn hóa ứng xử cho phạm nhân, Đọc sách và làm theo sách,... đều để lại dấu ấn sâu đậm trong phạm nhân. Qua đó, phạm nhân cởi mở hơn, biết bộc lộ cảm xúc, biết quan tâm đến các phạm nhân khác. Đó là những tín hiệu tốt cho thấy hiệu quả của công tác giáo dục cải tạo.

Trong môi trường tưởng chừng chỉ có nguyên tắc, kỷ luật và sự gò bó thì các phạm nhân vẫn được thụ hưởng văn hóa, thể thao lành mạnh, ý nghĩa. Không chỉ văn nghệ, mỗi cuối tuần, phạm nhân còn được chơi bóng chuyền, đá cầu nhằm rèn thể lực, học cách hợp tác, tôn trọng luật chơi và tinh thần đồng đội. Vào dịp lễ, tết, họ tham gia trò chơi dân gian, thi đấu thể thao với sự cổ vũ sôi động của khán giả không kém phần hào hứng như ngoài xã hội.

Những trận đấu thể thao sôi nổi, những hội diễn văn nghệ giàu cảm xúc,... đều đã và đang góp phần nuôi dưỡng tinh thần lạc quan, đánh thức “mầm thiện” trong lòng người từng lầm lỡ; làm phong phú đời sống tinh thần, “mềm hóa” bầu không khí kỷ luật, để quá trình cải tạo của phạm nhân thêm nhân văn và hiệu quả.

Những hạt mầm của điều thiện ấy cứ thế lớn dần lên trong lòng phạm nhân như một lời nhắc nhở về giá trị của tự do, của sự sẻ chia và cơ hội làm lại cuộc đời.

Văn nghệ và thể thao tại Trại giam Long Hòa ngoài là sân chơi giải trí còn là “chất xúc tác tinh thần”, giúp phạm nhân thêm yêu đời, sống tích cực hơn, sớm trở lại làm công dân có ích cho xã hội.

“Gieo mầm thiện hôm nay trong trại giam chính là vun đắp cho ngày mai những công dân biết sống có trách nhiệm, biết trân trọng tự do và biết đóng góp cho cộng đồng” - Trung tá Ma Thế Tầng khẳng định. Đó cũng chính là mục tiêu nhân văn nhất trong hành trình khơi dậy niềm tin hướng thiện cho những con người từng lầm lỡ./.

Quế Lâm