Phát huy hiệu quả từ Dự án VnSAT

Giúp thay đổi tập quán sản xuất

Năm 2015, DA VnSAT chính thức được triển khai ở Long An với 23 xã thuộc 5 địa phương phía Bắc của tỉnh gồm Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Tân Thạnh, Mộc Hóa và thị xã Kiến Tường. Thời gian thực hiện ban đầu dự kiến từ năm 2015 đến 2020. Tuy nhiên, hiện nay, Chính phủ gia hạn DA đến tháng 6-2022. Đến nay, DA đạt nhiều kết quả nổi bật, trong đó có việc thay đổi nhận thức, tập quán sản xuất của nông dân chuyển từ sản xuất theo phương pháp truyền thống sang ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất.

Theo Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Mộc Hóa - Hồ Văn Hồng, DA VnSAT tại Mộc Hóa được triển khai ở 3 xã: Bình Hòa Đông, Bình Hòa Tây và Bình Hòa Trung. Thông qua DA, người dân được tham gia nhiều lớp tập huấn về “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”, giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất. Hơn hết, qua DA còn giúp địa phương dễ dàng vận động người dân tham gia vùng lúa ứng dụng công nghệ cao, chất lượng cao theo kế hoạch của huyện đề ra.

Dự án VnSAT giúp nhiều hợp tác xã được đầu tư đường, trạm bơm điện, nhà xưởng

Trước đây, nhiều nông dân thường quan niệm sạ lúa càng dày hay bón phân càng nhiều càng tốt, thậm chí là chưa phân biệt được giống lúa chất lượng hay không chất lượng. Điều này làm chi phí đầu vào tăng, lúa bán không có giá hoặc khó tiêu thụ. Nhưng những năm gần đây, khi tham gia DA VnSAT, nhiều nông dân chủ động áp dụng khoa học - kỹ thuật nhằm giảm lượng giống, phân đạm, số lần phun thuốc trừ sâu, nước tưới và thất thoát sau thu hoạch cũng như chọn được những giống lúa chất lượng và sản xuất theo đơn đặt hàng của công ty, doanh nghiệp.

 Ông Trần Văn Bé Ba (xã Bình Hòa Trung) bộc bạch: “Trước đây, tôi gieo sạ 140 -160 kg lúa giống/ha, bón phân NPK 120kg/ha, phun thuốc 5 lần. Sau khi tham gia các lớp tập huấn, tôi giảm lượng giống còn dưới 100kg/ha, lượng phân NPK còn dưới 100kg/ha, giảm còn 3 lần phun thuốc. Qua đó, giảm được chi phí đầu vào, lợi nhuận tăng so với bên ngoài từ 3-4 triệu đồng ha/vụ. Đặc biệt, diện tích lúa của tôi đều được hợp tác xã (HTX) liên kết với Tập đoàn Lộc Trời bao tiêu nên không lo về đầu ra hay thương lái ép giá”.

Được biết, từ năm 2016-2020, DA tổ chức tập huấn trên 520 lớp về “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm” cho trên 11.835 hộ với trên 34 điểm trình diễn về quy mô sản xuất theo “3 giảm, 3 tăng” và 418 lớp “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm” cho trên 10.860 hộ, với 21 điểm trình diễn về quy trình sản xuất theo “1 phải, 5 giảm”. Ngoài tập huấn về “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”, DA còn tổ chức tập huấn 55 lớp với trên 1.580 người tham gia về các nội dung: Hướng dẫn trồng nấm rơm, sản xuất lúa giống xác nhận, sản xuất lúa theo VietGAP, quản lý và phát triển HTX. Riêng năm 2021, DA tổ chức 19 lớp tập huấn “3 giảm, 3 tăng” và “1 phải, 5 giảm”.

Hướng đến nền nông nghiệp sạch, bền vững

Theo các chuyên gia ngành Nông nghiệp thì “chìa khóa” nâng cao vị thế, sức cạch tranh của ngành lúa gạo Việt Nam chính là sản xuất sạch và sản xuất theo nhu cầu thị trường cần; đồng thời, phải có sự liên kết chặt chẽ giữa 3 nhà (nhà nông - doanh nghiệp và Nhà nước). Xác định được vấn đề này, Long An tranh thủ nguồn lực của DA VnSAT để tạo điều kiện cho kinh tế tập thể phát triển, hướng đến nền nông nghiệp sạch, bền vững, góp phần nâng cao giá trị nông sản.

Nhờ tham gia các lớp tập huấn về “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm” trong Dự án VnSAT nên nông dân biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, góp phần giảm chi phí đầu vào, tăng lợi nhuận

Cụ thể, thời gian qua, DA VnSAT hỗ trợ HTX Nông nghiệp Gò Gòn (huyện Tân Hưng) tham gia chuỗi liên kết giá trị lúa gạo, thương hiệu của Ban Quản lý dự án VnSAT Trung ương; 8 HTX tham gia DA liên kết chuỗi giá trị lúa gạo của tỉnh; 9 HTX tham gia sản xuất lúa giống có hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp; 7 HTX xây dựng nhãn hiệu; diện tích hợp đồng bao tiêu lúa toàn vùng DA vụ Đông Xuân 2020 - 2021 là 6.848 ha, trong đó, trong HTX 4.151 ha, ngoài HTX 2.697 ha.

Ngoài ra, DA còn hỗ trợ 11 Tiểu dự án đầu tư kết cấu hạ tầng cho 11 HTX bao gồm: 3 nhà kho, 11 trạm bơm, 16 trạm biến áp, 9 tuyến đường giao thông nội đồng, 2 cầu, 1 cống,… với tổng kinh phí 72,566 tỉ đồng, trong đó vốn IDA 58,969 tỉ đồng, vốn ngân sách tỉnh đối ứng trên 13,597 tỉ đồng. Riêng năm 2021, DA đang tiếp tục triển khai 12 tiểu DA đầu tư hạ tầng công, với tổng kinh phí trên 64,8 tỉ đồng.

Năm 2017, HTX Nông nghiệp Vĩnh Thuận (xã Vĩnh Thuận, huyện Vĩnh Hưng) được thành lập với 9 thành viên tham gia, tổng diện tích 35ha. Sau thời gian hoạt động, đến nay, HTX có trên 80 thành viên tham gia, với tổng diện tích trên 500ha. Để đạt được kết quả này, HTX nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành, trong đó có sự hỗ trợ của DA VnSAT. Giám đốc HTX Nông nghiệp Vĩnh Thuận - Nguyễn Thị Diệu Ngân cho biết: “Những năm trước, đường vào HTX và vùng sản xuất gặp rất nhiều khó khăn, nhất là khi vào mùa vụ thu hoạch chỉ cần trời mưa là người dân không thể vận chuyển lúa ra đường lớn bán cho thương lái. Điều này làm ảnh hưởng đến sản xuất, sinh hoạt và thu nhập của nông dân rất nhiều. Năm 2020, HTX được DA VnSAT hỗ trợ trên 7 tỉ đồng đầu tư đường giao thông, nhà xưởng, trạm bơm điện”.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Nguyễn Chí Thiện, sau thời gian triển khai DA, nông dân áp dụng tốt hơn các kỹ thuật tiên tiến trong canh tác lúa; nhiều danh mục hạ tầng, trang thiết bị được đầu tư, phục vụ sản xuất và dân sinh. Có thể nói, DA VnSAT tại Long An góp phần triển khai, thực hiện tốt Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp thông qua tăng cường năng lực thể chế của ngành, đổi mới phương thức quản lý canh tác bền vững, nâng cao chuỗi giá trị cho ngành lúa gạo, tăng thu nhập cho nông dân và giảm tác động tiêu cực tới môi trường từ thâm canh lúa.

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, Ban Quản lý DA VnSAT tỉnh tiếp tục tăng cường công tác phối hợp đào tạo, tập huấn, chuyển giao khoa học - kỹ thuật cho nông dân; tổ chức lại sản xuất theo hướng tập trung, hỗ trợ phát triển các tổ chức nông dân, HTX đạt tiêu chí DA để phát triển mạnh mẽ kinh tế tập thể; triển khai nhanh và sớm hoàn thành các tiểu DA; tiếp tục vận động nông dân tham gia các tổ hợp tác, HTX để xây dựng mô hình sản xuất, cung ứng vật tư và tiêu thụ sản phẩm; duy trì và nhân rộng diện tích triển khai DA khi DA kết thúc…/.

Lê Ngọc