Dấu ấn văn học, nghệ thuật Long An qua từng giai đoạn

Góc trưng bày ảnh nghệ thuật long an quê hương tôi - nơi tái hiện sinh động đời sống và tinh thần của người dân, chiến sĩ Long An qua ống kính nghệ thuật

Từ khói lửa chiến Tranh đến không gian sáng Tạo mới

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 mở ra một trang sử mới cho đất nước - thời kỳ hòa bình, thống nhất, đổi mới và phát triển. Cùng với sự chuyển mình mạnh mẽ của đất nước, VHNT Việt Nam nói chung và VHNT Long An nói riêng bước vào một không gian sáng tạo mới, gắn liền với nhiệm vụ phản ánh hiện thực, đồng hành cùng công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Long An - vùng đất "trung dũng, kiên cường", nhanh chóng hòa nhịp cùng bước chuyển mình của đất nước. Với hệ thống di sản phong phú gồm 127 di tích lịch sử - văn hóa (trong đó có 21 di tích quốc gia), 2 bảo vật quốc gia, 5 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và hơn 400 lễ hội truyền thống, Long An không chỉ là vùng đất anh hùng mà còn là mạch nguồn cảm hứng sáng tác nghệ thuật.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch Hội Liên hiệp VHNT tỉnh - Nguyễn Tấn Quốc cho biết: Quá trình sáng tác nghệ thuật tại tỉnh luôn hòa nhịp với xu hướng chung của cả nước, đặc biệt là dòng chảy ngầm sâu sắc với các chủ đề yêu nước, nhân văn, dân tộc. Nhiều tác phẩm phản ánh sinh động đời sống lao động, tình cảm với đất nước, con người, công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các tác phẩm tăng cả về số lượng lẫn chất lượng, đa dạng về loại hình như thơ, văn xuôi, truyện ngắn, ký, bút ký, tùy bút, nghiên cứu, lý luận phê bình,... phản ánh đa dạng các lĩnh vực của đời sống, góp phần tạo nên bức tranh nghệ thuật sinh động, đậm chất phương Nam.

Những năm qua, tỉnh đặc biệt chú trọng đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ. Hiện Hội Liên hiệp VHNT tỉnh có 504 hội viên với nhiều chuyên ngành khác nhau. Các nghệ sĩ không chỉ có tay nghề mà còn giữ vững bản lĩnh chính trị. Nhiều nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu cao quý như Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú, Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú; nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhạc sĩ, nhà văn đoạt giải thưởng cấp khu vực, quốc gia và của các tổ chức uy tín. Đến nay, tỉnh tự hào có 1 Nghệ sĩ Nhân dân, 8 Nghệ sĩ Ưu tú, 1 Nghệ nhân Nhân dân và 10 Nghệ nhân Ưu tú.

Đặc biệt, 150 hội viên của tỉnh được kết nạp vào các hội chuyên ngành Trung ương. Những kết quả này là kết tinh của tinh thần lao động nghệ thuật bền bỉ, tình yêu nghề và trách nhiệm công dân. Họ sáng tác với tinh thần “phản ánh cuộc sống, định hướng tư tưởng, vun đắp tâm hồn dân tộc”, bám sát các chủ đề lớn của đất nước như lòng yêu nước, khát vọng hòa bình, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hình tượng người lính, nông dân, công nhân, nông thôn mới, biển, đảo,…

Nhằm tôn vinh các đóng góp tiêu biểu, UBND tỉnh cũng tổ chức Giải thưởng VHNT Nguyễn Thông định kỳ 5 năm/lần - một giải thưởng uy tín nhằm vinh danh các tác phẩm viết về đất và người Long An. Ông Nguyễn Tấn Quốc cho biết thêm: “Trong tiến trình đổi mới và hội nhập, VHNT không chỉ là tiếng nói của trái tim mà còn là một lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng và dân tộc”.

Những gương mặt tiêu biểu và tác phẩm để lại dấu ấn

Trên "bản đồ" VHNT Việt Nam, Long An có những đóng góp đáng ghi nhận. Trong lĩnh vực nhiếp ảnh, tác phẩm Đến trường của nghệ sĩ  Nguyễn Lành đoạt giải B do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam xét tặng năm 1996. Tác phẩm Má Hai anh hùng - Giải A xuất sắc năm 1999 do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam xét tặng cũng của ông là một trong những bức ảnh sâu sắc về hình tượng Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, được in trong Tuyển tập ảnh Việt Nam thế kỷ XX do Bộ Văn hóa - Thông tin và Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam xuất bản năm 2006.

Tác phẩm Má Hai anh hùng của nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Lành đoạt giải A xuất sắc do Hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam xét tặng

Về thơ ca, nhà thơ Đinh Thị Thu Vân với tác phẩm Một ngày ta ngoái lại được chọn vào tuyển tập 100 bài thơ hay nhất thế kỷ XX của Việt Nam. Ngoài ra, tỉnh có nhiều nghệ sĩ tên tuổi, góp phần tạo dựng diện mạo VHNT địa phương trong suốt nửa thế kỷ qua. Có thể kể đến nhà văn Khương Minh Ngọc - người đầu tiên đảm nhiệm vai trò Tổng Thư ký Hội VHNT tỉnh, nhà văn Hào Vỹ, nhà biên kịch Trần Minh Tiên, nhà thơ Đinh Thị Thu Vân, nhà văn Hoàng Đỗ,...

Nhà thơ Đinh Thị Thu Vân (bìa phải) góp phần tạo dựng diện mạo văn học, nghệ thuật địa phương trong thời gian qua

Mảng văn nghệ dân gian, có thể kể đến nhạc sĩ Trịnh Hùng - người có nhiều nghiên cứu sâu sắc; soạn giả Nguyễn Minh Tuấn nổi tiếng với bài vọng cổ Về quê ngoại. Ngoài ra, tỉnh còn có các soạn giả như Kha Tuấn (tác phẩm Ngã tư Sò Đôi), soạn giả Diệp Vàm Cỏ,...

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Liên hiệp VHNT tỉnh - nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Lành nhận định: Hiện nay, nhu cầu thưởng thức VHNT của công chúng ngày càng đổi mới. Nghệ sĩ cần phải không ngừng nâng cao tay nghề, đổi mới cách tiếp cận để bắt kịp xu thế hiện đại mà vẫn giữ vững hồn cốt dân tộc.

Thúc đẩy giao lưu quốc Tế qua ngoại giao văn hóa

Nhằm tăng cường hội nhập quốc tế, đến nay, tỉnh thiết lập, triển khai thỏa thuận hợp tác với 10 địa phương quốc tế: Chungcheongnam-do, Gyeongsangnam-do (Hàn Quốc); Svay Rieng, Prey Veng (Campuchia); Khăm Muộn (Lào); Trat (Thái Lan); Hyogo, Ibaraki, Okayama (Nhật Bản); Sacramento (Hoa Kỳ) và Leipzig (Đức). Trong các mối quan hệ kết nghĩa này, ngoại giao văn hóa, trong đó có lĩnh vực VHNT luôn được chú trọng đẩy mạnh.

Đặc biệt, với các tỉnh giáp biên Vương quốc Campuchia như Svay Rieng, Prey Veng, Long An thường xuyên phối hợp tổ chức các chương trình biểu diễn văn nghệ song ngữ (Việt - Khmer) phục vụ người dân nước bạn và kiều bào Việt Nam đang sinh sống, làm việc tại Campuchia. Những chương trình này được phía bạn đánh giá cao về nội dung và chất lượng nghệ thuật.

Ngoài ra, tỉnh còn duy trì các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao giữa thanh niên Long An và Svay Rieng; đồng thời, hỗ trợ các huyện biên giới tổ chức biểu diễn văn nghệ với các huyện giáp ranh của 2 tỉnh bạn, nhất là trong các dịp họp mặt mừng Xuân hữu nghị Việt Nam - Campuchia. Những hoạt động này góp phần thắt chặt tình đoàn kết, vun đắp quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai quốc gia.

Tuổi trẻ Long An tổ chức các hội thi ý nghĩa giúp các em học sinh, đoàn viên, thanh niên tìm hiểu về văn hóa, lịch sử, con người của các quốc gia trong Cộng đồng ASEAN và các nước khác

Đặc biệt, Tuần Văn hóa - Thể thao - Du lịch tỉnh Long An lần thứ 2 năm 2024 diễn ra từ ngày 28/11 đến 04/12/2024 thành công tốt đẹp với nhiều hoạt động sôi nổi. Điểm nhấn nổi bật là chương trình giao lưu văn hóa, nghệ thuật với Hàn Quốc, góp phần quảng bá hình ảnh Long An đến bạn bè quốc tế và tăng cường kết nối văn hóa đa phương.

Có thể thấy, trong dòng chảy đổi mới và phát triển của đất nước, VHNT Long An tiếp tục khẳng định vai trò là một phần không thể thiếu trong sự nghiệp phát triển bền vững, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Hành trình 50 năm của VHNT Long An là minh chứng sống động cho tinh thần sáng tạo, lòng yêu nước và ý chí bền bỉ của những người nghệ sĩ mang đậm hồn cốt phương Nam./.

Trà Long