Không để ngân sách cấp bù phí thu gom, vận chuyển rác

Năm 2023, chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt gần 230 tỉ đồng

Theo UBND tỉnh, tổng chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh từ năm 2021-2023 là hơn 663,2 tỉ đồng. Trong đó, chi phí bảo đảm từ nguồn thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt và giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt do cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp thực hiện gần 363 tỉ đồng. Như vậy, ngân sách nhà nước phải cân đối, hỗ trợ hơn 300 tỉ đồng.

Cụ thể, năm 2021, chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt hơn 217,8 tỉ đồng nhưng số thu giá dịch vụ chỉ gần 115 tỉ đồng. Vì vậy, ngân sách nhà nước phải chi trả hơn 102,7 tỉ đồng. Năm 2022, chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt hơn 215,5 tỉ đồng nhưng số thu giá dịch vụ chỉ hơn 115,4 tỉ đồng; ngân sách nhà nước phải chi trả hơn 100 tỉ đồng. Còn năm 2023, chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt gần 230 tỉ đồng nhưng số thu giá dịch vụ hơn 132,5 tỉ đồng; ngân sách nhà nước phải chi trả hơn 97,3 tỉ đồng.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Nguyễn Minh Lâm, nguyên nhân dẫn đến phải cấp bù ngân sách là do việc xây dựng định mức đơn giá thu/kilôgam rác chưa phù hợp, chưa sát với thực tế dẫn đến khi thu phí không đủ chi trả cho việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác. Vấn đề này, các địa phương cũng nhiều lần kiến nghị để UBND tỉnh xem xét, điều chỉnh Quyết định số 06/QĐ-UBND, ngày 13/01/2022 quy định giá dịch vụ thu gom, xử lý chất thải rắn. Định mức khối lượng rác phát sinh trên đầu người chưa phù hợp (1kg/người/ngày) dẫn đến khối lượng rác phát sinh thực tế lớn hơn khối lượng rác tính toán để thu phí. Ngoài ra, việc lập sổ bộ ở các địa phương chưa làm tốt, chưa bảo đảm thu đúng, thu đủ.

Bên cạnh đó, công tác đấu thầu lựa chọn đơn vị thu gom, vận chuyển chưa thực hiện được do cơ chế và các quy định trong lĩnh vực này chưa cụ thể, rõ ràng. Chủ yếu các địa phương hợp đồng với các đơn vị công ích thu gom, vận chuyển đến nơi xử lý. Do đó, vấn đề xác định chi phí vận chuyển cho sát với thực tế cũng gặp nhiều khó khăn.

Mặt khác, Luật Đấu thầu năm 2023 có hiệu lực từ ngày 01/01/2024 chưa ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn nên gây khó khăn đối với công tác đấu thầu, lựa chọn đơn vị thu gom, vận chuyển rác. Song song đó, phần lớn các địa phương giao đơn vị thu gom, vận chuyển rác đảm nhận nhiệm vụ thu phí rác thải nên việc vận động, tuyên truyền người dân chấp hành nộp phí cũng hạn chế trong khi chưa có chế tài đối với việc không nộp phí thu gom rác.

Để bảo đảm thu đúng, thu đủ phí thu gom, vận chuyển rác và ngân sách nhà nước không phải cấp bù cho khoản này, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo địa phương tăng cường công tác lập bộ và thu đủ bộ; đồng thời, bố trí kinh phí chi trả cho đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý, không để tình trạng nợ đọng. Ngoài ra, UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường sớm tham mưu Quyết định thay thế Quyết định số 06/2022/QĐ-UBND, ngày 13/01/2022 của UBND tỉnh về quy định giá cụ thể đối với giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt phù hợp với tình hình thực tế như kiến nghị của các địa phương. Các cấp, các ngành chủ động tham khảo bộ, ngành Trung ương, các địa phương lân cận về xác định đơn giá, định mức khối lượng rác trên đầu người để điều chỉnh, áp dụng phù hợp trên địa bàn tỉnh. Các cấp, các ngành nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh quy trình đấu thầu, lựa chọn đơn vị thu gom, vận chuyển rác trên địa bàn tỉnh để áp dụng đồng bộ ở các địa phương.

Ông Nguyễn Minh Lâm chỉ đạo các cấp, các ngành chủ động và nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu các địa phương, tập trung rà soát, cập nhật sổ bộ đầy đủ các đối tượng phải nộp phí thu gom, vận chuyển rác, bảo đảm thu đúng, thu đủ; thống nhất đơn vị thu phí rác thải trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu, đề xuất biện pháp chế tài đối với những trường hợp không chấp hành nộp phí thu gom rác. Theo lộ trình, dự kiến đến năm 2030, tỉnh không phải cấp bù khoản kinh phí thu không đủ chi cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác trên địa bàn toàn tỉnh;...

Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Nguyễn Minh Lâm chỉ đạo các cấp, các ngành chủ động và nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu các địa phương, tập trung rà soát, cập nhật sổ bộ đầy đủ các đối tượng phải nộp phí thu gom, vận chuyển rác, bảo đảm thu đúng, thu đủ; thống nhất đơn vị thu phí rác thải trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu, đề xuất biện pháp chế tài đối với những trường hợp không chấp hành nộp phí thu gom rác. Theo lộ trình, dự kiến đến năm 2030, tỉnh không phải cấp bù khoản kinh phí thu không đủ chi cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác trên địa bàn toàn tỉnh;..."./.

Lê Đức