Kinh nghiệm quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị của Di sản

Quang cảnh hội thảo. (Ảnh: Đức Phương/TTXVN)
Ngày 2/10, tại hội trường Khách sạn Bái Đính (xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình), Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình phối hợp với Đoàn công tác của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) tổ chức hội thảo về công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các Di sản thế giới tại Việt Nam.

Hội thảo có sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học của Trung tâm Di sản thế giới, Hiệp hội Bảo tồn thiên nhiên thế giới, Hội đồng Di tích và di chỉ quốc tế cùng các chuyên gia của Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Văn phòng UNESCO tại Hà Nội, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, Viện Khảo cổ học, Viện Khoa học Địa chất và khoáng sản, các trung tâm bảo tồn di tích của một số tỉnh, thành phố có di sản thế giới.

Các đại biểu đã dành nhiều thời gian tập trung, làm rõ các giá trị, thuộc tính tạo nên giá trị nổi bật toàn cầu của các khu di sản thế giới tại Việt Nam; chia sẻ những kinh nghiệm bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị di sản từ nhiều quốc gia của khu vực và thế giới.

Tại hội thảo, 6 tham luận của các chuyên gia quốc tế, nhà quản lý các khu di sản thế giới tại Việt Nam và 6 ý kiến phát biểu trực tiếp đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế trong quản lý, bảo tồn các di sản trên thế giới.

Trong đó, các đại biểu đề cao công tác phối hợp của quốc gia thành viên với Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc; tiến hành kiểm tra định kỳ, gửi báo cáo đánh giá về hoạt động bảo tồn môi trường; công tác quản lý nhân sự; thúc đẩy công tác nghiên cứu vào các thời kỳ khác nhau đối với di sản, từ đó đưa ra  điều chỉnh phù hợp đảm bảo yêu cầu theo khuyến nghị về quản lý di sản của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc.

Bà Now Yahashi, chuyên gia quản lý di sản, Trung tâm Di sản thế giới UNESCO, cho biết: "Chúng ta thấy nhiều khu di sản thế giới thường gặp tình trạng gia tăng khách du lịch. Thực chất vấn đề này không tiêu cực, bởi du khách đến sẽ mang theo nhiều lợi ích cho cộng đồng địa phương; đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế-xã hội, tạo việc làm, cải thiện môi trường tự nhiên xung quanh. Song phát triển kinh tế du lịch phải đảm bảo tính bền vững, cân bằng giữa phát triển và bảo tồn."

"Chúng ta phải định lượng sức chứa, đón du khách tham quan do Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên thế giới thiết lập; cần có phân tích chính xác về khả năng đáp ứng của di sản; xác định những thay đổi có thể chấp nhận được, đưa ra chỉ số cảnh báo, từ đó xác định mục tiêu quản lý di sản một cách khoa học," bà nói thêm.

Nhiều chuyên gia cũng khuyến cáo trong quá trình quản lý di sản cần coi trọng cả vùng lõi và vùng đệm, làm cho người dân hiểu được phải làm gì và không được làm gì khi sống trong di sản theo quy định, hướng dẫn của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc; tuân thủ phân định ranh giới di sản để đảm bảo tính toàn vẹn, xác thực của di sản.

Song làm sao để phát triển du lịch mà không ảnh hưởng đến di sản, làm sao để có sự phối hợp tích cực từ phía người dân là bài toán đặt ra trong công tác quản lý của các khu di sản thế giới.

Lấy ví dụ từ một số điểm du lịch tại đất nước Australia, ông Brian Dextor, chuyên gia quốc tế của Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên thế giới, cho rằng cần tìm hiểu kỳ vọng của du khách là gì khi đến tham quan di sản, từ đó có kế hoạch đa dạng sản phẩm du lịch phù hợp. Qua những phân tích, tìm hiểu có thể thấy du khách luôn muốn tìm hiểu về giá trị di sản chứ không đơn thuần là tham quan di sản, vì thế phải có thêm những hình thức du lịch, có những hình thức tuyên truyền, quảng bá khác nhau về di sản cũng như những trải nghiệm thực tế cuộc sống người dân địa phương, tìm hiểu về thiên nhiên, đời sống sinh vật ở khu vực đó. Việc đa dạng hóa sản phẩm chuyên biệt chính là cách vừa thu hút du khách, vừa giảm những tác động không tốt đến di sản.

Nhiều ý kiến còn cho rằng trong quá trình bảo tồn di sản, không phải là không cho những giá trị mới như xây dựng hạ tầng, bổ sung giá trị cho di sản nhưng tất cả những thay đổi phải tuân thủ nguyên tắc dựa trên những nghiên cứu khoa học, nghiên cứu khảo cổ học.

Theo Ban tổ chức, các kinh nghiệm về quản lý di sản trên thế giới được các chuyên gia, đại biểu chia sẻ tại hội thảo rất hữu ích trong việc quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản thế giới tại Việt Nam trong thời gian tới./.

Theo TTXVN