Mãi ngời sáng ‘trang văn bia’ về Tiểu đoàn ba lần anh hùng

Bìa 1 và bìa 4 cuốn sách

Với hơn 600 trang in, hơn 100 bài viết được kết cấu ba phần: Dấu ấn ra đời và Danh hiệu anh hùng; Sự kiện và Nhân chứng; các tác phẩm Sách, báo viết về Tiểu đoàn 1 với sáng tác thơ, văn của các cựu chiến binh qua những kỷ niệm tâm tình chân thành, xúc động cùng Phụ lục là những trang minh họa bằng hình ảnh giàu sức thuyết phục, tập ký, ghi chép Thắm mãi màu cờ Ba lần Anh hùng như một “văn bia” truyền thống, gửi về muôn sau trong nâng niu, trân trọng, ngưỡng mộ và lưu truyền giá trị lịch sử. Cuốn sách do Hội Cựu chiến binh Tiểu đoàn 1 Long An (khu vực phía Bắc) và Nhà xuất bản Quân đội nhân dân vừa ra mắt độc giả.

Ngược dòng lịch sử, vào ngày 17/6/1960, đơn vị 1 Cơ động, tiền thân của Tiểu đoàn 1 Long An được thành lập ở Giồng Ông Tưởng, huyện Đức Huệ, với 2 trung đội và 100 chiến sĩ. Từ buổi sơ khai “trứng nước” đó đến chiến công “mở màn” đánh vào căn cứ huấn luyện biệt kích Hiệp Hòa, bắt sống 4 cố vấn Mỹ (ngày 23/11/1963) đến cuộc Tổng tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968 với chiến công chói lọi 7 ngày đêm bám trụ cầu chữ Y Sài Gòn,... đều là những cuộc đối đầu đỉnh cao sinh tử với kẻ thù là đế quốc Mỹ.

Lần thứ nhất, Tiểu đoàn được trao tặng danh hiệu Anh hùng ngày 11/12/1970. Sau 9 năm, ngày 20/12/1979, danh hiệu Anh hùng được trao tặng lần thứ hai cho Tiểu đoàn với chiến công chiến đấu, bảo vệ biên giới Tây Nam Tổ quốc. Tiếp 10 năm dài sau nữa, giai đoạn 1979-1989, lần thứ ba, với chiến công xuất sắc làm nhiệm vụ quốc tế, giúp Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng, xây dựng chính quyền cách mạng và khôi phục đất nước bạn. 

Ba lần tuyên dương là “Tiểu đoàn Anh hùng” cùng 15 Huân chương Chiến công các loại, 3 Huân chương Hữu nghị của Nhà nước Campuchia và hàng trăm huân, huy chương khác; 6 đồng chí được phong tặng, truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; hàng trăm danh hiệu “Dũng sĩ” diệt giặc; hơn 2.000 cán bộ, chiến sĩ được tặng huân chương các loại; 57 Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng có chồng và con hy sinh là cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn 1 Long An;... dù có thật kiệm lời thì chúng ta vẫn có thể nói vang lên rằng: Đó là bản anh hùng ca bất tử của Tiểu đoàn 1 Long An!

Phần mở đầu cuốn sách Dấu ấn ra đời và Danh hiệu anh hùng là những bài viết của các nhà báo: Nguyễn Đăng Văn, Đỗ Thanh Bình, Long Thái, Nguyễn Văn Mạnh,... Đây là những người từng khoác trên mình áo trận, từng đi qua cuộc chiến tranh đầy hy sinh, gian khổ, từng công tác trong cơ quan tuyên huấn, nghiên cứu lịch sử Đảng. Đặc biệt, phần mở đầu còn có bài viết của nhà báo Nguyễn Đăng Văn nguyên là Trợ lý Chính trị Tiểu đoàn 1 Long An - Anh hùng cùng nhà báo, cựu chiến binh Nguyễn Văn Mạnh là hai cây bút xông xáo, có nhiều đóng góp trên lĩnh vực báo chí.

Với lợi thế và kinh nghiệm của người làm báo, với ý thức sâu và thủ pháp đa dạng, sắc sảo của quá trình làm nghề, chân dung 6 cá nhân anh hùng của Tiểu đoàn 1 Long An được các nhà báo khắc họa khái quát bằng những chiến công xuất sắc, độc đáo, đầy cảm phục. Người đọc ngưỡng mộ hơn hình ảnh anh hùng Huỳnh Văn Đảnh được mệnh danh là “nhà thiện xạ” qua các tình tiết anh hùng, sinh động ở 134 trận đánh, diệt 100 tên địch, bắn hạ 1 máy bay lên thẳng HU-1A, bắn 8 viên đạn, diệt 9 tên địch, trong đó có 1 viên tiêu diệt 2 tên. Anh hùng Huỳnh Văn Đảnh còn vinh dự cùng Đoàn anh hùng dũng sĩ miền Nam ra thăm Bác Hồ tại Hà Nội năm 1965.

Anh hùng Nguyễn Văn Thể trong trận đánh Thanh Hà (Bến Lức), 3 lần bị thương, 3 lần vẫn anh dũng xông lên, chiếm sở chỉ huy, đưa được 2 thương binh khác về khu vực an toàn. Hay anh hùng Trương Công Xưởng - một gia đình có 5 liệt sĩ; một Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1, một Phó Tư lệnh Phân khu Ba, chỉ huy trận đánh cầu chữ Y năm 1968, đã anh dũng hy sinh trong thế cùng vẫn lật hầm chiến đấu tại trận đánh ấp Mỹ Đức, xã Tân Kim, huyện Cần Giuộc.

Rồi Đại tá Anh hùng Nguyễn Văn Chiểu (Tư Chiểu) - nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, người Tiểu đoàn trưởng đầu tiên của Tiểu đoàn 1 Long An với hàng trăm trận chỉ huy xuất sắc, đóng góp lớn trong quá trình xây dựng lực lượng vũ trang Long An, sau là Bí thư Tỉnh ủy, Phó ban Bảo vệ chính trị nội bộ Trung ương.

Hay Đại tá Anh hùng Nguyễn Văn Bình, nổi bật chiến công trong chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam Tổ quốc, một Tiểu đoàn trưởng xuất sắc của Tiểu đoàn 1 Long An, sau làm Phó Sư đoàn trưởng Sư đoàn 317, Quân khu 7, người thắp ngọn lửa truyền thống lên đài lửa tại Lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010.

Với mỗi người, mỗi nhân vật là những cuộc thử thách hết sức khốc liệt khác nhau, những chiến công vang dội khác nhau nhưng cùng tựu trung lấp lánh lên 12 chữ vàng truyền thống của Tiểu đoàn 1 Long An: “Điều đâu đi đó, chỉ đâu đánh đó, đánh đâu thắng đó”.

Phần Sự kiện và Nhân chứng gồm 369 trang viết, chiếm tới 2/3 cuốn sách. Đây là phần bao trùm, dung chứa một nội dung khá lớn và trọng yếu của cuốn sách. Đây cũng chính là bức tranh toàn cảnh được tái tạo một cách toàn diện, khá đầy đủ lịch sử một Tiểu đoàn Anh hùng suốt dặm dài cuộc chiến với sự trưởng thành của đơn vị chiến đấu và chiến thắng dưới bầu trời Thắm mãi màu cờ Ba lần Anh hùng.

Từ giai đoạn chống Mỹ, cứu nước, với mốc son được ghi từ trận đánh Hiệp Hòa, chiến công mở màn do Thiếu tướng Huỳnh Công Thân chỉ huy, tới trận đánh “Trên cánh đồng Mương Trám” do Thiếu tướng Nguyễn Văn Ấp chỉ huy,...

Với 20 bài viết hoặc lời kể được các tác giả mô tả rất sinh động chân dung của lớp cán bộ lãnh đạo, chỉ huy Tiểu đoàn 1, từ Đại tá Mai Văn Lai, Nguyễn Văn Chuyển, Vũ Tiến Đông, Đặng Công Thạch, Nguyễn Văn Nhiều, Nguyễn Ngọc Ba, Nguyễn Văn Bình, Lê Phương, Nguyễn Tấn Hưng, Huỳnh Văn Ất, Đặng Thành Công, Võ Xuân Quân, Trần Hoài Nang đến Thượng tá Ngô Trọng Văn, Đỗ Văn Long, Nguyễn Văn Tâm, Thiếu tá Phạm Văn Ru,...

Những trận đánh được các tác giả làm sống lại với những chiến công vang vọng như trận Chính trị viên Tiểu đoàn chỉ huy tiêu diệt ác ôn ở Tân Trụ. Chuyện Đại tá Nguyễn Trùng Phương với biệt danh “Năm Lồng kẽm”, chuyện Chính trị viên tiểu đoàn Năm Nang “văn võ song toàn”, chuyện Tiểu đoàn phó Tư Chuyển chỉ huy trừng trị đích đáng địch lấn chiếm, phá hoại Hiệp nghị Pari năm 1973.

Rất ấn tượng là chuyện Tiểu đội trưởng Nguyễn Bá Nghiệp kể về 9 trận đánh “nhớ đời” với lối viết chân thực, sống động và cảm động. Chuyện về chiến sĩ bị tù đày Đào Văn Kim xin tự thiêu để phản đối nhà tù Mỹ-ngụy trong những năm bị địch giam cầm cùng với nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Hay câu chuyện về một “bà già” Campuchia hồi sinh kỳ diệu của Đại tá Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Văn Bình gây xúc động đến bất ngờ,...

Cùng với các bài viết trên, phần Sự kiện và Nhân chứng còn giới thiệu hơn 30 bài viết là “Những kỷ niệm sâu sắc của cuộc đời bộ đội”. Từ kỷ niệm của Đại đội trưởng Nguyễn Minh Tâm, Bùi Văn Sửu, Bùi Xuân Thiệp, Đàm Đức Hoành, Nguyễn Văn Hữu, Nguyễn Văn Đủng; Chính trị viên Đại đội Nguyễn Hữu Lễ; Trung đội trưởng Tạ Duy Chức, Âu Duy Hoan, Lương Quyết Chiến, Vũ Trí Tẩy, Đỗ Trọng Đáp, Trần Văn Khanh, Nguyễn Văn Binh, Hoàng Văn Chí (cán bộ Quân lực); Khẩu đội trưởng Ngô Thanh Nhàn, Lê Minh Đức, Hoàng Hữu Tiếp, Trần Văn Tòng, Chu Văn Tiến, Y tá An Quang Hào,... lính đặc công: Chu Anh Thức, Vũ Xuân Được, Hoàng Hoa Thắm (chiến sĩ Trinh sát) hay Ngô Doãn Lối, xạ thủ 12,8 ly “bóp cò một tay” với những trận đánh sinh tử,... Tất cả được các nhà báo: Vũ Chí Thành, Nguyễn Đăng Văn, Lê Đại Anh Kiệt, Nguyễn Hữu Lý, Nguyễn Xuân Tường,... cùng chính các tác giả là cựu chiến binh Tiểu đoàn 1 Long An ghi chép, thể hiện lại với sắc thái riêng của từng trận đánh, mỗi kỷ niệm chiến tranh nóng bỏng không thể nguôi quên,...

Giai đoạn xây dựng “Tiểu đoàn 1 Long An Anh hùng trong thời kỳ đổi mới” gồm các bài viết của Đại tá Lê Phương - nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Long An, nổi bật là vượt qua trận khát lịch sử của bộ đội Tiểu đoàn 1 Long An tại chiến trường Campuchia năm 1978, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ lúc anh là Tiểu đoàn trưởng. Và các bài viết của Đại tá Trần Văn Trai - nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Long An (nay là Thiếu tướng, Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh TP.HCM); Thiếu tá Nguyễn Minh An - Chính trị viên Tiểu đoàn 1; Thiếu tá Biện Văn Cường; nhà báo Trung tá Bùi Trung Dũng;... đã toát lên một hiện tại sinh động đầy sức sống của Tiểu đoàn 1 Long An trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.

Với 30 bài viết trên, tác giả chủ yếu là những người lính của Tiểu đoàn 1 trong “ôn cố tri tân,” trong “chuyện cũ kể lại” nhưng rất cuốn hút người đọc, không phải ở “văn hay” mà chính ở sự chân thật của các tác giả vốn là những thanh niên từ lũy tre xanh quê mẹ lên đường cầm súng đánh giặc, khiến người đọc ngỡ như được chứng kiến những trận đánh ác liệt diễn ra trước mắt.

Góp vào chuyên mục Sách, báo viết về Tiểu đoàn 1 là một số phỏng vấn và ghi chép của các nhà báo, nhà văn chuyên nghiệp như Ánh Tuyết, Bùi Ngọc Huấn, Anh Khôi, Phương Nam, Vũ Nhân Hưng, Hương Hồng Thu; những bài viết của Đại tá Lê Phải, Thượng tá Tạ Duy Bình, nhà báo Trần Hoàng, Thu Trang, Thành Chung, Đào Doan, Mười Tài,... Nhà báo Nguyễn Đăng Văn là cây bút đóng vai trò chủ lực, đi nhiều, viết nhiều. Tác giả tung hoành trên nhiều trang cày xới với đủ các tầng sự kiện được nối dài và đắp dày, góp phần làm sáng lên chủ đề lớn của tập sách.

Với những trang ký, ghi chép, những bài báo, các tác giả ít dừng lại trong “nghệ thuật dựng”, nghệ thuật phân tích tâm lý hay bình phẩm, gây ấn tượng và sức ám ảnh mạnh mà dùng nghệ thuật tự sự. Để rồi qua chất tự sự ấy, tất cả cái “Có” được sáng lên từ hơn 600 trang trong Thắm mãi màu cờ Ba lần Anh hùng như khẳng định giá trị của cuốn sách trong việc phản ánh hiện thực, lưu giữ hiện thực với ý nghĩa hữu ích trước truyền thống lịch sử, trước cội nguồn vang vọng của dòng chảy dài xa.

Với những gì có được từ Thắm mãi màu cờ Ba lần Anh hùng, Tiểu đoàn 1 Long An Anh hùng đã góp phần làm nên tám chữ vàng “Trung dũng kiên cường, toàn dân đánh giặc” mà Trung ương đã tặng cho quân, dân Long An, sẽ mãi mãi đi vào "trang văn bia" ngời sáng trước niềm kiêu hãnh, tự hào của dân tộc ngàn năm trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước và dựng xây đất nước.

Thắm mãi màu cờ Ba lần Anh hùng là một cuốn sách quý, hay, đáng đọc./.

Nhà văn Kim Chuông