An toàn từ sản xuất đến chế biến

Công nhân Công ty Cổ phần Thực phẩm HG (xã Mỹ An) cắt lát thanh long đưa vào lò sấy, bảo đảm quy trình chế biến an toàn, khép kín

Chuẩn hóa chất lượng từ những cánh đồng VietGAP, hữu cơ

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, đến nay, toàn tỉnh đã hỗ trợ 221 cơ sở sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn; trong đó, 3.376ha đạt chứng nhận VietGAP, 509ha GlobalGAP và 32ha đạt chuẩn hữu cơ - những con số cho thấy nông nghiệp sạch đang dần trở thành xu hướng chủ đạo.

Tại xã Tân Long, mô hình lúa VietGAP của Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Long Thuận đã trở thành điểm sáng. Ông Lê Minh Trúc - thành viên HTX, chia sẻ: “Nhờ áp dụng quy trình VietGAP, chúng tôi giảm được lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nhưng năng suất vẫn ổn định, giá bán cao hơn 10-15%. Người tiêu dùng tin tưởng, còn nông dân yên tâm sản xuất”.

Nông dân xã Tân Long chăm sóc lúa theo quy trình VietGAP - hướng đến sản xuất an toàn, bền vững 

Không chỉ có lúa, ở các vùng trồng thanh long Tầm Vu, An Lục Long, Thuận Mỹ,… phần lớn nông dân đã quen thuộc với quy trình VietGAP. Tuy nhiên, để nâng cao giá trị và mở rộng thị trường, nhiều hộ đã chuyển sang sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp xuất khẩu sang Nhật Bản và EU. Nhờ đó, ý thức canh tác ngày càng nâng lên, chất lượng sản phẩm cải thiện rõ rệt, hiệu quả kinh tế bền vững hơn.

Trong số những nông dân tiên phong, ông Trần Hồng Cường (ấp Long Hưng, xã An Lục Long) là người gắn bó với nông nghiệp hữu cơ hơn một thập kỷ. Từ những ngày đầu còn nhiều e dè, ông đã xây dựng lộ trình 3 giai đoạn: thử nghiệm, khảo nghiệm phân bón, hoàn thiện quy trình.

“Khó nhất không phải kỹ thuật mà là thị trường nhưng hơn 12 năm qua, thanh long hữu cơ cho thấy hiệu quả rõ rệt, cây khỏe hơn, ít sâu, bệnh, nhờ sử dụng vi sinh đối kháng, giảm phụ thuộc vào thuốc hóa học” - ông Cường bộc bạch.

Ông Trần Hồng Cường (xã An Lục Long) bên vườn thanh long hữu cơ - mô hình tiên phong hơn 10 năm giữ vững tiêu chuẩn xuất khẩu

Ông cho biết, để chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ, cần ít nhất 6 tháng đến 1 năm để cây thích nghi. Người trồng có thể bắt đầu xen kẽ phân hữu cơ, giảm dần phân hóa học. Khi đi đúng hướng, cây phát triển bền và ít bệnh hơn, năng suất ổn định, đầu ra thuận lợi.

Không chỉ dừng lại ở lúa hay thanh long, nhiều HTX trong tỉnh đã mạnh dạn chuyển đổi sản xuất rau màu, cây ăn trái và cây công nghiệp theo hướng an toàn, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đơn cử, HTX Rau an toàn Phước Hòa (xã Long Cang) đã phát triển chuỗi rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, cung cấp cho các siêu thị và bếp ăn tập thể trong tỉnh.

Công nhân Hợp tác xã Rau an toàn Phước Hòa (xã Long Cang) sơ chế rau trước khi giao cho khách hàng

Giám đốc HTX Rau an toàn Phước Hòa Kiều Anh Dũng cho biết: “Chúng tôi xác định sản xuất an toàn là con đường lâu dài. Ban đầu, người dân ngại quy trình kiểm soát nghiêm ngặt nhưng khi thấy rau bán được giá cao hơn, đầu ra ổn định, ai cũng đồng lòng. HTX còn đầu tư hệ thống nhà lưới, tưới tự động, ghi chép nhật ký điện tử để dễ dàng truy xuất nguồn gốc. Giờ đây, mỗi bó rau ra khỏi vườn đều có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng, người tiêu dùng rất tin tưởng”.

Còn HTX Dịch vụ Nông nghiệp Dừa Việt 78 (xã Tân Biên) do anh Nguyễn Văn Tiến sáng lập, trở thành hình mẫu trong liên kết sản xuất hữu cơ gắn với tiêu thụ ổn định. Thành lập từ tháng 4/2019, HTX Dừa Việt 78 hướng đến mô hình sản xuất, kinh doanh bền vững. Ngoài 15ha của gia đình, anh Tiến liên kết với nhiều hộ, nâng tổng diện tích dừa của HTX lên gần 300ha dừa hữu cơ. “Ngay cả khi giá dừa miền Tây giảm sâu, HTX vẫn thu mua ổn định, chấp nhận lợi nhuận thấp để giữ sự gắn kết với nông dân. Có lúc thương lái ngừng mua dừa Xiêm xanh, HTX vẫn thu mua để người dân yên tâm sản xuất” - anh Tiến chia sẻ.

Đẩy mạnh chế biến sâu, mở rộng chuỗi giá trị

Công nhân Công ty Cổ phần Thực phẩm HG (xã Mỹ An) sơ chế và chuẩn bị sấy thanh long bằng công nghệ hiện đại, bảo đảm giữ trọn hương vị tự nhiên

Nếu như “vùng nguyên liệu an toàn” là nền móng thì “chế biến sâu” chính là bước đột phá giúp nông sản Tây Ninh vươn xa. Trên địa bàn tỉnh, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư nhà máy chế biến hiện đại, gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Tiêu biểu là Công ty Cổ phần Thực phẩm HG (xã Mỹ An) với dây chuyền sấy thanh long, mít, xoài... bằng công nghệ sấy khô giữ nguyên màu sắc và hương vị tự nhiên và Công ty TNHH Xuất nhập khẩu VinaGrin (xã An Lục Long) chuyên chế biến nông sản sấy và sản phẩm đóng gói xuất khẩu sang Nhật Bản, EU.

Giám đốc Công ty Cổ phần Thực phẩm HG Dương Thị Trúc Giang chia sẻ: “Muốn chế biến bền vững thì vùng nguyên liệu phải an toàn. Chúng tôi ký hợp đồng dài hạn với nông dân, yêu cầu quy trình sản xuất VietGAP, đồng thời hỗ trợ bao bì, tem truy xuất và kỹ thuật thu hoạch đúng chuẩn. Khi nguyên liệu sạch, sản phẩm làm ra mới đủ điều kiện vào siêu thị và xuất khẩu. Doanh nghiệp và nông dân cùng có lợi”.

Dây chuyền sấy mít tại nhà máy của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu VinaGrin (xã An Lục Long), giúp nâng cao giá trị và đa dạng hóa sản phẩm nông sản Tây Ninh

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, đến nay toàn tỉnh đã được cấp 415 mã số vùng trồng (16.731ha) và 179 mã số cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Australia, New Zealand và EU. Hơn 130 cơ sở chế biến nông sản đạt các tiêu chuẩn quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP, ISO 22000, HALAL, BRC, góp phần nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cho sản phẩm.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) cũng tạo dấu ấn mạnh mẽ với 392 sản phẩm OCOP, trong đó 1 sản phẩm 5 sao, 73 sản phẩm 4 sao, 318 sản phẩm 3 sao, cùng 11 điểm trưng bày thương mại. Những con số ấy không chỉ thể hiện sức sống của sản phẩm nông nghiệp địa phương mà còn góp phần quảng bá hàng Việt, thúc đẩy tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.

Đặc biệt, ngành Nông nghiệp Tây Ninh đã ứng dụng công nghệ số trong quản lý và tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ 3,24 triệu tem QR truy xuất nguồn gốc cho 42 doanh nghiệp, HTX, giúp người tiêu dùng an tâm, đồng thời khẳng định uy tín thương hiệu nông sản Tây Ninh.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Trương Tấn Đạt cho biết: “Trong bối cảnh hội nhập sâu, rộng, nếu chỉ dừng lại ở sản xuất nguyên liệu thì giá trị nông sản sẽ rất thấp, dễ bị tổn thất trước biến động thị trường. Do đó, tỉnh xác định chế biến sâu và liên kết chuỗi giá trị là hướng đi tất yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh. Tỉnh khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại, đồng thời hỗ trợ nông dân tham gia HTX, ký hợp đồng bao tiêu dài hạn, bảo đảm đầu vào và đầu ra ổn định. Bên cạnh đó, ngành Nông nghiệp cũng chú trọng số hóa quy trình quản lý, truy xuất nguồn gốc, phát triển thương hiệu sản phẩm OCOP gắn với du lịch và văn hóa địa phương. Mục tiêu cuối cùng là hình thành một nền nông nghiệp xanh, sạch, bền vững, nơi sản phẩm của Tây Ninh không chỉ đáp ứng thị trường trong nước mà còn đủ sức chinh phục các thị trường khó tính trên thế giới”.

Từ đồng ruộng đến nhà máy, từ tem truy xuất đến sản phẩm OCOP, Tây Ninh đang chứng minh rằng “an toàn” không chỉ là tiêu chuẩn mà còn là cam kết trách nhiệm với người tiêu dùng và tương lai nông nghiệp bền vững. Mỗi cánh đồng, mỗi cơ sở chế biến là một mắt xích trong chuỗi giá trị khép kín - nơi người nông dân, doanh nghiệp và chính quyền cùng chung khát vọng xây dựng thương hiệu nông sản Tây Ninh vươn tầm quốc tế./.

Bùi Tùng