Việt Nam đặt mục tiêu kết thúc dịch HIV/AIDS vào năm 2030. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, dịch HIV/AIDS diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng số người nhiễm mới. Đáng báo động là tình trạng lây nhiễm HIV trong giới trẻ tăng, đặc biệt tăng nhanh trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới.
Theo thống kê, trong 9 tháng năm 2023, cả nước có 10.219 ca nhiễm HIV mới được phát hiện, trong khi cả năm 2022 ghi nhận 11.000 ca. Trong số 10.219 ca nhiễm HIV mới, có hơn 60% được phát hiện tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam bộ và TP.HCM. Riêng tỉnh Long An phát hiện 337 ca nhiễm HIV mới, trong đó, có 181 ca ngoại tỉnh. Hiện, cả nước có gần 250.000 người sống chung với HIV.
Hiện nay, người nhiễm HIV có xu hướng chuyển dần từ nhóm nghiện chích ma túy, mại dâm sang nhóm quan hệ tình dục đồng giới ở độ tuổi rất trẻ từ 15-25 tuổi, đặc biệt trong nhóm học sinh, sinh viên. Theo thống kê, nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới đang là nhóm lây nhiễm lớn nhất, chiếm tới 49%.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính là các bạn trẻ còn thiếu thông tin và kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, HIV/AIDS và các biện pháp dự phòng. Cùng với đó, sự kỳ thị kép từ cộng đồng, xã hội và định kiến về giới cũng là nguyên nhân khiến nhiều bạn trẻ không dám công khai tình trạng bệnh tật của mình; không ít bạn vừa quan hệ đồng giới, vừa sử dụng các chất kích thích nên việc tuân thủ điều trị HIV/AIDS kém hơn;...Ngoài ra, nguồn lực dành cho công tác phòng, chống HIV/AIDS còn hạn chế; nhiều địa phương chưa thực sự quan tâm đến công tác này dẫn tới việc tuyên truyền phòng, chống, điều trị HIV/AIDS hiệu quả chưa cao; các nhóm đích là học sinh, sinh viên, công nhân,... chưa được tiếp cận.
Để đối phó hiệu quả với sự gia tăng của HIV/AIDS, các cấp cần quan tâm đến chương trình phòng, chống HIV/AIDS, chỉ đạo các đơn vị liên quan bám sát các mục tiêu Chiến lược quốc gia của Chính phủ để xây dựng kế hoạch hành động cho từng năm, từng giai đoạn và triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS một cách sáng tạo, hiệu quả; tăng cường đầu tư, phân bổ ngân sách, bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS; lồng ghép nội dung phòng, chống HIV/AIDS vào kế hoạch phát triển KT-XH của địa phương.
Đặc biệt, ngành Y tế đẩy mạnh hoạt động truyền thông, cung cấp thông tin về kiến thức HIV/AIDS qua các sự kiện cộng đồng, các mạng lưới tại địa phương, nhóm đồng đẳng; kêu gọi mọi người giảm kỳ thị, phân biệt đối xử với những người nhiễm HIV/AIDS; mở rộng độ bao phủ và nâng cao chất lượng các dịch vụ dự phòng, xét nghiệm, chăm sóc, điều trị HIV; đẩy mạnh hoạt động can thiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ dự phòng và điều trị HIV. Các tổ chức cộng đồng cần tham gia tích cực, mạnh mẽ, sáng tạo hơn nữa vào các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, nhất là trong cung cấp các dịch vụ trực tiếp cho các nhóm đối tượng đích.
Chủ đề của Tháng hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS (01/12) năm 2023 được Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm chọn là: “Cộng đồng sáng tạo - Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030”. Để thực hiện thắng lợi chủ đề trên, cả hệ thống chính trị và cộng đồng hãy chung tay hành động bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, sáng tạo, góp phần khống chế, đẩy lùi HIV/AIDS, tiến tới kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030 ở nước ta./.
Thanh Tuyền
