Từ lâu, việc tặng quà tết đã trở thành nét văn hóa truyền thống, thể hiện tình cảm, sự trân trọng dành cho người thân, bạn bè. Những món quà tặng như thay lời chúc một năm mới thuận lợi, bình an. Mang ý nghĩa nhân văn như thế nhưng có khi tặng quà tết lại trở thành “gánh nặng” của không ít người cả về vật chất lẫn tinh thần. Bên cạnh đó, tặng quà tết cũng bị biến tướng, từ sự quan tâm ban đầu thành “hối lộ”, lấy lòng cấp trên.
Ngày trước, quà tết chỉ đơn giản là ít bánh, mứt, cặp rượu,... cùng lời chúc năm mới an khang, thịnh vượng. Kinh tế phát triển, mọi người chăm chút hơn cho quà tết, lựa chọn những món quà đắt tiền hơn, phù hợp với từng gia đình được biếu, tặng. Nhiều người xem giá trị món quà cao hơn sự quan tâm, chia sẻ và thường đánh giá mối quan hệ dựa trên giá trị quà tặng. Thế nên, tặng quà tết vô tình trở thành “gánh nặng” đối với một số gia đình, nhất là những gia đình trẻ, vợ chồng cùng làm công nhân.
Năm nay, kinh tế tiếp tục bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, những tháng cuối năm, nhiều doanh nghiệp bị thiếu hụt đơn hàng dẫn đến tình trạng công nhân thiếu việc làm, giảm thu nhập, thậm chí bị cắt hợp đồng lao động. Theo đó, việc chuẩn bị tết đối với nhiều công nhân, lao động cũng không được vẹn tròn khi không thể lo chu đáo cho gia đình 2 bên. Một năm làm việc vất vả, tết về quê, ai cũng mong có tiền phụ giúp gia đình nhưng với đồng lương ít ỏi thì việc chu toàn quà tết với công nhân, lao động càng thêm khó khăn. Bên cạnh đó, việc so sánh quà tết giữa gia đình này với gia đình khác càng tạo thêm áp lực. Mỗi người có điều kiện kinh tế khác nhau và ai cũng muốn chăm lo cho ông bà, cha mẹ, nhất là vào dịp tết, vì vậy đừng nên so sánh con nhà này biếu cha mẹ nhiều hơn hay con nhà khác biếu cha mẹ ít hơn. Quà tết là tấm lòng, sự hiếu thuận của con cháu, không thể đặt nặng món quà mang giá trị cao hay thấp mà đó là thể hiện nét văn hóa, tạo cho không khí ngày tết thêm ấm áp, vẹn tròn.
Trong xã hội hiện đại, quà tết không chỉ dành tặng cho cha mẹ, người thân mà còn thay lời cảm ơn đối tác, đồng nghiệp, thể hiện sự xem trọng các mối quan hệ trong xã hội. Từ đó, quà tết ngày nay càng được chú trọng từ chất lượng đến hình thức. Và cũng từ đây xuất hiện biến tướng trong tặng quà tết, nhất là đối với quà tặng lãnh đạo, cấp trên. Thực tế đã có nhiều trường hợp tặng quà tết như một cách “mua chuộc”; chạy chức, chạy quyền, hối lộ “núp bóng” quà tết. Chẳng hạn, khi vụ việc được điều tra, cựu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai - Trần Đình Thành và cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai - Đinh Quốc Thái khai trong số tiền mỗi người nhận hối lộ 14,5 tỉ đồng từ Công ty AIC, trong đó có nhiều lần số tiền được ngụy trang bằng quà tết.
Từ ý nghĩa nhân văn ban đầu, một số người lợi dụng phong tục tặng quà tết để lấy lòng cấp trên nhằm thuận lợi cho công việc của mình hay đôi khi chỉ là để không bị “làm khó”. Thế là, từ một truyền thống tốt đẹp, nét văn hóa ngày tết của dân tộc lại bị một số người biến tướng thành tham nhũng, hối lộ,...
Mấy năm gần đây, Đảng và Chính phủ đã có những văn bản chỉ đạo không tổ chức đi thăm, chúc tết cấp trên và lãnh đạo các cấp; cấm biếu, tặng quà tết cho lãnh đạo các cấp dưới mọi hình thức. Vừa qua, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 19-CT/TW, ngày 18/11/2022 về việc tổ chức Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, không tổ chức đi thăm, chúc tết cấp trên và lãnh đạo các cấp; không tổ chức đoàn của Trung ương thăm, chúc tết cấp ủy Đảng, chính quyền các tỉnh, thành phố; nghiêm cấm biếu, tặng quà tết cho lãnh đạo các cấp dưới mọi hình thức; không sử dụng ngân sách nhà nước, phương tiện, tài sản công trái quy định; không tham gia các hoạt động mê tín dị đoan; chỉ dự lễ chùa, lễ hội khi được phân công.
Tặng quà tết thể hiện tình cảm, sự gắn bó giữa người thân, bạn bè,... Hãy góp phần lưu giữ nét đẹp văn hóa đó qua việc thực hiện nghiêm Chỉ thị số 19-CT/TW của Ban Bí thư. Đó cũng là cách thức, giải pháp đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực./.
Tâm An
