Tội phạm giết người gia tăng, đâu là nguyên nhân?

Vụ án mạng khiến 2 người tử vong và 1 người trọng thương xảy ra tại huyện Cần Giuộc rặng sáng ngày 11/3/2019

Tội phạm giết người tăng

Theo Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, 6 tháng đầu năm, tình hình tội phạm có chiều hướng gia tăng với tỷ lệ 11,04%. Theo đó, viện kiểm sát 2 cấp đã thụ lý kiểm sát điều tra 875 vụ án hình sự với 1.067 bị can, tăng 83 vụ/105 bị can. Đáng lưu lý là các tội giết người do sử dụng chất ma túy, rượu, bia; tội phạm về xâm hại tình dục trẻ em; tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ do sử dụng rượu, bia, kể cả ma túy và tội mua bán, vận chuyển trái phép ma túy với số lượng lớn đang có chiều hướng tăng so với năm 2018.

Đối với nhóm tội phạm xâm phạm sở hữu, cơ quan điều tra đã khởi tố 234 vụ/276 bị can, tăng 14 vụ. Các tội tăng nhiều như trộm cắp tài sản xảy ra 169 vụ, tăng 16 vụ; cướp tài sản xảy ra 28 vụ, tăng 18 vụ. Điển hình như rạng sáng ngày 06/3/2019, tại tiệm tạp hóa của bà Nguyễn Thị Chum, ấp Nhơn Hòa 1, xã Đức Hòa Thượng, huyện Đức Hòa, đối tượng lẻn vào nhà cạy phá khóa tủ, lấy trộm tài sản của gia đình bà Chum gồm 70 triệu đồng tiền mặt, 1 lượng vàng 24K và một số nữ trang bằng vàng với tổng giá trị thiệt hại hơn 250 triệu đồng.

Tội phạm về kinh tế và môi trường, phát hiện và xử lý 42 vụ/41 bị can, tăng 24 vụ/20 bị can, tập trung chủ yếu là tàng trữ, vận chuyển hàng cấm với 41 vụ. 6 tháng đầu năm, tội phạm về ma túy tăng mạnh; trong đó, cơ quan điều tra tiến hành khởi tố 49 vụ/70 bị can, tăng 17 vụ/23 bị can so với cùng kỳ năm 2018. Các đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy được phát hiện trong thời gian qua có số lượng ma túy lớn, lên đến hàng chục kilôgam.

Đặc biệt, nhóm tội phạm về trật tự, an toàn xã hội có sự gia tăng cao nhất. Trong đó, cơ quan điều tra tiến hành khởi tố 201 vụ/332 bị can, tăng 24vụ/53 bị can. Những tội xảy ra nhiều là giết người với 19 vụ/23 bị can, tăng 11 vụ/14 bị can; tội cố ý gây thương tích tăng 51 vụ/62 bị can; tội phạm về giao thông đường bộ tăng 24 vụ. Việc gia tăng mạnh về tội giết người thời gian qua càng cho thấy cách hành xử, giải quyết mâu thuẫn giữa con người với con người trong xã hội hiện nay còn rất nhiều bất cập.

Đâu là nguyên nhân?

Nhìn lại những vụ án mạng xảy ra trong năm 2018 cũng như 6 tháng đầu năm 2019 có thể thấy nguyên nhân dẫn đến những vụ án mạng này không hề nghiêm trọng mà thường xuất phát từ những mâu thuẫn nhỏ trong cuộc sống. Đó có thể là những tranh chấp liên quan đất đai, tiền bạc, mâu thuẫn cá nhân nhưng không được giải quyết kịp thời dẫn đến bùng phát, gây ra những vụ án mạng thương tâm. Hoặc cũng có khi động cơ gây án lại đến từ ý thức coi thường pháp luật và một phần nào đó là quy định về mức án hiện nay còn chưa đủ sức răn đe.

Điển hình như vụ án giết người xảy ra vào ngày cuối cùng của năm 2018, đối tượng gây án là Hồ Minh Trung, 30 tuổi, ngụ xã Bình Quới, huyện Châu Thành, còn bị hại là anh Lê Ngọc Tân, 31 tuổi, ngụ cùng địa phương và cũng là con nợ của Trung.

Vụ án giết người do bị cáo Hồ Minh Trung gây ra được đưa ra xét xử

Vào chiều tối ngày 31/12/2018, Hồ Minh Trung đi đến nhà anh Tân để đòi số nợ hơn 4 triệu đồng do đến hẹn anh Tân phải trả. Tuy nhiên, trong quá trình đòi nợ, giữa Trung và anh Tân xảy ra mâu thuẫn dẫn đến xô xát.

Thay vì bình tĩnh giải quyết, Trung đã lấy dao nhọn đâm nhiều nhát khiến anh Tân tử vong. Mới đây, Tòa án nhân dân tỉnh Long An đưa vụ án ra xét xử, tuyên phạt bị cáo Hồ Minh Trung mức án 10 năm tù.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh - Trần Văn Nhậm, chủ tọa phiên tòa cho rằng, hành vi của bị cáo Trung có tính côn đồ, mặc dù giữa bị cáo Trung và anh Tân chỉ mâu thuẫn nhỏ xuất phát từ việc vay nợ chưa trả nhưng bị cáo quyết tâm tước đoạt mạng sống của người khác tới cùng bằng việc đâm nhiều nhát khiến anh Tân tử vong.

Tương tự là vụ án giết người xảy ra tại xã Hựu Thạnh, huyện Đức Hòa vào đầu tháng 02/2019. Chỉ vì xuất phát từ những tranh cãi cá nhân, đối tượng Phạm Duy Bằng (35 tuổi, ngụ xã Hựu Thạnh, huyện Đức Hòa) đã dùng dao đâm trúng vùng ngực khiến anh Nguyễn Thanh Liêm tử vong tại chỗ.

Mới đây nhất là vụ án mạng khiến dư luận cả nước hết sức phẫn nộ khi đối tượng Nguyễn Hoàng Nam (26 tuổi, ngụ huyện Hóc Môn, TP.HCM) ra tay sát hại 4 người vào đầu tháng 3/2019. Theo đó, đối tượng Nam, sau khi sử dụng ma túy đá đã dùng dao chém chết bà Bùi Thị Nết tại địa bàn huyện Cần Đước, sau đó tiếp tục chạy lên TP.HCM ra tay tàn độc cướp đi sinh mạng của 3 người thân khác là cha, mẹ và bà nội của Nam.

Qua rà soát, ngoài việc đối tượng Nam có sử dụng ma túy đá trước khi gây án thì trước đó, Nam từng có tiền án 11 năm tù về tội “Cướp tài sản”.

Theo một nghiên cứu về nguyên nhân, điều kiện gia tăng tội phạm giết người của Trung tâm Nghiên cứu tội phạm học và phòng ngừa tội phạm, Học viện Cảnh sát nhân dân thì có đến 46% số người phạm tội giết người xuất thân trong những gia đình phức tạp như có bố, mẹ hoặc anh, chị, em là những người có tiền án, tiền sự, làm những nghề phi pháp.

6 tháng đầu năm, toàn tỉnh xảy ra 19 vụ/ 23 bị cáo liên quan tội danh giết người

Tại Long An, 6 tháng đầu năm, số bị cáo có tiền án, tiền sự tiếp tục phạm tội hình sự là 81/637 bị cáo đã xét xử, chiếm 12,7%.

Mặt khác, một trong những nguyên nhân dẫn đến hành vi giết người chính là việc đối tượng phạm tội coi thường pháp luật và việc áp dụng mức án đối với tội danh giết người theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện nay còn chưa đủ sức răn đe. Vụ án giết người xảy ra vào ngày 07-01-2019, do đối tượng Nguyễn Thanh Phát (15 tuổi, ngụ phường 2, TP.Tân An) gây ra trên địa bàn phường 6 là minh chứng rõ nhất. Sau khi tước đi mạng sống của nạn nhân, Phát còn thản nhiên lên mạng khoe chiến tích và khẳng định chỉ “10 năm cũng không lâu”.

Theo một số thẩm phán Tòa án nhân dân tỉnh, qua các phiên tòa liên quan đến tội danh giết người, hầu hết nguyên nhân dẫn đến hành vi giết người đều là những mâu thuẫn nhỏ trong xã hội. Những mâu thuẫn trong đời sống chưa được quan tâm giải quyết, hòa giải kịp thời từ ban đầu để ngăn ngừa việc sử dụng bạo lực trong giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.

Do đó, các cơ quan chức năng cần tập trung công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật sâu, rộng trong nhân dân nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật. Kịp thời phát hiện, hòa giải các tranh chấp, mâu thuẫn trong nhân dân, qua đó giữ gìn ổn định trật tự xã hội và ngăn ngừa, đẩy lùi các hành vi phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng./.

Kiên Định