Cơn gió cuối mùa chạm khẽ vào sợi tóc mỏng manh và dịu dàng đánh thức những xao động. Tôi nghe như từ xa xôi vọng về tiếng những tàu lá chuối lao xao, lao xao… ngả nghiêng, đong đưa giữa miền gió chiều hoang hoải. Màu xanh bình dị của vườn chuối sứ sau nhà chợt hiện hữu trong tâm trí. Tiếng lá xôn xao đánh thức hồn quê thanh bần và nồng hậu trong tôi, đã lâu rồi chìm sâu dưới những cuốn xoay thời gian cùng bao ngược xuôi rong ruổi. Vườn chuối lặng thầm chở che những giấc mơ tuổi dại. Bao tàu lá rì rào nhẹ ru khoảng trời yên lành.
Tôi thường mủi lòng trước cảnh hoàng hôn loang loáng buồn. Trí nhớ dắt tôi về những hoàng hôn ngày cũ, vẽ nên một bức họa êm đềm mãi khắc khoải trong tâm thức. Bức họa ấy thấp thoáng vành nón sờn bạc, dáng người đậm màu sương gió của mẹ quét lá sau vườn, lặng lẽ níu hồn tôi bởi làn khói mỏng manh bịn rịn trên chái nhà. Tôi bé nhỏ lang thang trong vườn chuối mát lành, rộn rã tiếng chim và thảo thơm hương trái chín. Dưới bàn chân là thảm lá khô dịu êm nâng bước, trên đầu, lòa xòa những tàu lá chuối miên man thì thầm cùng gió bao câu chuyện nắng mưa. Có tàu lá nhè nhẹ phất phơ như hồn hậu vẫy chào, có tàu lá lại như đang cúi đầu từ tốn, cả khu vườn đón chào tôi bằng mạch nguồn yêu thương chắt chiu từ đất mẹ. Tiếng cuốc da diết ở đâu đó nao nao vọng về…
Vườn chuối qua bao mùa đã bền bỉ gắn bó cùng gia đình tôi, góp mặt vào những phân cảnh yên bình của cuốn phim ký ức mà tôi luôn nâng niu, trân quý. Nỗi nhớ miên miết đêm ngày dẫn bước chân về lại lối cũ, cuối con đường là nhà tôi ở đó, có mảnh vườn nhỏ vun trồng những bụi chuối chân phương. Trên chái hiên nhà, mẹ phơi những nia chuối chín ngọt dịu dưới màu nắng mỏng. Mảnh vườn quanh năm khoác vạt áo xanh hiền lành, là nơi tôi đã ươm bao hạt mầm giấc mơ thơ bé. Người ở quê gắn bó, thân thuộc với cây chuối trong đời sống hàng ngày. Cây chuối âm thầm dâng hiến cho đời từ gốc tới ngọn, từ lúc cây còn non đến khi thân ngã xuống, mưa nắng thủy chung với người quê thật thà.
Có ngày tết nào mà thiếu vắng những xấp lá chuối phẳng phiu, êm mượt được mẹ chuẩn bị để gói bánh. Xấp lá còn thơm mùi khói mẹ đã cẩn thận hong mềm trên bếp lửa. Từng sợi dây lạt dẻo dai đan xen trên lớp lá xanh, những chiếc bánh tét, bánh chưng dưới bàn tay khéo léo của mẹ được ra đời thật tỉ mỉ và đẹp mắt. Ngày tết, mâm ngũ quả mà cha kính cẩn dâng lên ông bà bao giờ cũng có nải chuối xanh đầy đặn. “Trong mâm ngũ quả, nải chuối tròn đầy nâng đỡ, bao bọc những loại quả khác, như là tình nghĩa gắn kết, anh em một nhà phải hòa thuận, đỡ đần lẫn nhau”. Giọng cha trầm ấm sau bao tháng ngày vẫn đọng lại trong tôi. Mấy chị em vẫn nhớ lời dạy ấy của cha mà yêu thương, đùm bọc nhau dù cuộc đời này có bao biến động.
Ở phố, đôi lần mua vội gói xôi bên đường được bà cụ chu đáo gói bằng lá chuối, tôi lại bùi ngùi hồi tưởng về vườn chuối của mẹ - thiên đàng thơ ấu của riêng tôi. Ký ức như ngọn lửa vẫn ngầm cháy trong sâu thẳm, chỉ chờ có cơn gió mang hình hài thân thuộc ngang qua là bùng lên thổn thức. Cái nhà chòi được đám trẻ quê chúng tôi lợp bằng lá chuối ngày ấy vẫn đứng vững trong tâm thức mặc cho bao giông bão, đổi dời thời gian. Tàu lá xanh thầm kể lại câu chuyện về những trưa trốn ngủ, lay đứa trẻ ngây thơ trong tôi thức dậy tìm về chốn cũ sau một giấc mộng dài. Bắt gặp bà cụ tóc trắng da mồi bên gánh xôi cùng xấp lá chuối, tôi chợt ấm lòng bởi bao điều bình dị vẫn thấp thoáng đâu đó giữa tấp nập phố phường. Không dưng, những đôi mắt biếc cùng tiếng cười khúc khích thuở hồn nhiên, cũng hẹn nhau về lại giữa tâm hồn trong một thoáng rưng rưng xao xuyến.
Tôi ngồi đây một chiều gió nhẹ, mường tượng mình đang rủ rỉ bên mẹ trong gian bếp ấm lửa, nhẹ nhàng xắt nhỏ hoa chuối để mẹ nấu món canh chua dân dã, đậm đà. Ngoài vườn, những thân chuối nghiêng mình theo buồng quả trĩu nặng, tựa dáng mẹ một đời gánh gồng đa đoan nuôi bầy con khôn lớn. Đàn gà con ríu rít theo gà mẹ kiếm mồi. Hương chuối chín ngọt ngào như vẫn còn thơm mãi trong giấc mơ…
Trần Văn Thiên