Đến Bảo tàng tìm về những ngày tháng tám lịch sử

Tranh Những ngày tháng 8 năm 1945 do họa sĩ Hữu Phương vẽ bằng màu bột trên giấy

Với quyết định sáng suốt, linh hoạt và sáng tạo, Tỉnh ủy Tân An ngày ấy đã lãnh đạo Nhân dân đứng lên giành lại chính quyền. Không khí sục sôi của những ngày tháng tám như vẫn còn lưu giữ vẹn nguyên qua tranh vẽ, hiện vật được trưng bày, lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh. Trong đó, 2 bức tranh vẽ Những ngày tháng 8 năm 1945 và Nhân dân Tân An ngày 22 tháng 8 năm 1945 là những tác phẩm được các họa sĩ vẽ lại theo trí nhớ của những nhân chứng lịch sử từng tham gia ngày khởi nghĩa giành chính quyền năm ấy.

Bức tranh Nhân dân Tân An ngày 22 tháng 8 năm 1945 được họa sĩ Hoàng Tuấn vẽ năm 1980 theo lời kể của nguyên Bí thư Tỉnh ủy Tân An năm 1945 Nguyễn Văn Trọng, một trong những lãnh đạo chủ chốt của cuộc khởi nghĩa. Tranh thể hiện cuộc mít-tinh trang trọng, phấn khởi mừng ngày chiến thắng tại Sân banh thị xã với hơn 4.000 người tham dự. Thông tin từ Bảo tàng tỉnh, hình ảnh người đại diện chính quyền cách mạng lâm thời phát biểu trong buổi ra mắt Nhân dân chính là đồng chí Nguyễn Văn Trọng.

Bức tranh gốc Nhân dân Tân An ngày 22 tháng 8 năm 1945 đang được lưu giữ trong kho của Bảo tàng tỉnh

Bức tranh Những ngày tháng 8 năm 1945 do họa sĩ Hữu Phương vẽ theo lời kể của họa sĩ Huỳnh Văn Gấm nhân kỷ niệm 10 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Họa sĩ Huỳnh Văn Gấm cũng từng trực tiếp tham gia cuộc khởi nghĩa giành chính quyền năm ấy tại Tân An. Năm 1984, ông được mời về lại Tân An để vẽ tranh trưng bày trong lễ kỷ niệm nhưng ông lại đề nghị nhà văn Khương Minh Ngọc, khi đó đang là Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật giới thiệu cho ông một họa sĩ khác và ông sẽ kể lại chi tiết không khí ngày khởi nghĩa cho họa sĩ này thể hiện. Người được chọn lúc bấy giờ là họa sĩ trẻ Nguyễn Hữu Phương, vừa tốt nghiệp ngành Mỹ thuật và về công tác tại Hội không lâu. Và tác phẩm do ông thể hiện được Bảo tàng lưu giữ cho đến hôm nay như một mảnh ghép quý báu trong bức tranh lịch sử hào hùng của cha ông trong thời kỳ 9 năm chống thực dân Pháp.

“Dù không trải qua giây phút lịch sử hào hùng ấy nhưng các họa sĩ vẫn khắc họa được hào khí những ngày Cách mạng Tháng Tám năm 1945 qua từng nét vẽ. Và 2 bức tranh trở thành minh chứng, giúp thế hệ trẻ phần nào hình dung được khí thế hân hoan, sôi nổi của những ngày mùa thu lịch sử. Lần đầu tiên sau hàng thế kỷ làm nô lệ, Nhân dân ta đồng loạt đứng lên trên cả nước giành lấy quyền làm chủ” - Trưởng phòng Bảo tàng, Bảo tàng tỉnh Nguyễn Phương Thảo cho biết.

Chiếc radio đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Phù hiệu Đảng viên đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh

Ngoài 2 bức tranh vẽ về Cách mạng Tháng Tám, bảo tàng còn lưu giữ phù hiệu Đảng viên dùng trong ngày khởi nghĩa 21/8/1945 và chiếc radio được chuẩn bị để nghe Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 02/9/1945. Phù hiệu Đảng viên vốn được làm để phát cho các chiến sĩ cách mạng mang trong ngày tổng khởi nghĩa 21/8 để phân biệt lực lượng của Đảng với các tổ chức khác cùng tham gia ngày khởi nghĩa. Theo bà Nguyễn Phương Thảo, đến cuối tháng 7, đầu tháng 8/1945, khí thế cách mạng ở Tân An chuyển lên thành cao trào. Ngoài tập hợp lực lượng, công tác chuẩn bị cũng không kém phần sôi nổi. Lò rèn được lập ra, rèn được 50 đao, kiếm. Một máy in từ Chợ Lớn được chuyển về Hướng Thọ Phú để in truyền đơn, tài liệu. Ngoài ra, Chi bộ Thanh niên còn làm 150 phù hiệu Đảng viên.

Phù hiệu Đảng viên đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh

Sau khi cách mạng thành công, ngày 02/9/1945, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội thì tại Tân An, chính quyền cũng chuẩn bị một chiếc radio để thu sóng, phát lại lời Bác cho quần chúng Nhân dân nghe. Tuy nhiên, do điều kiện kỹ thuật thời điểm đó chưa đáp ứng nên việc thu sóng không thành công.

80 năm đã trôi qua, những hiện vật, tranh vẽ lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh không chỉ là minh chứng sống động cho những ngày tháng tám lịch sử ở Tân An mà còn là ngọn lửa truyền cảm hứng cho hôm nay. Mỗi hiện vật đều là lời nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau về tinh thần đoàn kết, lòng quả cảm và khát vọng độc lập, tự do của cha ông. Tìm về Bảo tàng vào những ngày tháng tám lịch sử là cách để mỗi chúng ta thêm trân trọng hòa bình đang có và hun đúc ý chí xây dựng đất nước mai sau./.

Mộc Châu