Khởi công công trình Nhà trưng bày – Khu lưu niệm Nguyễn Thông

Khởi công công trình Nhà trưng bày – Khu lưu niệm Nguyễn Thông

Nội dung trưng bày chủ yếu về thân thế, sự nghệp cụ Nguyễn Thông và hạng mục đường dẫn vào Khu di tích với tổng kinh phí 10 tỉ đồng. Công trình do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Long An làm chủ đầu tư, dự kiến hoàn thành trong năm 2021.

Khu lưu niệm Nguyễn Thông là nơi lưu niệm danh nhân Nguyễn Thông - một trí thức yêu nước, nhà hoạt động văn hóa lớn của Nam Kỳ lục tỉnh nửa cuối thế kỷ XIX.

Nguyễn Thông tên thật là Nguyễn Thới Thông, tên chữ là Hy Phần, hiệu là Kỳ Xuyên, biệt hiệu Độn Am, SN 1827 trong một gia đình nhà nho nghèo ở thôn Bình Thạnh, tổng Thạch Hội Hạ, huyện Tân Thạnh , phủ Tân An, tỉnh Gia Định (nay là xã Phú Ngãi Trị, huyện Châu Thành, tỉnh Long An). Ông thi hương đổ cử nhân năm 22 tuổi, khi thi hội bài vấy mực nên bị đánh hỏng. Ông bắt đầu cuộc đời quan trường năm 1851 với chức huấn đạo tại Phú Phong, tỉnh An Giang.

Suốt 35 năm làm quan với nhiều chức vụ như đốc học Vĩnh Long, Bố chánh Quảng Ngãi, Án sát Khánh Hòa, Doanh điền sứ Bình Thuận, Tư Nghiệp Quốc Tử Giám, hoạt động trên nhiều lĩnh vực thủy lợi, kinh tế, sử học, văn học, văn hóa, giáo dục,…Nguyễn Thông là một nhà lãnh đạo có tài, luôn đấu tranh và đem lại quyền lợi cho nhân dân, một trí thức lớn, một nhà thơ yêu nước thương dân.

Nguyễn Thông mất ngày 27/8/1884 tại Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận - nơi sau này các con ông là Nguyễn Quý Anh và Nguyễn Trọng Lội đã tiếp nối truyền thống, thành lập Dục Thanh học hiệu mà người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành (sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh) đã ghé dạy học trên đường vào Nam tìm đường cứu nước.

Cuộc đời hoạt động của Nguyễn Thông để lại đã khẳng định ông là một nhà hoạt động văn hóa lớn, một trí thức lớn đã thể hiện tấm lòng yêu nước một cách trọn vẹn trong thời kỳ lịch sử đầy biến động ở nước ta.

Nguyễn Thông an nghĩ vĩnh viễn trên quê hương thứ hai Bình Thuận. Tuy nhiên, nơi sinh ra ông, tên ông được đặt tên đường, tên trường học. Khu vườn nhà ông nay là khu lưu niệm. Đó là một quần thể (rộng 543m2) gồm công trình bia lưu niệm (xây dựng năm 1984 nhân kỷ niệm 100 năm ngày mất Nguyễn Thông), nền nhà cũ, mộ phần của bà nội và song thân của Nguyễn Thông bằng đá ong. Đặc biệt tại đây còn một bia đá cẩm thạch do chính ông tạo lập năm 1868, loại bia một mặt có kiểu dáng và trang trí mang phong cách mỹ thuật thời Nguyễn. Nội dung bia xác định vị trí các ngôi mộ, năm sinh, năm mất và một bài minh ca ngợi công đức thân sinh ông là Nguyễn Hanh.

Ngày nay, Khu lưu niệm Nguyễn Thông là địa điểm tham quan, thăm viếng, là địa chỉ về nguồn của học sinh, sinh viên. Bia đá do ông lập là di sản quý ở địa phương, là tư liệu góp phần tìm hiểu cuộc đời và sự nghiệp Nguyễn Thông.

Năm 2001, Khu lưu niệm Nguyễn Thông được Bộ văn Hóa - Thông tin công nhận là di tích Quốc gia (Quyết định số 04/2001/QĐ-BVHTT ngày 19-01-2001)./.

Minh Trực