Mang “Ruộng bậc thang” về với đồng bằng

Ruộng bậc thang - một hình thức canh tác độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số vùng Tây Bắc vừa được Tạp chí Du lịch Thế giới đưa vào danh sách 10 cảnh quan đầy sắc màu nhất thế giới.

Trước đây, NSNA Tôn Thất Hùng nhiều lần đến Tây Bắc qua những chuyến công tác. Đến đây, ông cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên và tinh thần lao động của người dân nhưng do quỹ thời gian “eo hẹp” nên ông không thể sáng tác ảnh nghệ thuật được. Giờ đây, khi nghỉ hưu, ông quyết tâm quay lại để thỏa nguyện ước mơ sở hữu những bức ảnh về vùng đất đặc biệt này.

Cùng 2 người bạn thân, ông lên đường vào những ngày cuối tháng 9/2016 - mùa vàng du lịch, mùa thu hoạch cũng là lúc ruộng bậc thang đẹp nhất trong năm. Cuối thu, lúa ngả sang màu vàng, cả cánh đồng uốn lượn, nổi bật giữa nền xanh của bầu trời cùng núi đồi, cây cỏ. Đây cũng chính là khoảnh khắc thôi thúc người nghệ sĩ cầm máy chụp không mệt mỏi để thỏa chí đam mê.

Đồi Mũi giầy. Ảnh: Tôn Thất Hùng

Khi đến Tây Bắc, ông phải đi xe gắn máy, lội bộ hàng tiếng đồng hồ,... trên những con đường mòn băng qua các triền đồi, khe núi để tìm cho mình góc ảnh đẹp về những thửa ruộng, sóng lúa vùng cao. Bước vào tuổi lục tuần, lại phải di chuyển liên tục, thời tiết vùng cao lạnh rét, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng bù lại, ông có thời gian để toàn tâm, toàn ý chụp ảnh nghệ thuật.

Ngoài cảnh thiên nhiên, núi rừng hùng vĩ, muốn có được những tác phẩm đẹp, những khoảnh khắc “đắt giá”, người nghệ sĩ phải tranh thủ chạy đua với thời gian, có khi phải khởi hành từ lúc trời còn mờ sương và trở về khi nắng chiều dần tắt. Lắm lúc chùn chân, mỏi gối nhưng chính lòng đam mê thôi thúc NSNA Tôn Thất Hùng vượt qua tất cả.

Có khi, miệt mài cả ngày dài vẫn chưa có tác phẩm nào ưng ý, thế nhưng, một bức ảnh đẹp lại “đến” rất bất ngờ! Lúc đang dừng chân nghỉ mệt, phóng tầm mắt nhìn tầng tầng, lớp lớp ruộng lúa uốn quanh triền núi, ông lại bấm máy và vỡ òa cảm xúc vì màu sắc, ánh sáng, đường nét, bố cục gần như hoàn hảo!

Ruộng bậc thang ở Mù Cang Chải. Ảnh: Tôn Thất Hùng

Theo ông, chinh phục và sáng tác ảnh nghệ thuật tại Tây Bắc cũng là cơ hội trải nghiệm, mở mang kiến thức về văn hóa, phong tục, tập quán của đồng bào vùng cao. Khi chụp một bức ảnh, người nghệ sĩ phải đặt cả tâm huyết vào trong đó. Phải hiểu được con người, cảnh vật và nội dung tác phẩm, ông mới có thể đặt tên một cách chính xác, hợp lý và truyền tải được cảm xúc đến người thưởng thức.

Người dân Tây Bắc trồng lúa trên ruộng bậc thang muốn chủ động được nguồn nước tưới tiêu phải theo thời vụ. Vào mùa thu hoạch, lúa gặt xong được phơi ngay tại ruộng rồi mới đập lấy hạt, đổ vào bao vác về nhà (như tác phẩm Dưới chân đồi, Lúa xếp dãy, Mùa gặt ở Lai Châu, Ruộng bậc thang ở Chế Cu Nha). Đôi khi, người dân còn trồng xen canh bắp với ruộng lúa. Với tác phẩm Lúa màu tiếp vụ, người xem được thưởng thức những mảng màu độc đáo với màu vàng của lúa chín, màu xanh thẫm của bắp đang trổ cờ cùng màu nâu của những thửa ruộng vừa thu hoạch, màu trắng lấp lánh từ những rãnh nước đan xen. Tất cả sắc màu hòa quyện như một bức tranh tuyệt mỹ của “họa sĩ” thiên nhiên cùng đôi tay “pha màu” độc đáo của người nông dân Tây Bắc.

Trên cánh đồng La Pán Tẩn. Ảnh: Tôn Thất Hùng

Cũng là ruộng bậc thang nhưng người xem không thể nào nhàm chán bởi mỗi tác phẩm, mỗi hình ảnh là một góc nhìn mới, một khung trời, một câu chuyện mới. Có khi, chúng ta được chiêm ngưỡng những thửa ruộng sóng sánh như dải lụa xanh, vàng đan xen trong tác phẩm Dải lụa, Mùa gặt ở Tú Lệ, Đường lên bản Tà Xùa Sơn La, Sóng lúa. Có lúc, ta như đang đứng ở đỉnh đồi, tận hưởng cảm giác thanh bình, yên ả bên màn sương bảng lảng quyện cùng khói lam chiều tỏa từ mái nhà tranh trong tác phẩm Chiều về, Đường về bản Tả Van, Bản làng người H’mông. Và cũng có khi, người xem chợt phấn khích, say mê khi đắm chìm cùng cảnh sắc thiên nhiên tuyệt mỹ với tác phẩm Non nước hữu tình, Đồi mũi giày, Trên cánh đồng La Pán Tẩn,...

Cả một “hành trang” hơn ngàn tấm ảnh mang về sau chuyến đi, NSNA Tôn Thất Hùng phải rất đắn đo để quyết định lựa chọn 30 tác phẩm để triển lãm, ra mắt. Tất cả đều là tâm huyết muốn chuyển tải hình ảnh kỳ vĩ, độc đáo của ruộng bậc thang để bạn bè, công chúng trong và ngoài tỉnh thêm hiểu, thêm yêu và thêm tự hào về cảnh đẹp, con người trên đất nước Việt Nam mến yêu!./.

Cát Tường