Thăm mộ cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc

Tượng cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc

Dù tọa lạc tại trung tâm TP.Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp song Khu di tích cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc khá yên tĩnh, là nơi để mọi người tìm đến viếng thăm với lòng tôn kính, tri ân một nhà Nho yêu nước, thương dân, suốt đời thanh bạch. Cụ Nguyễn Sinh Sắc sinh ra và lớn lên tại huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Năm Tân Sửu (1901), cụ đỗ Phó bảng, năm 1906 nhậm chức Thừa biện Bộ Lễ và sau đó là Tri phủ lĩnh nhiệm Tri huyện Bình Khê (Bình Định). Trong thời gian làm quan, cụ kết thâm giao với các nhà Nho yêu nước như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Vương Thúc Quý và cụ luôn đứng về phía dân nghèo chống lại bọn cường hào, ác bá.

Từ quan, sau khi bôn ba khắp nơi, cụ về sinh sống tại làng Hòa An thuộc tỉnh Đồng Tháp để dạy học, bốc thuốc chữa bệnh giúp đỡ người nghèo, sống cuộc đời thanh bạch, truyền bá chủ nghĩa yêu nước và nằm lại lòng đất Hòa An - Cao Lãnh vào ngày 27/10/1929.

Khu di tích cụ Nguyễn Sinh Sắc được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia vào ngày 09/4/1992. Đây được xem là một quần thể công trình lịch sử văn hóa lưu niệm nổi tiếng của tỉnh Đồng Tháp và Đồng bằng sông Cửu Long. Trong khuôn viên có diện tích gần 10ha, điểm nhấn là mộ cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc. Ngôi mộ cụ Phó bảng quay về hướng Đông, có mái hình cánh sen cách điệu giống hình dáng bàn tay xòe úp xuống; trên mái đắp nổi tượng 9 con rồng đậm nét dân gian, vươn ra thành 9 đầu hồi tượng trưng cho các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long. Ngôi mộ cụ Phó bảng được ốp đá hoa cương, nấm mộ màu xám tro yên vị trên nền mộ bằng đá mài trắng hình lục giác mở rộng dần ra hai bên và phía trước. Trên mộ có một đỉnh trầm bằng đá Ngũ Hành Sơn, ngày đêm nghi ngút khói hương. Khuôn viên lăng mộ có nhiều loại cây cảnh, hoa trái quý hiếm được người dân khắp cả nước mang về trồng lưu niệm.

Trước khu mộ là hồ sen hình ngôi sao 5 cánh

Bên trong vòm mộ được phủ bằng một cánh sen úp xuống để che nắng, mưa. Trên những cánh sen này tạc hình 9 đầu rồng biểu tượng cho dân tộc Việt Nam “con Rồng - cháu Tiên”. Trước khu mộ là hồ sen hình ngôi sao 5 cánh, giữa hồ là đài sen trắng cách điệu cao 6,5m tượng trưng cho cuộc đời thanh bạch của cụ Phó bảng.

Khu di tích còn tái hiện nét đẹp của không gian văn hóa làng Hòa An quen thuộc ở đầu thế kỷ XX, trên diện tích trên 22.000m². Khu vực này có những ngôi nhà truyền thống của các hộ dân trong làng, rạch Cái Tôm, vườn cây ăn trái, những hàng dừa, cây cầu khỉ, đường làng quanh co,... Những hình ảnh sinh hoạt văn hóa, giải trí, sản xuất,... mô tả một phần cuộc sống của người làng Hòa An. Bên trong làng Hòa An được tái hiện này, nổi bật và ấn tượng là những ngôi nhà gỗ có kiến trúc truyền thống, được xây dựng tỷ lệ 1/1: Nhà chữ đinh, nhà bát dần, nhà nọc ngựa, nhà sàn.

Hàng năm, cứ vào ngày 27/10 Âm lịch, người dân các vùng lân cận lại hội tụ về đây dự lễ giỗ cụ Phó bảng trong không khí trang nghiêm, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”./.

Nguyệt Nhi