Toàn cảnh vụ thảm sát du khách ở Kashmir khiến quan hệ Pakistan và Ấn Độ căng thẳng

Theo kênh CNN ngày 25/4, Ấn Độ và Pakistan đều kiểm soát một phần Kashmir nhưng tuyên bố chủ quyền toàn bộ khu vực này. Hai bên đã ba lần giao tranh vì vùng lãnh thổ miền núi này. Năm 2019, các máy bay chiến đấu của Ấn Độ đã oanh kích các mục tiêu trong lãnh thổ Pakistan sau khi một vụ tấn công xuyên biên giới khiến ít nhất 40 binh sĩ bán quân sự của Ấn Độ thiệt mạng ở phần Kashmir do New Delhi quản lý.

Trong vụ tấn công ngày 22/4, 25 trong số 26 du khách thiệt mạng là công dân Ấn Độ. Ấn Độ ngay lập tức quy trách nhiệm cho Pakistan, hạ cấp quan hệ song phương và đình chỉ tham gia hiệp ước chia sẻ nguồn nước quan trọng.

Pakistan phủ nhận có liên quan và cảnh báo rằng mọi nỗ lực ngăn hoặc chuyển hướng nguồn nước thuộc về Pakistan sẽ bị coi là hành động chiến tranh.

Vụ thảm sát ở Pahalgam

Lực lượng an ninh gác gần hiện trường vụ tấn công khủng bố nhằm vào khách du lịch tại Pahalgam, thuộc khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát. Ảnh: ANI/TTXVN

Ngày 22/4, các tay súng đã nổ súng vào đoàn du khách tại Pahalgam - một điểm đến du lịch nổi tiếng ở khu vực núi non Kashmir do Ấn Độ kiểm soát.

Ít nhất 25 công dân Ấn Độ và một công dân Nepal thiệt mạng trong vụ thảm sát diễn ra tại một thung lũng chỉ có thể tiếp cận bằng đi bộ hoặc cưỡi ngựa.

Nhân chứng kể lại cảnh tượng kinh hoàng khi các tay súng tiến đến gần và nổ súng ở cự ly gần. Một số người sống sót nói với truyền thông địa phương rằng các tay súng đã nhắm vào nam giới trong nhóm và cáo buộc một số nạn nhân ủng hộ Thủ tướng Narendra Modi.

Chính phủ của ông Modi đã tước bỏ quy chế tự trị theo hiến pháp của Kashmir - nơi có đa số dân theo đạo Hồi - vào năm 2019, đưa khu vực này dưới quyền kiểm soát trực tiếp của New Delhi, dẫn đến các cuộc biểu tình quy mô lớn.

Điểm nóng Kashmir

Kashmir luôn là điểm nóng trong quan hệ giữa Ấn Độ và Pakistan kể từ khi hai nước giành độc lập khỏi Anh năm 1947.

Sau cuộc chia cắt đẫm máu của Ấn Độ thuộc Anh, hai quốc gia mới hình thành: Ấn Độ đa số theo đạo Hindu và Pakistan đa số theo đạo Hồi đều tuyên bố chủ quyền toàn bộ Kashmir. Chỉ vài tháng sau khi giành độc lập, hai bên đã nổ ra cuộc chiến đầu tiên trong ba cuộc chiến vì vùng đất này.

Khu vực phân chia hiện nay là một trong những nơi bị quân sự hóa nặng nề nhất thế giới.

Trong nhiều thập kỷ, nhiều nhóm tay súng trong nước đã chiến đấu chống lực lượng an ninh Ấn Độ, đòi độc lập cho Kashmir hoặc sáp nhập vào Pakistan. Bạo lực khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng. Ấn Độ cho rằng các nhóm này được Pakistan hậu thuẫn, điều mà Pakistan phủ nhận.

Chính phủ của ông Modi cho rằng hoạt động nổi dậy đã suy giảm kể từ khi tước quyền tự trị của Kashmir vào năm 2019. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, vụ thảm sát ngày 22/4 đã phá vỡ thông điệp đó.

Nhóm gây ra vụ thảm sát

Chuyển du khách bị thương trong vụ tấn công tại Pahalgam, thuộc khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát. Ảnh: ANI/TTXVN

Tổ chức Kashmir Resistance - còn gọi là Mặt trận Kháng chiến (TRF) - đã nhận thực hiện vụ tấn công ở Pahalgam trên mạng xã hội, bày tỏ phản đối những “người ngoài” đến định cư và gây ra thay đổi cơ cấu dân số.

TRF là một tổ chức tay súng tương đối mới, hầu như không ai biết.

Tổ chức này công bố sự tồn tại năm 2019 thông qua ứng dụng nhắn tin Telegram, sau khi nhận thực hiện một vụ tấn công bằng lựu đạn tại thành phố Srinagar - thành phố lớn nhất ở khu vực Kashmir do Ấn Độ kiểm soát.

Ấn Độ đã liệt TRF vào danh sách tổ chức khủng bố và cho rằng nhóm có liên hệ với Lashkar-e-Tayyiba - một tổ chức Hồi giáo cực đoan bị cấm và là thủ phạm vụ tấn công đẫm máu ở Mumbai năm 2008.

Ngày 24/4, cảnh sát Kashmir đã công bố thông báo truy nã ba nghi phạm bị cáo buộc tham gia vụ tấn công. Theo thông báo, hai trong số ba người là công dân Pakistan.

Phản ứng của Ấn Độ và Pakistan

Lực lượng an ninh gác bên ngoài Cao ủy Pakistan tại New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: ANI/TTXVN

Ấn Độ giải thích rằng các động thái trả đũa là nhằm đáp lại việc Pakistan hậu thuẫn khủng bố xuyên biên giới.

Nước này đã đóng cửa một cửa khẩu biên giới quan trọng và siết chặt thêm các hạn chế thị thực vốn đã ngặt nghèo với công dân Pakistan. Ngoài ra, Ấn Độ cũng trục xuất các tùy viên quân sự, hải quân và không quân thuộc Cao ủy Pakistan tại New Delhi.

Ấn Độ đình chỉ vai trò trong Hiệp ước Nước sông Ấn - một hiệp định chia sẻ nguồn nước quan trọng đã có hiệu lực từ năm 1960 và được xem là một trong số ít thành công ngoại giao giữa hai quốc gia này.

Hệ thống sông Ấn rộng lớn, nuôi sống hàng trăm triệu người tại Pakistan và miền Bắc Ấn Độ, bắt nguồn từ Tây Tạng, chảy qua Trung Quốc và vùng Kashmir do Ấn Độ kiểm soát rồi vào Pakistan. Khối lượng nước khổng lồ này là tài nguyên sống còn đối với cả hai nước và hiệp ước quy định cách chia sẻ nguồn nước này.

Chính phủ Pakistan cảnh báo rằng mọi nỗ lực ngăn hoặc chuyển hướng dòng nước thuộc về Pakistan sẽ bị coi là hành động chiến tranh.

Ngày 24/4, sau động thái của Ấn Độ, Pakistan tuyên bố đình chỉ thương mại với New Delhi, đóng cửa không phận và trục xuất các nhà ngoại giao Ấn Độ, gọi các biện pháp của Ấn Độ là “đơn phương, phi lý, mang động cơ chính trị, vô trách nhiệm và không có giá trị pháp lý”.

Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan, ông Ishaq Dar, nói: “Ấn Độ liên tục đổ lỗi, nếu có bằng chứng về sự liên quan của Pakistan trong vụ Pahalgam, xin hãy chia sẻ với chúng tôi và với thế giới”.

Tình hình hiện tại ở Kashmir

Căng thẳng đang dâng cao tại Kashmir khi lực lượng an ninh Ấn Độ tiếp tục truy tìm các nghi phạm. Quân đội Ấn Độ cho biết họ đang đấu súng với các tay súng ở quận Bandipora, phía Bắc thành phố Srinagar.

Tư lệnh lục quân Ấn Độ, Đại tướng Upendra Dwivedi, dự kiến sẽ đến thăm Kashmir vào ngày 25/4 để đánh giá tình hình an ninh tại khu vực.

Arshad Najam, 48 tuổi, giáo viên sống ở khu vực Kashmir do Pakistan kiểm soát gần đường ranh giới, cho biết đang rất lo lắng: “Chúng tôi đã dọn sạch hầm trú ẩn. Mọi người rất sợ… bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra bất kỳ lúc nào”.

Hàng nghìn người đã xuống đường trong những ngày gần đây để lên án vụ tấn công, trong khi các chủ doanh nghiệp bày tỏ lo ngại vì ảnh hưởng tiêu cực đến ngành du lịch giữa mùa cao điểm.

Cư dân địa phương Umar Nazir Tibetbaqan nói: “Chúng tôi không thể ngồi yên nhìn mọi chuyện. Chúng tôi xuống đường để thể hiện cảm xúc, tình đoàn kết và lên án vụ thảm sát. Cuộc biểu tình của chúng tôi là thông điệp rằng toàn thể người dân Kashmir sát cánh cùng đất nước trong thời khắc đau thương này”.

Trong khi đó, các cuộc biểu tình chống Pakistan đã nổ ra ở thủ đô Delhi và nhiều thành phố khác của Ấn Độ, làm dấy lên lo ngại về khả năng lan rộng tâm lý chống Kashmir và chống người Hồi giáo.

Tương lai quan hệ Ấn Độ - Pakistan

Binh sĩ Ấn Độ và Pakistan gác tại khu vực biên giới Attari-Wagah. Ảnh: ANI/TTXVN

Mọi sự chú ý đang đổ dồn vào cách phản ứng tiếp theo của Ấn Độ và Pakistan, khi các nhà phân tích lo ngại nguy cơ leo thang quân sự.

Ông Arzan Tarapore, chuyên gia nghiên cứu tại Trung tâm Hợp tác An ninh Quốc tế của Đại học Stanford, nhận định: “Ông Modi sẽ đối mặt với sức ép chính trị rất lớn, thậm chí không thể cưỡng lại, buộc phải đáp trả bằng vũ lực. Chúng ta chưa thể biết cụ thể phản ứng sẽ ra sao và thật vô nghĩa nếu đoán mò ở thời điểm này. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng Balakot năm 2019 có thể cho chúng ta một số dấu hiệu cần theo dõi”.

Trong cuộc khủng hoảng khiến 40 binh sĩ bán quân sự thiệt mạng ở Kashmir năm đó, Ấn Độ đã trả đũa bằng các cuộc không kích vào lãnh thổ Pakistan - lần đầu tiên kể từ chiến tranh năm 1971 giữa hai nước.

Ông Tarapore đặt câu hỏi then chốt: “Liệu họ có tìm cách gây thiệt hại rõ rệt và cụ thể cho các nhóm khủng bố, bao gồm tấn công vào lãnh đạo hoặc cơ sở chỉ huy? Hay Ấn Độ sẽ tiến xa hơn, vượt qua ngưỡng đỏ để tấn công trực tiếp quân đội Pakistan?”.

Trong diễn biến mới nhất, ngày 25/4, giới chức Ấn Độ và Pakistan cho biết đã xảy ra đấu súng dữ dội vào các vị trí của nhau giữa binh sĩ hai bên ở dọc đường Ranh giới Kiểm soát (LoC) phân chia khu vực Kashmir giữa hai nước.

Trao đổi với báo giới, ông Syed Ashfaq Gilani, một quan chức tại phía khu vực Kashmir do Pakistan kiểm soát, xác nhận hai bên đã đấu súng xuyên đêm dọc LoC, nhưng không có thương vong trong dân thường. Quân đội Ấn Độ cũng xác nhận đã đáp trả hiệu quả sau khi phía Pakistan nổ súng trước bằng vũ khí hạng nhẹ./.

Theo TTXVN

Nguồn: https://baotintuc.vn/the-gioi/toan-canh-vu-tham-sat-du-khach-o-kashmir-khien-quan-he-pakistan-va-an-do-cang-thang-20250425150039942.htm