Vùng đất từng là mặt trận 'đả viện' của trận Mộc Hóa

77 năm về trước, chiến thắng trận Mộc Hóa tạo nên tiếng vang nức lòng quân và dân ta trong thời kỳ 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Trận Mộc Hóa cùng các chiến thắng khác của ta đã làm sa sút tinh thần địch tại các đồn, bót. Đặc biệt, sau trận Mộc Hóa, năm 1949, địch tự động bỏ đồn, từ đó, ta khai thông được hành lang chiến lược từ miền Đông sang miền Tây, giữ vững căn cứ địa kháng chiến. Chiến công ấy gắn liền với Tiểu đoàn 307, đã đi vào thơ, nhạc và điện ảnh.

Bia tưởng niệm đồn Ông Tờn, nơi ghi dấu nhiều chiến công oanh liệt của ta trong thời kỳ chống thực dân Pháp

Để làm nên chiến thắng vang danh năm ấy, lực lượng ta đã chuẩn bị chiến trường trong vòng 2 tháng và đề ra kế hoạch đánh “công đồn, đả viện” để đánh đồn Mộc Hóa. Ngoài bố trí Trung đoàn 120 tấn công vào đồn Mộc Hóa, ta còn tổ chức cho Tiểu đoàn 307 đánh diện, tiêu diệt lực lượng viện binh đi bằng đường bộ từ phía biên giới, theo lộ Kompong Rau (gọi là lộ Rau) đi xuống, đồng thời chặn đánh tàu địch từ Tân An theo sông Vàm Cỏ Tây lên. Và chiến thắng vang danh của Tiểu đoàn 307 gắn liền với mặt trận này - mặt trận đánh diện trên lộ Rau, thuộc ấp Ông Tờn.

Mảnh đất nhiều chiến công

Đêm 16/8/1948, lực lượng ta tiến công đồn Mộc Hóa, tạo thế vây ép, buộc địch phải ra khỏi đồn tìm cách giải vây. Chỉ chờ có vậy, bằng lối đánh du kích, ta tổ chức tiêu diệt địch theo từng nhóm nhỏ. Bị tấn công, có thương vong, địch tìm cách đưa thương binh về phía sau theo mương lộ Rau.

Lực lượng viện binh của ta đang “ém” tại lộ Rau thay vì chờ viện binh từ biên giới xuống thì quay ngược lại đánh địch từ đồn Mộc Hóa lên khi chúng vừa cập vào bến Ông Tờn. Chỉ trong vòng 15 phút, ta hoàn toàn làm chủ trận đánh, giết 23 tên địch, bắt sống 6 tên, trong đó có trung úy đồn trưởng Louis Bertrant.

Ngày 18/8, quân tiếp viện từ biên giới theo lộ Rau tiến về Mộc Hóa. Đến khi lọt vào trận địa mai phục, ta nổ súng diệt gọn bộ phận đi đầu. Sau 15 phút chiến đấu, ta hoàn toàn làm chủ chiến trường. Đến 16 giờ cùng ngày, ban chỉ huy trận đánh ra lệnh rút quân về vị trí quy định.

Trạm bơm điện phục vụ tưới tiêu trong sản xuất nông nghiệp

Trận Mộc Hóa trở thành một “dấu son” trong thời kỳ 9 năm chiến đấu chống thực dân Pháp. Đặc biệt, chỉ riêng mặt trận tại lộ Rau khu vực ấp Ông Tờn, ta đánh thiệt hại nặng một tiểu đoàn địch, giết và làm bị thương hàng trăm tên, thu được nhiều vũ khí hiện đại. Khu vực Ông Tờn - mảnh đất sát biên cương trở thành mồ chôn hàng trăm xác địch.

Sau chiến thắng trận Mộc Hóa, tuy ta không tiêu diệt được đồn nhưng sau đó, dưới sức ép của lực lượng du kích các xã lân cận cùng người dân, bọn địch phải rút chạy, về lập một đồn tại ấp Ông Tờn.

Đến năm 1953, Tiểu đoàn 309 tiếp tục phối hợp tấn công đồn Ông Tờn và gây cho chúng nhiều tổn thất và phải rút khỏi đồn 10 ngày sau đó. Chiến thắng tại đồn Ông Tờn năm 1953 còn gắn liền với tinh thần quả cảm của đồng chí Nguyễn Văn Tịch, người nhận nhiệm vụ tiếp cận đồn giặc, đặt bộc phá vào lỗ châu mai. Tuy nhiên, một tên địch trong lô cốt đã phát hiện và đẩy ra ngoài, trong tình thế đó, đồng chí Tịch lấy thân mình ép chặt bộc phá vào lỗ châu mai rồi châm điện. Trận đánh khiến đồn bị phá hủy phần lớn, cháy rụi gần hết và bọn địch phải rút đi sau đó.

Câu chuyện hòa bình

Từ những chiến công trên, khu vực Ông Tờn trở thành vùng đất anh hùng trên dải đất biên cương. Và vùng đất hoang sơ, cỏ quá đầu người ngày ấy giờ là xã biên giới với nhiều tiềm năng phát triển. Khu vực lộ Rau, ấp Ông Tờn giờ đây là tuyến đường chính dẫn đến Cửa khẩu Quốc tế Bình Hiệp, nhà dân san sát, đời sống ngày càng nâng lên.

Sinh ra và lớn lên ở xã Bình Hiệp, lại là cựu chiến binh nên ông Huỳnh Kỳ Tâm hiểu rõ giá trị của hòa bình. Ông thường căn dặn con cháu biết ơn và trân quý sự hy sinh của cha ông. Trong đó, lòng biết ơn được thể hiện qua việc đồng thuận với các chính sách của Đảng và Nhà nước, chung sức xây dựng quê hương. “Vùng này bây giờ có nhiều thay đổi lắm! Khoảng 10 năm trở lại đây, đời sống được nâng lên. Ngày trước làm nông, tôi vác bộ phân bón từ nhà ra tới ruộng. Giờ thì có đường lớn nên chạy xe đến tận ruộng. Ruộng lúa có đê bao, có trạm bơm, tưới tiêu thuận tiện. Đây là điều mà tôi và các đồng đội ngày xưa hằng mong đợi” - ông Tâm bùi ngùi nói.

Đoàn Thanh niên xã Bình Hiệp tổ chức chăm sóc nhà che bia ghi danh anh hùng - liệt sĩ nhân kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ

Tiếp nối truyền thống của thế hệ cha anh, tuổi trẻ Bình Hiệp ra sức xây dựng quê hương bằng những việc làm, mô hình thiết thực như chung tay xây dựng nông thôn mới, đền ơn đáp nghĩa, giáo dục truyền thống,... Phó Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam, Bí thư Đoàn xã Bình Hiệp Nguyễn Thị Kim Thảo cho biết, từ đầu năm 2025 đến nay, Đoàn Thanh niên xã tổ chức nhiều hoạt động như tặng quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn; ra quân chung tay xây dựng nông thôn mới; thực hiện chuỗi hoạt động nhân kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ cũng như tổ chức chăm sóc, quét dọn các điểm nhà bia ghi danh liệt sĩ trên địa bàn.

“Qua các hoạt động phong trào, chúng tôi lồng ghép nội dung giáo dục đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh niên, đồng thời phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện của tuổi trẻ. Từ việc tham gia các hoạt động, đoàn viên, thanh niên thấm nhuần đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, góp phần tri ân các anh hùng, liệt sĩ và người có công với cách mạng. Đó vốn là trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay” - chị Nguyễn Thị Kim Thảo cho biết thêm./.

Quế Lâm