Ma túy - Nỗi đau chưa có hồi kết (Bài 4)

Bài 4: Xử lý nghiêm để răn đe, phòng ngừa

Những năm gần đây, ngành Tòa án tỉnh Long An giải quyết xét xử một khối lượng lớn án ma túy. Với nhiều giải pháp, công tác truy tố, xét xử tội phạm ma túy kịp thời, đúng người, đúng tội, vừa thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, vừa tạo tính răn đe rất lớn. Cùng với đó, ngành Tòa án cũng phối hợp chặt chẽ các cấp, các ngành trong việc giải quyết đưa người nghiện đi cai nghiện theo diện bắt buộc.

Án ma túy nhiều

Việc thực hiện quy định của pháp luật về thẩm quyền xét xử, thụ lý, chuẩn bị xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự về ma túy được tuân thủ đúng quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự. Liên quan đến tội phạm ma túy, giai đoạn năm 2020 đến hết tháng 7/2022, tòa án 2 cấp trong tỉnh thụ lý 505 vụ với 654 bị cáo.

Cụ thể, tội tàng trữ trái phép chất ma túy thụ lý 387 vụ với 464 bị cáo; tội vận chuyển trái phép chất ma túy thụ lý 17 vụ với 21 bị cáo; tội mua bán trái phép chất ma túy thụ lý 96 vụ với 154 bị cáo; tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy thụ lý 4 vụ với 12 bị cáo; tội chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy thụ lý 1 vụ với 1 bị cáo; tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển hoặc mua, bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy với 2 bị cáo. Kết quả, tòa án 2 cấp quyết định đưa ra xét xử 479 vụ, 618 bị cáo.

Đối tượng Trần Tuấn Khanh bị bắt trong tháng 5/2020 với tang vật 20,8kg ma túy

Qua công tác xét xử, không có vụ án nào mà bị cáo không có tội, miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn hình phạt. Theo đó, 380 bị cáo bị phạt tù từ 3 tháng đến 3 năm trở xuống; 3 năm đến dưới 7 năm tù 126 bị cáo; từ 7 năm đến dưới 15 năm tù 88 bị cáo; trên 15 năm đến 20 năm tù 13 bị cáo; chung thân 3 bị cáo và mức án tử hình 5 bị cáo.

Các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan khác có liên quan trong xét xử các vụ án về ma túy có sự phối hợp chặt chẽ. Việc yêu cầu tòa án phải trưng cầu giám định hàm lượng ma túy trong các chất thu giữ nghi là ma túy để làm căn cứ kết tội các bị cáo được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, thời gian này, tòa án thụ lý 874 trường hợp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và đã giải quyết 868 trường hợp. Trong đó, quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 857 trường hợp.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh - Trần Văn Nhậm thông tin, thời gian qua, công tác phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan và gia đình trong quá trình lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hầu hết đều tuân thủ đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Rút ngắn thời gian, quy trình lập, thẩm định hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nhưng vẫn bảo đảm đúng các quy định của pháp luật về biện pháp xử lý vi phạm hành chính. Qua đó, góp phần quan trọng trong công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm về ma túy, giúp người nghiện ma túy cai nghiện để sớm hòa nhập cộng đồng.

Thấy gì qua xét xử tội phạm về ma túy?

Qua xét xử tội phạm về ma túy cho thấy, vi phạm và tội phạm về ma túy còn diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự trong cộng đồng dân cư. Thành phần phạm tội ma túy cũng phức tạp, đa phần là lao động tự do, không có việc làm ổn định; nhiều người nghiện ma túy được đưa vào cơ sở cai nghiện nhưng sau khi hòa nhập cộng đồng thì tái nghiện trở lại.

Phiên tòa xét xử một đối tượng phạm tội ma túy

Theo ông Trần Văn Nhậm, qua xét xử các vụ án về ma túy cho thấy, tội phạm ma túy thường liều lĩnh, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, tổ chức chặt chẽ, số lượng ma túy bắt giữ trong các vụ án có xu hướng tăng. Tỷ lệ người nghiện ma túy phạm tội ngày càng cao. Mặt khác, tỷ lệ tái nghiện cao nên số đối tượng nghiện các chất ma túy phạm tội tăng, dẫn đến tình trạng buôn bán, vận chuyển ma túy ngày càng tăng.

Ngoài ra, người bị đề nghị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc thường không có việc làm ổn định, thường xuyên không có mặt ở nơi cư trú nên việc tống đạt các văn bản tố tụng, quyết định còn nhiều khó khăn, làm kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Nhiều gia đình có người bị đề nghị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc chưa hiểu rõ biện pháp này, sợ người thân của mình bị giam nên không hợp tác trong việc nhận các văn bản tố tụng của tòa án và không hỗ trợ địa phương trong việc giám sát, quản lý người thân.

Theo Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh - Lê Quốc Dũng, thời gian tới, ngành Tòa án phối hợp chặt chẽ các cấp, các ngành thường xuyên thảo luận, trao đổi nghiệp vụ để tổng kết, rút kinh nghiệm trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy. Qua đó, có biện pháp, giải pháp nhằm bảo đảm công tác điều tra, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, mức án phù hợp, bảo đảm tính răn đe, trừng phạt và giáo dục phòng ngừa, không để xảy ra oan, sai, không bỏ lọt tội phạm./.

(còn tiếp)

Lê Đức

Bài cuối: Cần sự đồng bộ, quyết liệt trong phòng chống ma túy