Bước chuyển ngoạn mục trong 40 năm Việt Nam gia nhập Liên Hợp Quốc

Vào ngày này cách đây 40 năm (20/9/1977), Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của Liên Hợp Quốc, một tổ chức quốc tế lớn nhất, có vai trò định hình trật tự thế giới.

Trong chặng đường 40 năm qua, Việt Nam từ một nước nhỏ, chỉ biết đến chiến tranh đói nghèo, đã vươn lên trở thành một trong những quốc gia đi đầu trong việc thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ mà Liên Hợp Quốc đề ra, được bạn bè quốc tế đánh giá cao.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới thăm và nói chuyện với cán bộ, nhân viên Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc tại New York (Hoa Kỳ) vào tháng 7/2015
Ngay vào thời điểm sau khi thành lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh với một tầm nhìn chiến lược, nhận thức được vai trò to lớn của Liên Hợp Quốc, đã chính thức có đơn xin gia nhập tổ chức này.

Song phải đến 20/9/1977, tại phiên họp lần thứ 32 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, chúng ta mới chính thức là thành viên của tổ chức. Cái tên Việt Nam vào thời điểm đó chỉ được biết đến như một quốc gia nhỏ bé vừa vượt qua chiến tranh, bị bao vây cấm vận và cô lập, nghèo đói và không có tiếng nói.

Việt Nam là một trong số các quốc gia nhận được sự viện trợ lớn nhất của Liên Hợp Quốc. Có những giai đoạn từ 1986-1996, tổng số nguồn lực viện trợ không hoàn lại của Liên Hợp Quốc cho Việt Nam chiếm tới 60%, với số vốn lên tới gần 650 triệu USD. Hợp tác với Liên Hợp Quốc đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho nâng cao trình độ công nghệ và thúc đẩy tiến bộ về khoa học-kỹ thuật ở Việt Nam, phục hồi và xây dựng mới một số cơ sở sản xuất, tăng cường năng lực phát triển.

Không chỉ nhận hỗ trợ của Liên Hợp Quốc, Việt Nam còn tham gia rất tích cực và có trách nhiệm tại diễn đàn đa phương này. Thực hiện chính sách đối ngoại đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ quốc tế, làm bạn với tất cả các nước, Việt Nam đã tranh thủ diễn đàn Liên Hợp Quốc làm cở sở để tăng cường quan hệ với các tổ chức trong hệ thống Liên Hợp Quốc, mở rộng quan hệ song phương và đa phương với các nước và tổ chức quốc tế.

Năm 1997, lần đầu tiên, Việt Nam đã có được những dấu ấn đầu tiên tại Liên Hợp Quốc khi trúng cử vai trò Phó Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (khóa 52, 1997-1998), đồng thời là thành viên nhiệm kỳ 1997-1998 của Hội đồng Kinh tế xã hội Liên Hợp Quốc (ECOSOC).

Là người đã chứng kiến những thời khắc quan trọng đó, Đại sứ Ngô Quang Xuân nhớ lại: “Tại khóa 51, năm 1996 – 1997, chúng tôi đã thử và đã thua trong cuộc bầu cử vào ECOSOC. Sau sự kiện đó, chúng tôi cũng thay đổi, điều chỉnh, tiếp xúc từng nhóm nước một thì năm 1997 chúng ta thành công, vào được ECOSOC với số phiếu cao nhất ngay từ vòng đầu. Tôi vẫn nhớ như in là vào ngày 30/10/1997 tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc".

Khi đặt những viên gạch đầu tiên cho sự đóng góp của Việt Nam tại Liên Hợp Quốc, Đại sứ Ngô Quang Xuân cùng với các đồng nghiệp của mình cũng không tưởng tượng, trong vòng 20 năm sau đó Việt Nam đã tạo nên những chuỗi thành công lớn trong ngoại giao đa phương, đặc biệt là tại Liên Hợp Quốc: Là Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008-2009; thành viên Hội đồng Nhân quyền (nhiệm kỳ 2014-2016); thành viên của ECOSOC nhiệm kỳ 2016-2018; hiện đang tích cực vận động ứng cử vào Hội đồng bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020-2021.

Việc Việt Nam liên tục trúng cử với số phiếu cao vào các vị trí quan trọng của Liên Hợp Quốc, vừa thể hiện sự tham gia tích cực của Việt Nam vào tổ chức quốc tế lớn nhất thế giới này, vừa cho thấy thế giới đang nhìn nhận khác về Việt Nam.

Trụ sở Liên Hợp Quốc tại New York, Mỹ. (Ảnh: AFP)
Từ chỗ bị động nhận hỗ trợ của Liên Hợp Quốc thì nay, Việt Nam đã trở thành một quốc gia tham gia với Liên Hợp Quốc hỗ trợ các nước nghèo, có xung đột, thông qua việc cử người vào lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc ở Trung Phi và Nam Sudan.

Đánh giá về các đóng góp của Việt Nam trong suốt 40 năm qua, cựu Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon khẳng định: “Tôi đánh giá cao Việt Nam đã nhận thức rõ ràng và sâu sắc về nhu cầu và có những hoạt động toàn cầu thiết thực, hiệu quả để đối phó với biến đổi khí hậu và tôi rất trông đợi Việt Nam sẽ có những đóng góp quan trọng trong vấn đề này".

Nhìn lại thì chúng ta thấy rằng Việt Nam đi đầu trong việc đạt được các mục tiêu thiên niên kỷ. Việt Nam là 1 trong 8 nước trên toàn thế giới thực hiện chương trình Một Liên Hợp Quốc đầu tiên. Điều này chứng minh các bạn đã hoạt động tốt và có hiệu quả như thế nào”.

Liên Hợp Quốc trở thành một diễn đàn để Việt Nam triển khai các yêu cầu của chính sách đối ngoại. Vị thế và vai trò của Việt Nam tại Liên Hợp Quốc ngày càng được nâng cao. Việt Nam cũng đã chủ động và tích cực phối hợp với các nước Không liên kết, các nước đang phát triển, để đấu tranh và bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hợp Quốc như nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền, không can thiệp công việc nội bộ các nước, không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực... đồng thời bảo vệ lợi ích của các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam.

Không những thế, Việt Nam cũng đã cùng chung vai sát cánh với Liên Hợp Quốc, chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực dù là nhỏ của mình vào việc duy trì hòa bình, ổn định và phát triển của thế giới.

Bà Pratibha Mehta, nguyên là Điều phối viên thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cho rằng, Việt nam có nhiều điều có thể chia sẻ. Trước hết là quy trình thực hiện phấn đấu hoàn thành các mục tiêu chính sách trong vòng 15 năm. Tập trung vào các mục tiêu thiên niên kỷ và đó là những bài học quan trọng. Thứ hai là Việt Nam có thể chia sẻ về cách thức làm thế nào để xóa đói giảm nghèo, các nước có thể học nhiều từ Việt Nam. Tương tự, Việt Nam cũng có thể có những kinh nghiệm có thể chia sẻ và chia sẻ thành công từ các quốc gia khác.

Chính sự tham gia vào Liên Hợp Quốc đã giúp Việt Nam tiếp tục có những thành công trong hoạt động đối ngoại đa phương, nâng cao vị thế trên trường quốc tế. Như cựu Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon đã từng nói: “Việt Nam đang cho cả thế giới thấy bài học của việc vượt qua mất mát trong chiến tranh để hướng tới một hiện tại và một tương lai tốt đẹp”.

Với vai trò là thành viên tích cực có trách nhiệm, Việt Nam đã đưa ra những cam kết về việc thực hiện thành công chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc và các mục tiêu phát triển, tiếp tục có những những đóng góp tích cực và thực chất vào những nỗ lực của Liên Hợp Quốc trong việc giữ gìn hòa bình, ổn định quốc tế, qua đó nâng cao hơn nữa vị thế, uy tín của đất nước và góp phần vào sự nghiệp hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới./.

Châu Anh/VOV.VN