Cần có giải pháp chấn chỉnh trong vụ sai phạm về đất đai ở huyện Cần Giuộc

Đây chính là bài học rút ra về công tác quản lý, sử dụng đất đai của cấp cơ sở, nhất là tại địa bàn giáp ranh TP.HCM, đang “nóng” về việc sang nhượng, chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Dù “nóng” về nhu cầu đất ở nhưng không thể tự điều chỉnh quy hoạch

Về điều kiện tự nhiên, xã Long Thượng, huyện Cần Giuộc tiếp giáp TP.HCM, nằm ở vành đai vùng phát triển trọng điểm của huyện. Xã có diện tích đất tự nhiên 804,87ha, có 2.635 hộ với 10.059 nhân khẩu, người dân đa số sống bằng nghề nông (55%).

Một lô điển hình đã xây dựng nhà có tầng trên đất nông nghiệp của một "đại gia"

Gần đây, trên địa bàn xã, một số cơ sở công nghiệp, dịch vụ và thương mại phát triển do có Đường tỉnh 835B, Hương lộ 14 và đường giao thông nông thôn kết nối với huyện Bình Chánh, TP.HCM. Lực lượng lao động làm việc tại các nhà máy, xí nghiệp trong và ngoài huyện chiếm khoảng 15% dân số của xã. Theo phân tích của Đoàn kiểm tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), gần đây, có rất nhiều người dân nhập cư từ TP.HCM đến xã Long Thượng mua đất, cất nhà ở, tạo ra cơn sốt đất ở một số ấp trong xã.

Theo báo cáo của Phòng TN&MT huyện Cần Giuộc và UBND xã Long Thượng, từ ngày 01/7/2014 đến cuối năm 2016, trên địa bàn xã xảy ra 77 trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai. Các vụ việc này được Phòng TN&MT và UBND xã xử lý hoặc tham mưu cơ quan thẩm quyền xử lý.

Cụ thể, Phòng TN&MT tham mưu UBND huyện xử lý 2 trường hợp tự ý chuyển mục đích sử đất nông nghiệp sang đất ở với mức phạt 30 triệu đồng; đồng thời, phải khắc phục hậu quả, buộc khôi phục lại hiện trạng ban đầu. Tuy nhiên, đối tượng nộp phạt nhưng không khắc phục hậu quả. Trong đó, có 1 trường hợp phù hợp quy hoạch sử dụng đất, được hướng dẫn lập thủ tục chuyển đổi, 1 trường hợp vi phạm không phù hợp quy hoạch.

UBND xã xử lý 75 trường hợp, đến nay, các trường hợp vi phạm chấp hành hình thức phạt hành chính với tổng mức phạt 96.100.000 đồng. Tuy nhiên, các đối tượng chưa chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả. Đoàn kiểm tra chọn ngẫu nhiên hồ sơ (2 hồ sơ xử phạt của Chủ tịch UBND huyện và 30 hồ sơ xử phạt của Chủ tịch UBND xã) làm cơ sở kết luận. Kết quả có 3/30 hồ sơ thuộc thẩm quyền cấp xã xử phạt không đúng theo quy định pháp luật, đó là hồ sơ xử phạt ông Nguyễn Trí Cường, Khưu Quang Hùng và bà Nguyễn Thị Cẩm Hường.

Qua kiểm tra thực tế các điểm phân lô từ các hoạt động tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất cho thấy: Có 30 điểm phân lô, hình thành 732 thửa đất với tổng diện tích 84.137m2. Diện tích mỗi thửa trung bình từ 50-100m2. Đoàn kiểm tra phát hiện 2 điểm phân lô không phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với tổng số thửa là 47, diện tích 5.269m2. Điều đáng chú ý là các lô này được đầu tư hạ tầng kỹ thuật, xây dựng nhà hoàn chỉnh, đã chuyển nhượng cho các hộ dân nhưng chưa chuyển mục đích sử dụng đất.

Đoàn kiểm tra còn phát hiện 2 điểm phân lô nằm gần nhau nhưng không có kết nối giao thông do đầu tư không đồng bộ. Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã (mới bổ nhiệm) - Ngô Thanh Tuấn cho biết: “Nguy cơ cháy, nổ ở một số điểm phân lô rất cao, đặc biệt là đường dẫn vào các lô nền rất nhỏ, hẹp, quanh co, xe chữa cháy không thể vào nếu xảy ra sự cố cháy, nổ”.

Ngoài ra, còn 4 điểm phân lô nhưng không có hệ thống thoát nước theo quy định mà để thoát theo kiểu chảy tràn, gây ngập úng cục bộ và không tự thoát nước.

Theo số liệu của đoàn kiểm tra, trong toàn bộ các điểm đã phân lô có tỷ lệ xây dựng nhà ở đạt 76%, đối tượng nhận chuyển nhượng đa số là người có thu nhập thấp từ quận 8, huyện Bình Chánh, TP.HCM đến mua để xây dựng nhà ở. Có 2 điểm đã phân lô, tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất, san lấp mặt bằng nhưng chưa xây dựng.

Trong 30 điểm phân lô, có 1 tổ chức là Công ty Dịch vụ Tuấn Thông (3 điểm) và các cá nhân: Nguyễn Thanh Trường (3 điểm), Vũ Văn Trang (4 điểm), Đoàn Trang Hữu Duy (2 điểm), Nguyễn Thanh Tân (4 điểm), Trần Anh Linh (4 điểm), Nguyễn Tấn Được (2 điểm), Vũ Anh Chiến (3 điểm), Đoàn Thị Tím (1 điểm), Phan Hồng Hà (1 điểm), Nguyễn Thị Nhiều (1 điểm), Lê Phước Chinh (1 điểm) và Trang Thị Mỹ Dung (1 điểm).

Cần có giải pháp chấn chỉnh

Đoàn kiểm tra Sở TN&MT kết luận: Phòng TN&MT tự ý điều chuyển chỉ tiêu cho phép chuyển mục đích quyền sử dụng đất nhưng không tham mưu UBND huyện để trình UBND tỉnh xem xét. Hậu quả để xảy ra nhiều điểm phân lô phát sinh hạ tầng kỹ thuật nhưng không có khả năng kết nối với nhau (tự phát) và không bảo đảm tiêu chuẩn hạ tầng kỹ thuật khu dân cư theo quy định hiện hành; nguy cơ xảy ra cháy, nổ, ô nhiễm môi trường cao.

Ngoài ra, Phòng TN&MT không có biện pháp gì để ngăn chặn tình trạng nêu trên, chưa nhắc nhở, hướng dẫn UBND xã trong việc theo dõi thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) trên lĩnh vực đất đai. Phòng TN&MT chưa có giải pháp tham mưu UBND huyện Cần Giuộc xử lý dứt điểm trong việc khắc phục hậu quả.

Đối với UBND xã Long Thượng, chưa kịp thời báo cáo UBND huyện để có giải pháp hiệu quả nhằm khắc phục tình trạng phân lô, tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, không bảo đảm các tiêu chí về hạ tầng kỹ thuật. Chủ tịch UBND xã có kiểm tra theo chức năng quản lý về đất đai nhưng không triệt để nhằm ngăn chặn tình trạng tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, xây nhà ở trên đất nông nghiệp. Hậu quả để xảy ra 77 trường hợp vi phạm, trong đó, 75 trường hợp thuộc trách nhiệm của Chủ tịch UBND xã.

2 cán bộ Địa chính - Xây dựng của xã có sai sót chưa xử lý đúng hành vi VPHC, áp dụng mức xử phạt chưa phù hợp. Sau khi ban hành quyết định xử phạt thì để cho đối tượng chỉ nộp phạt mà không theo dõi buộc phải chấp hành biện pháp khắc phục, thiếu theo dõi nên không áp dụng biện pháp tổ chức cưỡng chế hoặc kiến nghị cơ quan thẩm quyền tổ chức cưỡng chế.

Ngoài nguyên nhân chủ quan nêu trên, Đoàn kiểm tra của Sở TN&MT phân tích, nguyên nhân khách quan là do địa bàn xã gần đây thực hiện nhiều dự án giải phóng mặt bằng; từ đó, nhu cầu nhà ở cho người dân mất đất tăng lên. Bên cạnh đó, do là địa bàn giáp ranh nên người có thu nhập thấp từ TP.HCM đổ về tìm kiếm cơ hội có nhà ở tăng cao bất thường.

Công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, hạ tầng kỹ thuật chưa theo kịp tốc độ phát triển KT-XH, nhất là nhu cầu nhà ở. Một số quy định của pháp luật chưa cụ thể trong lĩnh vực tách thửa, xây dựng nên còn lúng túng cho người thực thi pháp luật.

Đoàn kiểm tra kiến nghị: Kiểm điểm đối với tập thể và cá nhân Phòng TN&MT huyện Cần Giuộc; đồng thời, chấn chỉnh ngay công tác theo dõi việc thi hành quyết định xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai và công tác lưu trữ hồ sơ.

Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân Chủ tịch UBND, cán bộ Địa chính - Xây dựng xã Long Thượng. Thời gian tới, chấn chỉnh ngay công tác theo dõi việc thi hành quyết định xử phạt VPHC và việc khắc phục hậu quả sau khi nộp phạt. Kiên quyết xử lý để công tác quản lý đất đai đi vào nề nếp, khuôn khổ của pháp luật./.

Hải Đăng