Mỹ công bố gỡ bỏ cấm vận vũ khí hoàn toàn đối với VN

Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Tổng thống Obama chủ trì cuộc họp báo - Ảnh: Việt Dũng

Quan hệ Việt - Mỹ đã bình thường hóa hoàn toàn

 Phát biểu mở đầu buổi họp báo, Chủ tịch nước Trần Đại Quang nói: "Về quan hệ song phương, các vấn đề khu vực và quốc tế hai bên cùng quan tâm, chúng tôi đã trao đổi về tuyên bố chung đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ tháng 7-2013 và tuyên bố về tầm nhìn chung tháng 7-2015 của lãnh đạo cấp cao hai nước".

"Chúng tôi nhất trí đánh giá quan hệ hai nước trong thời gian qua đã đạt được nhiều bước tiến quan trọng. Hai bên cam kết thực hiện các nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau".

"Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam lần này của ngài Tổng thống Obama, Việt Nam và Mỹ đã ra tuyên bố chung, nhất trí tăng cường quan hệ đối tác toàn diện theo hướng thực chất, sâu sắc, hiệu quả hơn. Hai bên nhất trí lấy hợp tác phát triển làm trọng tâm trong quan hệ hai nước".

"Nhân chuyến thăm, hai bên đã đạt được một số kết quả và thỏa thuận quan trọng về kinh tế, thương mại, y tế, nhân đạo, giáo dục đào tạo, thực thi pháp luật và tư pháp..."

"Hai bên nhất trí sẽ ưu tiên cao hơn việc giải quyết hậu quả chiến tranh và cam kết tiếp tục hợp tác tích cực trong vấn đề này. Mỹ sẽ hợp tác với Việt Nam để tẩy độc dioxin tại sân bay Biên Hòa sau khi hai nước kết thúc thành công dự án tẩy độc tại sân bay Đà Nẵng".

"Việt Nam đánh giá cao quyết định của Mỹ, gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương đối với Việt Nam. Việc này cho thấy quan hệ hai nước đã được bình thường hóa hoàn toàn".

"Ngài Tổng thống Obama và tôi cũng đã trao đổi về phương hướng quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới và các biện pháp nhằm đưa hợp tác đi vào chiều sâu, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng lòng tin và ưu tiên trong hợp tác phát triển bao gồm kinh tế, thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và ứng phó với biến đổi khí hậu".

"Hai bên khẳng định nỗ lực sớm thông qua Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP".

Quang cảnh buổi họp báo - Ảnh: Việt Dũng
Về các vấn đề khu vực và thế giới, hai bên tiếp tục tăng cường phối hợp tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Phía Mỹ hỗ trợ Việt Nam tổ chức thành công hội nghị cấp cao APEC 2017, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc".

"Chúng tôi cũng trao đổi các vấn đề liên quan đến tình hình Biển Đông trong thời gian gần đây, khẳng định tiếp tục hợp tác giải quyết biến đổi khí hậu, sử dụng bền vững nguồn nước sông MeKong. Chúng tôi tin tưởng rằng sự phát triển quan hệ Việt Nam - Mỹ không chỉ lợi ích cho mỗi nước mà còn góp phần tăng cường quan hệ ASEAN - Mỹ, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới".

"Tôi chân thành cảm ơn thiện chí và những đóng góp quan trọng của cá nhân ngài Tổng thống Obama, các nhà lãnh đạo Mỹ, bạn bè và nhân dân Mỹ cho quá trình bình thường hóa quan hệ và phát triển quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ".

"Tôi xin chúc chuyến thăm thành công với những kỷ niệm tốt đẹp về đất nước, con người, văn hóa và lòng mến khách của nhân dân Việt Nam. Xin cám ơn các bạn phóng viên Mỹ, Việt Nam và các bạn phóng viên quốc tế có mặt tại đây".

Việt Nam luôn tôn trọng nhân quyền

Trả lời câu hỏi về vấn đề nhân quyền, Chủ tịch nước Trần Đại Quang nói: "Chúng tôi tôn trọng nhân quyền. Chúng tôi đang tiếp tục thể chế hóa cụ thể quyền con người. Trong 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước đã đạt nhiều thành tựu trong các lĩnh vực kinh tế, quốc phòng, an ninh, trong đó có các vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền công dân, được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao".

"Một trong những ví dụ minh chứng điển hình là Việt Nam được bầu vào Ủy ban nhân quyền của Liên Hiệp Quốc. Cũng như ngài tổng thống Obama phát biểu, giữa hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ cũng có một số sự khác biệt trên các vấn đề, trong đó có vấn đề nhân quyền, chúng tôi nghĩ rằng trên cơ sở tôn trọng với tinh thần hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước, cần tiếp tục mở rộng đối thoại để làm giảm thiểu những khác biệt trên các lĩnh vực nói chung, trong đó có vấn đề nhân quyền".

Gỡ bỏ hoàn toàn cấm vận vũ khí là tiến trình bình thường

Ông Obama nói "Xin chào" bằng tiếng Việt rồi khẳng định, Mỹ sẽ tiếp tục quan tâm lâu dài ở cả khu vực Thái Bình Dương. Ông nói, Mỹ và Việt Nam nhất trí nâng cao quan hệ hợp tác ở nhiều lĩnh vực. Hai nước ký hiệp định khung hòa bình. Ông vui mừng khi trường đại học Fulbright được cấp phép hoạt động và đánh giá cao việc Việt Nam cấp thị thực một năm và nhiều lần cho Mỹ.

Tổng thống Mỹ Obama cũng đã công bố dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho VN.

Trả lời câu hỏi của phóng viên, gỡ bỏ cấm vận vũ khí có phải xuất phát từ mong muốn của Mỹ nhằm tăng cường năng lực quân sự cho Việt Nam trước sự răn đe của Trung Quốc ở biển Đông, ông Obama khẳng định: Gỡ bỏ cấm vận bỏ vũ khí không phải nhằm vào Trung Quốc mà đây là kết quả của tiến trình bình thường hóa quan hệ của hai nước.

Ông Obama nhấn mạnh: "Chúng ta đã trải qua những đối thoại khó khăn. Chúng tôi đánh giá rất cao hàng loạt nghị sĩ Mỹ như John Kerry và John McCain trong việc thúc đẩy đối thoại với Việt Nam. Trong thời gian qua, chúng ta thấy quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ngày càng sâu sắc và mở rộng hơn".

"Rõ ràng chúng ta không nên duy trì lệnh cấm vận nào cả. Tôi nghĩ, chúng tôi đã rất cân nhắc khi đưa ra quyết định này. Bởi việc gỡ bỏ lệnh cấm này sẽ tạo thuận lợi cho Việt Nam mua vũ khí từ Hoa Kỳ và từ các đồng minh của chúng tôi".

"Tất nhiên chúng tôi sẽ giám sát rất chặt chẽ việc mua bán vũ khí giữa các nước. Chúng tôi không muốn lệnh cấm này gây chia rẽ mối quan hệ giữa hai nước. Hai bên đã nỗ lực xây dựng lòng tin, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như an ninh, quốc phòng, tôn trọng lợi ích chung, khích lệ đối thoại hợp tác quân sự giữa hai nước trong thời gian vừa qua. Hoa Kỳ cử nhiều tàu hải quân đến các cảng của Việt Nam. Chúng tôi muốn mối quan hệ giữa hai nước ngày càng sâu sắc hơn".

"Để đối phó với thiên tai, sẽ có những lúc tàu hải quân Hoa Kỳ đến thăm các cảng của Việt Nam. Chúng tôi có mối quan tâm chung liên quan đến vấn đề an ninh hàng hải giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Có thể Việt Nam và các nước ASEAN chấp nhận lời mời tham dự Sunnylands. Và chúng tôi có tuyên bố chung về vấn đề an ninh hàng hải. Các nước phải tuân thủ vấn đề tự do hàng hải".

"Liên quan đến vấn đề biển Đông, Hoa Kỳ không ủng hộ bất kỳ bên tranh chấp nào. Các bên giải quyết vấn đề biển Đông bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cử máy bay đến các vùng biển mà luật pháp quốc tế cho phép. Chúng tôi hy vọng các bên tranh chấp giải quyết tranh chấp hòa bình".

"Gỡ bỏ cấm vận vũ khí nhằm mục đích thay đổi bản chất mối quan hệ hợp tác giữa hai nước. Tất nhiên là chúng tôi cũng còn có nhiều quan điểm chưa thực sự thống nhất. Chúng tôi quan tâm đến các cam kết của Việt Nam trong TTP như cải cách luật pháp, cải thiện tiêu chuẩn lao động, nhưng nó không liên quan đến quyết định của Hoa Kỳ gỡ bỏ vũ khí sát thương cho Việt Nam".

Lạc quan về triển vọng TPP

Hãng tin Bloomberg đặt câu hỏi: "Có thể nói rằng, quan hệ đối tác giữa hai nước, dường như là được thúc đẩy. Chúng tôi thấy rằng việc ký kết các hiệp định thỏa thuận thương mại lớn, Hiệp định TPP sẽ được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua hay không?"

Ông Obama trả lời: "Một số thượng nghị sĩ đang thúc đẩy tiến trình TPP. Bất kỳ hoạt động thương mại nào cũng trải qua giai đoạn đón đầu. Trong Quốc hội, Thượng viện, có nhiều ý kiến thuận tình, nhất là trong bối cảnh bầu cử Tổng thống Mỹ. Tôi tin tưởng nó sẽ được hoàn thành vì nó tốt cho Mỹ, cho khu vực và cho cả thế giới.

Tôi nhấn mạnh đây là khu vực tăng trưởng mạnh nhất thế giới, đó là Châu Á Thái Bình Dương, là thị trường tốt nhất cho Mỹ. Tất cả các quốc gia đều muốn xuất khẩu đến khu vực này. Chúng tôi có thể giảm thuế, có thể bán hàng hóa của Mỹ.

Có nhiều người than phiền, là một quốc gia, một nền kinh tế lớn nhất, chúng ta muốn điều kiện lao động được cải thiện, đấy là những đòi hỏi của TPP. Đấy là những điều bắt buộc để đảm bảo quyền lợi của lao động, đảm bảo môi trường.

Điều đó có nghĩa là chúng ta cần phải hợp tác với những nước như Việt Nam. Chúng ta phải tạo ra những kết quả tốt. Chúng ta không phải lo lắng gì về những hiệp định thương mại. Tôi nghĩ nếu không thực hiện được TPP, chúng ta sẽ trong tình trạng tồi tệ hơn.

Nếu thông qua TPP nó đem lại rất nhiều lợi ích. Tất nhiên, thông qua các hiệp định thương mại tự do bao giờ cũng phức tạp. Tôi tin tưởng nó sẽ được thông qua.

Nói về quan hệ song phương, chúng ta được thực hiện một cách đầy đủ. Đó là những giá trị chúng ta có thể phản bác với những người phản đối cho rằng TPP không đem lại lợi ích. TPP giúp chúng ta có một khuôn khổ, các nước không được phá giá tiền tệ một cách có lợi cho quốc gia đó. Nó giúp thúc đẩy kinh tế VN nói riêng và Châu Á Thái Bình Dương nói chung.

Chúng tôi đang tích cực phê chuẩn TPP, TPP là liên kết thương mại có ý nghĩa quan trọng, góp phần duy trì sự năng động, có vai trò đầu tư trong việc thúc đẩy tăng trưởng ở Châu Á - Thái Bình Dương.

VN và các quốc gia đã thỏa thuận thu hẹp các khác biệt, đó là nỗ lực của 12 quốc gia thành viên, không riêng gì quốc gia nào. VN đang tích cực phê chuẩn và cam kết thực hiện những quy định của TPP.

Việt Nam là quốc gia nhiều tinh thần khởi nghiệp

Trả lời câu hỏi của đài truyền hình Việt Nam vì sao lại quyết định đi thăm Việt Nam vào cuối nhiệm kỳ, ông Obama nói: "Tôi muốn được thăm Việt Nam từ sớm hơn, nhưng chúng tôi lại muốn dành cái tốt đẹp nhất cho điều cuối cùng. Tôi có thể có dịp quay lại Việt Nam và thăm đất nước tươi đẹp của các bạn".

"Lý do tôi có mặt tại đây, chuyến thăm đóng vai trò cực kỳ quan trọng, không chỉ đối với hai nước mà còn cả thế giới. Chúng tôi thấy cách đây một vài thế hệ, chúng ta là cựu thù và bây giờ chúng ta là những người bạn".

"Việt Nam có tăng trưởng rất ấn tượng trong khu vực. Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương là khu vực tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới. Châu Á - Thái Bình có đầy tinh thần khởi nghiệp, kinh doanh, nhiều công ty, nhiều việc làm, Hoa Kỳ rất mong muốn là một phần của khu vực".

"Chúng tôi muốn đảm bảo rằng khi Việt Nam phát triển hơn, những người trẻ của Việt Nam có nhiều cơ hội gặp gỡ với những người trẻ ở Hoa Kỳ, thúc đẩy hợp tác thương mại, khoa học kỹ thuật vì điều đó tốt cho cả hai nước".

"Một điều rất quan trọng, chúng tôi mong muốn thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ hợp tác với các tổ chức đa phương như ASEAN, cấp cao Đông Á, chúng ta đã thấy sự tiến triển hợp tác để ứng phó với biến đổi khí hậu, bệnh dịch, xây dựng một trật tự khu vực tốt hơn cho cả hai, cùng nhau chúng ta sẽ đạt được nhiều tiến bộ hơn. Chúng ta mong muốn giai đoạn tiếp theo giữa hai nước sẽ là giai đoạn phát triển quan trọng".

Trước đó, trả lời câu hỏi của một nhà báo, Chủ tịch nước Trần Đại Quang nói: Mỹ là nhà đầu tư lớn thứ 7 và hi vọng sẽ là nhà đầu tư lớn nhất với VN. Quan hệ song phương hai nước sẽ tiếp tục phát triển, đặc biệt sau hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương TPP.

Về hợp tác giáo dục đào tạo, hai nước cũng đạt được nhiều bước tiến quan trọng, mở đại học Fulbright... Số du học sinh tại Mỹ tăng 56 lần, lên 28.000 du học sinh, đứng đầu các nước ASEAN.

Về quan hệ quốc phòng an ninh, cũng đang trên đà phát triển. Hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh được làm thực chất hơn, bắt đầu giai đoạn một tại Đà Nẵng và tiếp tục triển khai giai đoạn hai tại nhiều điểm, trong đó có sân bay Biên Hòa.

Cùng với đó là bước tiến quan trọng song phương. VN và Mỹ đang và sẽ tăng cường phối hợp trong khu vực và quốc tế, thông qua các diễn đàn quốc tế.

Những bước tiến triển nêu trên được bắt nguồn tự thực tế hai bên ngày càng chia sẻ, quan tâm đặt trên nền tảng lợi ích chung, nghiêm túc thực hiện tôn trọng chủ quyền lãnh thổ...

Chuyến thăm lần này của Tổng thống Obama sẽ tạo thêm động lực mới cho sự phát triển của VN - Mỹ, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

"Về các vấn đề khu vực và thế giới, hai bên tiếp tục tăng cường phối hợp tại các diễn đàn khu vực và quốc tế. Phía Mỹ hỗ trợ Việt Nam tổ chức thành công hội nghị cấp cao APEC 2017, tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc".

Q.Tr - Đặng Kinh Luân/tuoitre online