Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư - Tiếng lòng của Đinh Thị Thu Vân

Theo nhiều người trong giới văn nghệ cùng thời, bài thơ Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư sau khi xuất hiện trên Báo Văn Nghệ đã gây sự chú ý đặc biệt trong giới văn nghệ cả nước lúc bấy giờ mặc dù tác giả Đinh Thị Thu Vân lúc ấy còn là một nhà thơ trẻ ở tỉnh, chưa được nhiều người biết đến. Thành công của bài thơ đã “chắp cánh” cho chị Đinh Thị Thu Vân bay cao vào bầu trời văn học, nghệ thuật, giúp chị gắn bó lâu dài và cống hiến nhiều cho nền văn học, nghệ thuật tỉnh nhà.

Trước Đinh Thị Thu Vân, nhiều nhà thơ đã viết về đề tài “Ngày ba mươi tháng Tư” với những câu thơ hào hùng, khí thế chiến thắng cùng với những hình ảnh, sự kiện về cuộc chiến bi hùng đã qua.

Bài thơ Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư xuất hiện lạ hơn tất cả, nhẹ nhàng, đầy nữ tính và rất tự nhiên. Tác giả không viết những điều to tát, lớn lao mà chỉ như tự sự với chính mình. Chị chỉ khiêm nhường đặt ra câu hỏi: Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư, rồi tự trả lời: Không một lần dám sống hy sinh, Em sẽ đến với tình yêu bằng nửa trái tim yếu đuối - Còn nửa kia đành giữ lại… để nghi ngờ và Có thể rồi quên cả màu của lúa - Quên bài địa lý quê hương những miền nào đất đen, đất đỏ...

Cô gái trong bài thơ đã chân thành và hồn nhiên khi bộc bạch: Và giữa dòng người cuộc sống gấp bon chen - Em đâu biết tin một ai, một điều gì tuyệt đối. Vì vậy mà cô gái Ngày tháng trước em là con ốc nhỏ - Con ốc đa nghi cuộn mình trong lớp vỏ - Sống vô tình mà ngỡ sống thông minh. Điệp khúc được lặp đi, lặp lại Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư đã góp phần làm nổi bật chủ đề và đóng góp vào thành công của bài thơ.

Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư thì cô gái trong bài thơ vẫn mãi yếu đuối, nghi ngờ trong tình yêu, mơ hồ về nhận thức. Ngày ba mươi tháng Tư như một ngã ba đường, người con gái đã lựa chọn hướng đi tươi sáng khi mà ánh sáng của cách mạng đã rọi vào tâm hồn cô. Ngày vui lớn của dân tộc, ba mươi tháng Tư đã làm thay đổi cuộc sống, suy nghĩ, tình cảm của nhiều người, với Đinh Thị Thu Vân, sự thay đổi thật dễ thương: Từ dạo ấy tháng Tư giải phóng - Để rồi cái vỏ ốc vỡ tan dễ dàng như bong bóng.

“Ghen” gần như là thuộc tính ở người phụ nữ, trong bài thơ, cô gái cũng ghen, nhưng là một loại “ghen” rất lạ, rất dễ thương, và chính cái “ghen” ấy đã góp phần làm nên thành công của bài thơ: Anh có lạ lùng khi em nói em ghen - Với quá khứ anh những tháng ngày đánh Mỹ. Hay Em ghen với ánh mắt nhìn tự tin với nụ cười thoải mái - Ghen với những say mê em chưa có một lần - Em ghen với bạn bè anh, ghen với những tâm hồn. “Ghen” trong bài thơ thật đẹp và đầy khát vọng!

Như một kết quả mang tính logic, người con gái ấy đã thay đổi thật nhiều, thật tích cực kể từ ngày ba mươi tháng Tư: Em đổi những bé mọn của tâm hồn lấy lắm ngọt êm - Lòng vẫn nghĩ tháng Tư làm nhân chứng - Ôi nhân chứng bao dung, nhân chứng vô cùng người lớn - Làm thế nào em có thể đền ơn! Vâng, tháng Tư thật vĩ đại nhưng cũng rất bao dung, làm thay đổi lớn lên bao tâm hồn, sao có thể đền ơn cho hết!

Người viết bài này nhỏ hơn chị Đinh Thị Thu Vân ít tuổi, cũng từng mang tâm trạng như chị vào thời khắc lịch sử ba mươi tháng Tư năm 1975 nhưng không biết nói ra một cách chân thực và chính xác như chị. Vì vậy khi lần đầu tiên đọc bài thơ Nếu không có ngày ba mươi tháng Tư là tôi thích và yêu ngay. Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày chiến thắng lịch sử ba mươi tháng Tư năm 1975, tôi nhắc lại bài thơ như lời tri ân Ngày ba mươi tháng Tư và lời cảm ơn nhà thơ Đinh Thị Thu Vân./.

Kỳ Quyên