Người dân mong sớm triển khai dự án Di tích Óc Eo Bình Tả

Bà Nguyễn Thị Lâm bên khu đất của gia đình nằm trong quy hoạch
Từ năm 1987, cụm phế tích kiến trúc, di chỉ cư trú Bình Tả, xã Đức Hòa Hạ được Sở Văn hóa - Thông tin Long An phối hợp Viện Khoa học Xã hội tại TP.HCM tiến hành khai quật. Từ 3 khu vực chính gồm Gò Đồn, Gò Xoài và Gò Năm Tước, các nhà khảo cổ thu thập nhiều cổ vật có giá trị như yoni, linga, tượng thờ,... Đáng chú ý trong lần khai quật này, khi đào xuống độ sâu gần 2m, họ còn phát hiện một bộ sưu tập 26 hiện vật vàng lá từ thế kỷ IX, sau Công nguyên, nghĩa là khoảng trên 1.000 năm tuổi. Năm 2013, bộ sưu tập này được công nhận là báu vật quốc gia. Sau đó, đến cuối năm 1989, cụm di tích Bình Tả cũng được công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Năm 2009, ngành văn hóa định hướng quy hoạch khu vực này bao gồm 3 điểm chính Gò Đồn 7.000m2, Gò Xoài 2.000m2 và Gò Năm Tước 1.000m2, tổng cộng 10.000m2 thành khu di tích và phục vụ nhu cầu tham quan, du lịch.

Tuy nhiên, do chưa có sự thống nhất trong việc đền bù giá trị thiệt hại trên đất nên 2 trong 3 hộ dân có đất trong quy hoạch không đồng ý để cơ quan chuyên môn triển khai quy hoạch. Cụ thể, người dân cho rằng cách tính đền bù thiệt hại không tính luôn từ thời điểm bắt đầu khai quật năm 1987 là bất hợp lý, vì từ thời điểm khai quật, họ hoàn toàn không thể canh tác sinh lợi trên mảnh đất do mình làm chủ. Vì vậy, khi các đoạn tường bao đang được thi công chưa hoàn chỉnh đã phải dừng lại.

Theo ghi nhận của phóng viên, dù đã nhiều năm triển khai, đến nay, khu vực quy hoạch di tích vẫn chỉ là những bãi đất hoang được rào chắn bằng các đoạn tường bao chưa hoàn chỉnh cao hơn 1m, bên trong cỏ mọc um tùm.

Cụ thể, tại khu Gò Xoài trước đây có tấm bảng treo dòng chữ “Di tích Gò Xoài”, nay không còn tìm thấy. Người dân cho biết, do bị mưa, nắng làm hư hỏng nên tấm bảng này đã được tháo bỏ. Khu vực này giờ chỉ còn lại những đoạn tường, trụ bêtông bị rêu bám xanh rờn, các trụ đá thuộc di chỉ Óc Eo cũng bị dây leo bao bọc.

Các phiến đá ngàn năm tuổi bị rêu, cỏ phủ kín

Bà Nguyễn Thị Lâm (67 tuổi), chủ đất khu Gò Xoài, thông tin, diện tích đất này trước đây gia đình bà trồng đậu, xoài, mỗi năm lợi nhuận dù không nhiều nhưng cũng đủ xoay xở chi phí sinh hoạt. Từ lúc triển khai dự án đã hơn 30 năm, cuộc sống gia đình bà bị đảo lộn. “Có mảnh đất duy nhất ông bà để lại, giờ định chia cho 6 đứa con có vốn làm ăn mà không được vì đất quy hoạch không thể chuyển nhượng hay trồng trọt gì” - bà Lâm nói.

Tại khu Gò Đồn, các bức tường được xây dựng kiên cố hơn, tuy nhiên, khu vực phía trước vẫn chưa có cửa kiên cố.

Ông Nguyễn Thế Liễn (70 tuổi), chủ đất chia sẻ, trước đây, do cỏ mọc nhiều nên một số người dân dắt trâu, bò vào đây chăn thả. Gần đây, ông Liễn dùng các thanh tre để làm cửa tạm nhằm hạn chế người ra vào.

Bên trong khu Gò Đồn, nhiều phiến đá chạm khắc tinh xảo nằm ngổn ngang trên nền đất, bị rêu, cỏ dại che phủ. “Trước đây, cha tôi còn sống có ý nguyện chia mảnh đất cho con nhưng không được do đất đang bị quy hoạch, giờ cha tôi mất đã nhiều năm mà mong muốn này chưa thể thực hiện được” - ông Liễn cho hay. 

Khu Gò Năm Tước cũng chung số phận như trên. Theo ông Nguyễn Văn Khoa (60 tuổi, chủ đất), trước đây, khi quy hoạch khu di tích, dù giá đền bù của Nhà nước có thấp hơn giá thị trường nhưng gia đình ông vẫn ủng hộ vì lợi ích chung. Tuy nhiên, do dự án “treo” quá nhiều năm nên hiện tại, gia đình ông chỉ mong muốn ngành chức năng sớm triển khai quy hoạch, nếu không thực hiện phải trả lại hiện trạng đất như ban đầu để người dân sử dụng.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Đức Hòa Hạ - Nguyễn Minh Đăng, dự án đã triển khai thời gian quá lâu nhưng chưa hoàn thành, gây khó khăn cho đời sống người dân. “Địa phương rất mong cấp trên chỉ đạo có phương án đền bù thỏa đáng cho người dân để dự án sớm hoàn thành” - ông Đăng nói.

Phó Giám đốc Bảo tàng - Thư viện tỉnh - Nguyễn Thị Sáu cho biết, do thiếu vốn nên thời gian qua, việc triển khai dự án gặp nhiều khó khăn. Theo ước tính, tổng kinh phí bồi thường cho dự án trên 10 tỉ đồng. Bảo tàng đang phối hợp các cơ quan chuyên môn dự kiến đến cuối tháng 10 năm nay sẽ có phương án đền bù, giải tỏa hoàn chỉnh để ghi vốn trong năm 2020./.

Nguyệt Nhi