Quốc hội thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội

Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Tây Ninh thảo luận tại Tổ 3, cùng Đoàn ĐBQH Thanh Hóa. Đại biểu Phạm Hùng Thái - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh làm Tổ trưởng.

Đại biểu tham dự buổi thảo luận Tổ

Tháo gỡ khó khăn trong thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh quan tâm về những khó khăn khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp khi số lượng cán bộ, công chức nghỉ việc nhiều; biên chế cấp xã ít (chỉ 32 biên chế) trong khi khối lượng công việc lại tăng lên đáng kể; năng lực giữa các cá nhân không đồng đều, hạ tầng công nghệ còn thiếu và lạc hậu; địa bàn quản lý rộng, lương lại thấp...

Đại biểu Thúy kiến nghị Bộ Nội vụ sớm ban hành xây dựng Đề án vị trí việc làm đối với cán bộ, công chức cấp xã phù hợp với tình hình thực tế, bảo đảm cơ cấu hợp lý theo chức danh, khối lượng công việc và đặc thù từng địa phương; có chính sách ưu đãi và thu hút đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ có năng lực chuyên môn, nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin, cải cách hành chính, đến công tác tại cơ sở; hoàn thiện khung năng lực theo vị trí việc làm để làm cơ sở đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng và quy hoạch cán bộ phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng, miền; đặc biệt là sớm thực hiện tăng lương cho cán bộ cơ sở.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh phát biểu

Đại biểu Thúy cũng đề nghị Chính phủ hết sức quan tâm chỉ đạo xử lý các hồ sơ cho người có công còn tồn đọng vì những người có công tuổi đã cao, không còn nhiều thời gian để hưởng chế độ chính sách.

Đại biểu Lê Thị Song An - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh cho biết, qua thực tiễn triển khai mô hình chính quyền hai cấp bộc lộ một số hạn chế, đặc biệt là sự phân bổ chưa đồng đều về cán bộ và cơ sở vật chất giữa các xã, trong đó phần lớn nguồn lực tập trung ở xã trung tâm. Vì vậy, đại biểu kiến nghị cần có gói hỗ trợ đầu tư hạ tầng cơ sở cho cấp xã, đặc biệt là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới nhằm đảm bảo hiệu quả vận hành của mô hình chính quyền hai cấp.

Bên cạnh đó, đại biểu đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ và các bộ, ngành trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là các tuyến cao tốc quan trọng như cao tốc Bắc – Nam phía Đông, Vành đai 3 TP.HCM, đường ven biển miền Trung và Tây Nam bộ.

Tuy nhiên, một số tuyến quốc lộ huyết mạch vẫn chậm được cải tạo, nâng cấp; điển hình là Quốc lộ 62 đi qua tỉnh Tây Ninh - tuyến trục kết nối vùng Đồng Tháp Mười với TP.HCM và các trung tâm kinh tế phía Nam. Tuyến đường này được xây dựng từ năm 1999, hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, mặt đường hư hỏng, cầu cống yếu, gây mất an toàn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến lưu thông hàng hóa, phát triển vùng.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng khẩn trương hoàn tất thủ tục pháp lý, đẩy nhanh tiến độ để có thể khởi công dự án ngay trong quí II/2026, đáp ứng mong mỏi chính đáng của cử tri và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội khu vực.

Đại biểu Lê Thị Song An - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh phát biểu

Về lĩnh vực giáo dục, đại biểu Song An bày tỏ sự đồng tình rất lớn về chủ trương miễn giảm học phí. Đại biểu cho rằng, đây là chiến lược đầu tư dài hạn cho ngành giáo dục, tháo gỡ khó khăn về gánh nặng học phí, nhất là các gia đình có thu nhập thấp và khu vực khó khăn; tuy nhiên, đại biểu băn khoăn việc tổ chức dạy 2 buổi ngày tại cấp học phổ thông và đề nghị xem xét lại chủ trương này để giảm áp lực cho các em học sinh, còn có thời gian để vui chơi trải nhiệm; đồng thời, sớm tháo gỡ tình trạng thiếu giáo viên.

 Vẫn còn khoảng cách lớn giữa chính sách và khả năng thực thi

Theo đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Giám đốc Sở Tư pháp Tây Ninh, năm 2025, là một năm đặc biệt sôi động về hoạt động thể chế, khối lượng công việc tăng đột biến với hơn 400 văn bản quy định chi tiết cần ban hành, cùng việc triển khai hàng chục luật, nghị quyết mới liên quan đến tổ chức bộ máy, đầu tư, chuyển đổi số, cải cách hành chính, y tế, giáo dục,…

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy vẫn còn khoảng cách lớn giữa chính sách và khả năng thực thi; một số văn bản được ban hành kịp thời nhưng thiếu tính khả thi hoặc chồng chéo. Nhiều bộ, ngành vẫn ban hành văn bản hành chính có chứa quy phạm pháp luật, gây lúng túng cho địa phương trong áp dụng.

Đại biểu cho rằng điều này phản ánh rõ bất cập trong khâu soạn thảo, thẩm định và phối hợp liên ngành, khi một số cơ quan vẫn xem thể chế như một nhiệm vụ hành chính đơn thuần, chưa coi đây là hoạt động mang tính chiến lược.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Giám đốc Sở Tư pháp quan tâm đến vấn đề thực thi pháp luật

 Bên cạnh đó, Chính phủ đã tiến hành rà soát hơn 2.000 kiến nghị, phản ánh, tuy nhiên, quy trình này còn nặng tính phản ứng, thiếu chủ động, chưa gắn với yêu cầu dự báo và đánh giá tác động chính sách dài hạn.

Việc xử lý chồng chéo chủ yếu vẫn mang tính “chữa lỗi kỹ thuật”, chưa tập trung vào đánh giá lại hiệu quả chính sách và kiến tạo pháp luật. Công tác theo dõi thi hành pháp luật còn thiếu công cụ đánh giá định lượng; chưa có hệ thống chỉ số hoặc dữ liệu số để đo lường hiệu quả thực thi; cần tiếp tục chuyển đổi từ “quản lý văn bản” sang “quản lý hiệu quả thi hành”, từ “thực hiện nhiệm vụ” sang “đảm bảo kết quả”.

Lưu ý các định hướng trọng tâm năm 2026

Theo đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Phó Bí thư chuyên trách Đảng bộ khối các cơ quan Đảng, việc lưu ý các định hướng trọng tâm năm 2026 là cần thiết vì đây không chỉ là năm đầu tiên của Kế hoạch 5 năm 2026-2030, mà còn là năm bản lề chuyển tiếp giữa hai nhiệm kỳ thời điểm định hình mô hình tăng trưởng, cơ cấu kinh tế và tư duy quản trị quốc gia trong giai đoạn phát triển mới.

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh phát biểu

Những định hướng năm 2026 sẽ quyết định hướng đi của cả 5 năm sau. Nếu năm 2026 thành công, sẽ tạo “đà” cho cả nhiệm kỳ; nếu chậm trễ, toàn bộ giai đoạn sau sẽ chịu sức ép điều chỉnh. Đồng thời, phù hợp với bối cảnh mới: Thế giới bước vào chu kỳ biến động mạnh về địa chính trị, năng lượng và công nghệ (AI, bán dẫn, năng lượng tái tạo). Năm 2026 là thời điểm Việt Nam phải định hình chiến lược hội nhập mới, thích ứng với cạnh tranh toàn cầu.

Đây là thời điểm chuyển giao giữa chiến lược nhiệm kỳ cũ mới, nên cần minh chứng rõ ràng rằng nền kinh tế đang ở “quỹ đạo tốt”, thể hiện năng lực điều hành, củng cố niềm tin của Nhân dân.

Đại biểu đề nghị nâng cao năng lực doanh nghiệp nội địa là yêu cầu cấp thiết vì những lý do sau: Thứ nhất, giảm phụ thuộc vào doanh nghiệp FDI và nhập khẩu. Hiện nay, phần lớn giá trị xuất khẩu của Việt Nam đến từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong khi doanh nghiệp nội địa chỉ đóng góp tỷ lệ nội địa hóa thấp (khoảng 15,7%). Điều này khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước biến động toàn cầu và khó nâng cao giá trị gia tăng để lại trong nước.

Thứ hai, tăng sức cạnh tranh và vị thế quốc gia. Khi doanh nghiệp nội địa mạnh hơn, sản phẩm Việt Nam sẽ có chất lượng cao hơn, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Thứ ba, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững: Doanh nghiệp nội địa phát triển sẽ tạo ra nhiều việc làm, đóng góp lớn cho ngân sách, xây dựng chuỗi liên kết bền vững, phục vụ xã hội và cộng đồng.

Thứ tư, chủ động hội nhập và tận dụng cơ hội từ các FTA. Tỷ lệ nội địa hóa cao là điều kiện để hưởng ưu đãi thuế quan trong các hiệp định thương mại tự do (FTA), giúp doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt hơn các cơ hội hội nhập. 

Thứ năm, giảm rủi ro “tăng trưởng hộ cho thế giới”. Nếu chỉ gia công, lắp ráp mà không làm chủ công nghệ, quản trị, doanh nghiệp Việt Nam sẽ khó thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và không tạo được sức bật cho nền kinh tế. 

Đại biểu Phạm Hùng Thái - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh phát biểu kết luận tại phiên thảo luận Tổ

Phát biểu kết luận tại phiên thảo luận Tổ, đại biểu Phạm Hùng Thái - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh đề nghị Chính phủ tăng cường liên thông thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình nhằm giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cần có giải pháp ổn định thị trường vàng, minh bạch hóa cơ chế quản lý và tăng tính cạnh tranh; đẩy mạnh đầu tư cho khoa học công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; tăng cường giám sát việc phân cấp, đảm bảo rõ trách nhiệm và hiệu quả điều hành giữa các cấp; xây dựng lộ trình hỗ trợ doanh nghiệp nội địa phát triển bền vững và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đại  biểu cũng đề nghị Chính phủ tăng cường bảo đảm liên thông thủ tục hành chính, khắc phục thị trường vàng, đầu tư khoa học công nghệ, giám sát việc phân cấp, lộ trình hỗ trợ doanh nghiệp nội địa./.

Nhật Duy