Đề nghị bổ sung quy định về đất xây dựng công trình trên không

Tham gia phát biểu đóng góp cho dự án Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội (thuộc Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Long An), đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định về đất xây dựng công trình trên không.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phát biểu tại phiên thảo luận chiều ngày 21/6

Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, nội dung này đã được quy định trong dự thảo Luật ngay từ đầu và qua 4 lần cân nhắc, chỉnh sửa đến nay dự thảo Luật đã bỏ quy định về “đất xây dựng công trình trên không”. Trong thực tiễn, có doanh nghiệp được giao hoặc cho thuê đất để xây dựng hai tòa nhà cao tầng mà giữa hai tòa nhà này là con đường do nhà nước quản lý. Doanh nghiệp này đề xuất xây dựng một cây cầu trên không kết nối hai tòa nhà, để xây dựng được hai tòa nhà và hạng mục cầu nối trên cao thì doanh nghiệp phải được cấp giấy phép xây dựng theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, hạng mục cầu nối trên cao không được cấp phép xây dựng, vì cầu nối này nằm phía trên khoảng không của đường giao thông do Nhà nước quản lý và chưa có quy định điều chỉnh nội dung giao hoặc cho thuê đất xây dựng công trình trên không.

Vì vậy, cần thiết phải xem xét, quy định nội dung này tại dự thảo Luật Đất đai và một số luật khác bởi 3 lý do sau:

Một là, tại mục 2.8. của Nghị quyết số 18-NQ/TW về đất đai đặt ra nhiệm vụ phải “quy định chế độ sử dụng đất xây dựng công trình trên không”. Trung ương cũng đã xem xét kỹ lưỡng, xác định đây là một trong những điểm mới về chính sách đất đai và giao Quốc hội, Chính phủ sửa đổi Luật Đất đai và các luật khác. Như vậy, việc đưa nội dung trên vào dự thảo Luật Đất đai lần này chính là thể hiện trách nhiệm của Quốc hội và Chính phủ trong việc thể chế hóa Nghị quyết 18-NQ/TW. Việc làm này là hết sức cần thiết vì phải được sơ kết, tổng kết và báo cáo cơ quan có thẩm quyền kết quả thực hiện Nghị quyết trong thời gian tới.

Hai là, tại Điều 267 Bộ luật Dân sự quy định về quyền bề mặt đối với khoảng không gian trên mặt đất. Điều 271 cũng quy định: Chủ thể quyền bề mặt có quyền khai thác, sử dụng khoảng không gian trên mặt đất thuộc quyền sử dụng đất của người khác để xây dựng công trình nhưng không được trái với quy định của Bộ luật này, pháp luật về đất đai, xây dựng, quy hoạch và pháp luật có liên quan. Như vậy, việc quy định cụ thể về đất xây dựng công trình trên không là để thể chế hóa “quyền bề mặt” được nêu trong Bộ luật Dân sự, hạn chế sự thiếu đồng bộ giữa các luật sau khi Luật Đất đai sửa đổi được ban hành.

Ba là, pháp luật hiện hành về đất đai và xây dựng mới chỉ tập trung quy định về đất xây dựng công trình ngầm, công trình trên mặt đất mà chưa có quy định về đất xây dựng công trình trên không, trong khi đây cũng là một “tài nguyên” quan trọng để khai thác. Bên cạnh đó, việc chưa quy định về đất xây dựng công trình trên không còn làm ngân sách Nhà nước mất đi một nguồn thu. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc khai thác, quản lý tốt không gian trên không đã góp phần xây dựng nhiều thành phố hiện đại, có cảnh quan đẹp và tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.

Do vậy, việc quy định về đất xây dựng công trình trên không là đáp ứng đòi hỏi bức thiết trong thực tiễn, lấp đầy khoảng trống pháp luật về đất đai và tạo điều kiện thu hút đầu tư nước ngoài có công nghệ tiên tiến, hiện đại. Từ đó, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh kiến nghị cơ quan soạn thảo báo cáo rõ về định hướng luật hóa chủ trương của Nghị quyết số 18-NQ/TW về đất xây dựng công trình trên không gắn với cụ thể hóa quy định “quyền bề mặt” trong Bộ luật Dân sự đối với khoảng không gian trên mặt đất. Chính phủ chỉ đạo việc tiếp tục nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, bổ sung trong dự thảo Luật Đất đai về đất xây dựng công trình trên không; đồng thời, trình Quốc hội bổ sung các quy định trong Luật Xây dựng và một số luật khác để tạo hành lang pháp lý đầy đủ hơn. Nếu đây là vấn đề mới, khó và trường hợp cần tiếp tục kiểm nghiệm trong thực tiễn, trước mắt quy định một số nguyên tắc chung, theo hướng mở và giao Chính phủ quy định chi tiết để giải quyết các vướng mắc hiện nay và đáp ứng kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng trong thực tiễn./.

ND