Hoàn thiện chính sách dân số và nâng cao hiệu quả quản lý báo chí trong kỷ nguyên số

Góp ý dự án Luật Dân số, đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên - Phó Giám đốc Sở Y tế Tây Ninh, đề nghị bổ sung quy định mang tính bao quát: “Các hành vi vi phạm quy định tại Luật Dân số và các luật khác có liên quan” tại Điều 6 nhằm bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tạo cơ sở pháp lý linh hoạt để xử lý các hành vi vi phạm mới phát sinh.

Đại biểu Phạm Hùng Thái - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh, chủ trì phiên thảo luận tại Tổ

Về hình thức truyền thông, vận động, giáo dục về dân số tại Điều 10, đại biểu đề nghị bổ sung khoản 4 với nội dung: “Lồng ghép nội dung truyền thông về dân số trong các chiến dịch, sự kiện truyền thông có liên quan như bình đẳng giới, chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ - trẻ em...” để phù hợp với thực tiễn triển khai hiện nay, giúp tận dụng nguồn lực, phương tiện truyền thông sẵn có, tăng hiệu quả lan tỏa thông tin và bảo đảm tính thống nhất trong triển khai chính sách.

Tại Điều 15 liên quan đến giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, ngoài hình thức đình chỉ hành nghề đối với người hành nghề y tiết lộ giới tính thai nhi trái quy định, đại biểu Uyên đề nghị bổ sung các chế tài xử phạt hành chính hoặc trách nhiệm hình sự tùy mức độ vi phạm, nhằm tăng tính răn đe. Đồng thời, cần quy định rõ trách nhiệm phối hợp giữa cơ quan y tế, chính quyền địa phương và các cơ quan liên quan trong công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để bảo đảm thực thi nghiêm túc.

Đồng thời, đại biểu Hoàng Uyên đề nghị bổ sung cụm từ “bạo lực đối với người cao tuổi” tại Điều 19 để phản ánh đúng thực trạng, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong bảo vệ nhóm yếu thế và nhấn mạnh yêu cầu phát hiện, tố giác, phòng ngừa các hành vi bạo lực thể chất, tinh thần đối với người cao tuổi. Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị chỉnh sửa tiêu đề Chương V thành “Thích ứng với già hóa dân số” nhằm bảo đảm tính nhất quán, phản ánh đúng quá trình già hóa và thể hiện cách tiếp cận chủ động, toàn diện, tăng cường đoàn kết giữa các thế hệ.

Góp ý đối với dự án Luật Phòng bệnh, đại biểu ngành Y tế đề nghị Ban soạn thảo bổ sung từ “đánh giá” vào khoản 2 Điều 2 về giải thích từ ngữ để bảo đảm tính đầy đủ, logic và thống nhất với hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng như thực tiễn ngành y tế hiện nay về giám sát trong phòng bệnh.

Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên - Phó Giám đốc Sở Y tế Tây Ninh, phát biểu

Đại biểu Hoàng Uyên đề nghị điều chỉnh khoản 5 Điều 5 về quản lý nhà nước trong phòng bệnh và bổ sung nhiệm vụ “đánh giá, phân tích, dự báo nguy cơ các loại dịch bệnh” để chủ động phòng, chống, nhất là các bệnh truyền nhiễm và không lây nhiễm có xu hướng gia tăng, biến đổi nhanh, lây lan rộng; nâng cao năng lực cảnh báo sớm, giảm bị động trong ứng phó.

Tại Điều 7, đề nghị bổ sung cụm từ “và các tổ chức thành viên” sau “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”, đồng thời làm rõ vai trò của ngành y tế ở khoản 3 với tư cách đầu mối trong giám sát, dự báo, điều trị, truyền thông, tiêm chủng, có hệ thống tổ chức và chuyên môn từ Trung ương đến cơ sở.

Về Điều 14, đề nghị tách rõ biện pháp giám sát chung và riêng để tăng tính cụ thể, khả thi, đồng thời bổ sung trách nhiệm phòng bệnh tại khu, cụm công nghiệp, cơ quan, doanh nghiệp, xí nghiệp, nơi tập trung đông người, nguy cơ cao bùng phát dịch.

Tại Điều 25, đại biểu đề nghị chỉnh điểm a cho phù hợp Nghị định 103/2016/NĐ-CP, bảo đảm thống nhất giữa các cấp độ phòng xét nghiệm, nâng cao trách nhiệm tuân thủ và an toàn sinh học cho nhân viên y tế.

Về Điều 35, đại biểu đề nghị không giao Chính phủ quy định chi tiết mà viện dẫn quy định hiện hành để tránh chồng chéo với các nghị định về phụ cấp, đồng thời rà soát, thống nhất với Luật Khám bệnh, chữa bệnh, bảo đảm công bằng trong chính sách cho người tham gia chống dịch.

Song song đó, theo đại biểu Hoàng Uyên, từ ngày 01/7/2025, khi các địa phương thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, Trung tâm Y tế khu vực vẫn đảm nhiệm chức năng phòng bệnh và hỗ trợ tuyến xã. Tuy nhiên, hiện còn nhiều khó khăn trong cập nhật dữ liệu dịch tễ, thiếu hướng dẫn cụ thể về cơ cấu, nhiệm vụ trạm y tế, chưa có chế độ hỗ trợ cán bộ quản lý chương trình bệnh không lây nhiễm, và còn thiếu trang thiết bị, vật tư y tế. Đại biểu đề nghị Bộ Y tế sớm ban hành hướng dẫn, hoàn thiện cơ chế chia sẻ dữ liệu, bổ sung chính sách cho cán bộ tuyến cơ sở và tăng cường đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác phòng bệnh.

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh, phát biểu

Tham gia phát biểu đối với dự án Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh đề nghị xác định rõ bản chất và vai trò của báo chí trong xã hội số, làm rõ chức năng định hướng, giám sát, phản biện xã hội tích cực của báo chí cách mạng Việt Nam, công nhận báo chí là một ngành kinh tế công nghiệp nội dung, thiết lập khuôn khổ quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng, khi đăng phát, quảng bá sản phẩm báo chí Việt Nam.

Bên cạnh đó, cho phép cơ quan báo chí mở kênh nội dung trên nền tảng mạng nhưng phải đăng ký, lưu trữ và chịu trách nhiệm về nội dung và có giải pháp mạnh (thậm chí là đóng cửa) đối với những nền tảng toàn cầu không thực hiện đúng việc gỡ bỏ thông tin xấu độc, ảnh hưởng đến an ninh chính trị, an ninh quốc gia, và thuần phong mỹ tục của người Việt Nam. Đại biểu kiến nghị thể chế hóa khái niệm "Chủ quyền số quốc gia" trong luật.

Ngoài ra, cần đề ra các nguyên tắc quản lý: phải đặt dưới sự quản lý của Nhà nước Việt Nam, dù đó là nền tảng trong hay ngoài nước; nền tảng số báo chí quốc gia được xem là hạ tầng thông tin chiến lược, được Nhà nước ưu tiên đầu tư, vận hành và bảo vệ; việc bảo vệ dữ liệu, bản quyền, và chủ quyền thông tin; tuân thủ pháp luật Việt Nam, bảo đảm nghĩa vụ thuế và cơ chế kiểm duyệt thông tin,…

Đại biểu đề nghị cần tạo hành lang pháp lý cho mô hình tổ hợp tập đoàn truyền thông đa phương tiện chủ lực, ứng dụng công nghệ (AI, dữ liệu lớn, nội dung số); có chính sách ưu đãi về thuế, quảng cáo, và đầu tư công đối với báo chí chính thống; cũng như quy định rõ về quyền tự do báo chí, nhưng phải đi đôi với trách nhiệm xã hội; đổi mới cơ chế quản lý, đào tạo, xây dựng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và năng lực cho đội ngũ làm báo; cơ chế thu hồi thẻ nhà báo gắn với đánh giá đạo đức và chất lượng tác phẩm.

Đối với dự thảo Luật Dân số, đại biểu Thanh Phương đề nghị tăng cường chính sách khuyến khích sinh để giải quyết gánh nặng kinh tế và tâm lý ngại sinh, đồng thời, nghiên cứu bổ sung chính sách giảm chi phí nuôi con, thuế học phí, dịch vụ nhà trẻ công cộng; thiết lập quy định trợ cấp nuôi con nhỏ cho các gia đình khó khăn, có chính sách hỗ trợ nhóm vô sinh hiếm muộn, vì chi phí điều trị hiện nay rất cao và cần có quy định bảo vệ việc làm cho phụ nữ sau khi sinh con, tránh tâm lý sợ mất việc hoặc bị từ chối tuyển dụng khi mang thai; có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp có nhiều lao động nữ, bao gồm chính sách chăm sóc nuôi trẻ tại chỗ. Cần xác định rõ cơ quan nào sẽ làm đầu mối chịu trách nhiệm thực hiện chính sách dân số phát triển (khuyến khích sinh).

Theo đại biểu Thanh Phương, hiện đang thiếu quy định về dữ liệu, quản trị và đánh giá dân số và chưa đề cập đầy đủ đến việc thích ứng chủ động với già hóa dân số Luật cần có Chương/Điều quy định về hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu dân số để điều chỉnh chính sách kịp thời trước biến động dân số; cần phát huy vai trò của người già, không để vô hình chung xem họ là gánh nặng xã hội.

Đại biểu Thanh Phương cho rằng chính sách dân số phát triển cần đi kèm với các nội dung gắn liền với năng suất lao động, cải thiện sức khỏe cộng đồng và đào tạo kỹ năng cho lao động trẻ, vì dân số đông nhưng năng suất thấp sẽ không chuyển hóa được lợi tức dân số thành tăng trưởng.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh phát biểu

Thảo luận Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy – Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh nhận định, Luật Báo chí lần này tập trung quản lý chặt chẽ báo chí và cơ chế thông thoáng để báo chí phát triển theo xu hướng mới, tuy nhiên chưa đề cập đủ lượng cần thiết đối với các kênh thông tin có tính chất báo chí.

Xu hướng cung cấp thông tin không còn “độc quyền” ở các cơ quan báo chí chính thống nữa; mà hiện nay, nhiều kênh tin tức kinh tế, chính trị, xã hội, giải trí,... do cá nhân hoặc tổ chức lập ra thu hút hàng trăm ngàn, hàng triệu người theo dõi, ảnh hưởng nhiều đến tâm trạng và dư luận xã hội. Vì vậy, cần xem xét bổ sung việc quản lý đối với những sản phẩm thông tin có tính chất báo chí để tạo sự cạnh tranh công bằng và thúc đẩy báo chí chính thống phát triển, đưa các kênh thông tin có tính chất báo chí này vào quản lý, quy định một số nguyên tắc phải tuân thủ về truyền thông, trách nhiệm, nội dung đạo đức nghề nghiệp hay trách nhiệm pháp lý ...

Về quyền và nghĩa vụ của nhà báo Điều 28, đại biểu Thanh Thúy cho rằng quy định này vẫn chỉ mang tính nguyên tắc, chưa thiết lập được cơ chế bảo vệ cụ thể và khả thi cho nhà báo trong quá trình tác nghiệp; đại biểu Thúy đề nghị cần cụ thể hóa nguyên tắc này thành các nghĩa vụ pháp lý rõ ràng, hướng tới việc thiết lập cơ chế bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo. Bên cạnh đó, cần thiết lập cơ chế tiếp nhận, phản ứng nhanh và hỗ trợ pháp lý khi Nhà báo bị xâm hại quyền tác nghiệp.

​Về cung cấp thông tin cho báo chí, đại biểu Thanh Thúy băn khoăn khi Luật vẫn chưa quy định rõ chế tài hoặc cơ chế xử lý trong trường hợp người phát ngôn hoặc cơ quan có trách nhiệm không thực hiện, thực hiện chậm trễ hoặc né tránh việc cung cấp thông tin cho báo chí. Bên cạnh đó, việc trả lời trên báo chí, quy định rõ hơn cơ chế trả lời, phản hồi thông tin cho báo chí, và bổ sung các hình thức chế tài phù hợp.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Giám đốc Sở Tư pháp Tây Ninh phát biểu

Tham gia phát biểu đối với dự án Luật Dân số, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung, Giám đốc Sở Tư pháp đề nghị bổ sung hành vi cấm tiết lộ giới tính thai nhi tại Điều 6 nhằm hạn chế lựa chọn giới tính khi sinh, đồng thời quy định chế tài xử lý nghiêm; cân nhắc không đưa hành vi cấm nhân bản vô tính vào luật vì chưa phát sinh ở Việt Nam, tránh gây hiểu lầm cho người dân.

Về chính sách thích ứng với già hóa dân số tại Chương IV, đề nghị rà soát, đối chiếu với Luật Người cao tuổi để tránh chồng chéo. Đối với quy định khám sức khỏe tiền hôn nhân tại Điều 20, đề nghị không bắt buộc mà chỉ khuyến khích, bảo đảm phù hợp với Luật Hôn nhân và Gia đình, đồng thời đánh giá tính khả thi của việc ngân sách nhà nước chi trả chi phí này.

Bên cạnh đó, về chế độ nghỉ sinh tại Điều 13, 28, đại biểu đề nghị làm rõ quy định về thời gian nghỉ thêm có tách biệt với quy định trong Bộ luật Lao động hay không. Đồng thời, đề nghị bổ sung quy định về xây dựng, kết nối và chia sẻ cơ sở dữ liệu dân số thống nhất, tránh thống kê trùng lặp, lãng phí nguồn lực. Ngoài ra, cần bổ sung chính sách khuyến khích sinh đủ hai con, tạo cơ sở cho địa phương ban hành biện pháp phù hợp, bảo đảm cân bằng giới tính và ổn định cơ cấu dân số.

Đại biểu Trần Hữu Hậu - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh, phát biểu

Góp ý đối với dự án Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Trần Hữu Hậu - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh đề nghị đánh giá khách quan quy hoạch báo chí vừa qua để rút kinh nghiệm tổ chức lại báo chí cách mạng. Mặc dù quy hoạch giúp hệ thống báo chí mạnh và trong sạch hơn, nhưng còn tồn tại vấn đề như một số báo mạnh bị suy yếu, mất tự chủ; vẫn có tờ báo, tạp chí đăng nội dung vô bổ hoặc lợi dụng chống tiêu cực để làm tiêu cực.

Đại biểu cảnh báo việc nhập lại các báo, đài lớn thành cơ quan trực thuộc sẽ làm suy yếu báo chí cách mạng; đề nghị cho phép một số thành phố, tỉnh có điều kiện được thành lập cơ quan truyền thông đa phương tiện theo khoản 6 Điều 16, với mô hình "tập đoàn truyền thông" gồm các báo, đài là pháp nhân độc lập.

Kết thúc phiên thảo luận Tổ, đại biểu Phạm Hùng Thái - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh, Tổ trưởng Tổ thảo luận, phát biểu tổng kết các ý kiến của đại biểu./.

Nhật Duy