Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân: Bước ngoặt đưa kinh tế tư nhân Việt Nam 'cất cánh'

Thời gian qua, khu vực kinh tế tư nhân có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước, địa phương (Ảnh tư liệu minh họa)

Yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn

Từ năm 2017, NQ số 10-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) đã ghi nhận KTTN là “một động lực quan trọng” của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, bối cảnh KT-XH trong những năm gần đây đặt ra yêu cầu cần có những chủ trương, chính sách mang tính đột phá hơn nữa. Thực tế cho thấy, dù có những đóng góp không thể phủ nhận, khu vực KTTN vẫn đối mặt với vô vàn khó khăn.

Theo số liệu từ Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, năm 2024, có 197.861 doanh nghiệp (DN) phải rút lui khỏi thị trường. Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 cũng chỉ rõ những rào cản lớn mà DN tư nhân phải đối mặt, gồm khó khăn trong tiếp cận tín dụng (54% DN phản ánh), tìm kiếm thị trường (49% DN) và ứng phó với các biến động kinh tế vĩ mô (38% DN).

Trong bối cảnh đó, NQ số 68-NQ/TW được ban hành như một đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn, không chỉ tháo gỡ những “điểm nghẽn” về thể chế, khơi thông các nguồn lực phát triển đang bị tắc nghẽn mà còn có ý nghĩa quan trọng tái tạo niềm tin, tạo động lực mới cho cộng đồng DN. Đặc biệt, NQ đã nâng tầm vai trò của KTTN, từ “một động lực quan trọng” thành “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”, một sự thay đổi mang tính kiến tạo trong tư duy chiến lược kinh tế của Đảng và Nhà nước.

Vượt thách thức, gặt hái nhiều thành tựu đáng ghi nhận

Không thể phủ nhận những đóng góp to lớn và ngày càng quan trọng của khu vực KTTN vào sự phát triển chung của đất nước trong những năm qua. Đến cuối năm 2023, cả nước có hơn 809.000 DN tư nhân đang hoạt động (theo số liệu của Tổng cục Thống kê). Khu vực DN tư nhân có đăng ký chính thức đóng góp khoảng 28% vào GDP cả nước. Quan trọng hơn, KTTN chính là khu vực tạo ra nhiều việc làm nhất cho xã hội, đóng góp tới 85% tổng số lao động trong toàn nền kinh tế và tạo ra 8,6 triệu việc làm trực tiếp trong năm 2023. Những con số “biết nói” này là minh chứng rõ nét cho sức sống mạnh mẽ và vai trò không thể thay thế của KTTN.

Dù đạt nhiều thành tựu, con đường phát triển của KTTN vẫn còn đó những chông gai. Bên cạnh những khó khăn đã nêu về tiếp cận tín dụng, thị trường và ứng phó biến động vĩ mô, các DN còn đối mặt với tình trạng thiếu liên kết kinh doanh hiệu quả và chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới (theo báo cáo PCI năm 2024). Một rào cản vô hình nhưng dai dẳng khác chính là tâm lý e dè, sợ sai, đặc biệt sau những biến động và các vụ án kinh tế thời gian qua đã ảnh hưởng không nhỏ đến quyết tâm đầu tư và mở rộng sản xuất, kinh doanh của các doanh nhân. NQ số 68 ra đời là để giải quyết căn cơ những thách thức này, tạo một hành lang pháp lý an toàn, một môi trường kinh doanh thực sự thông thoáng, minh bạch và công bằng.

NQ số 68 không chỉ dừng lại ở việc xác định vai trò mà còn đặt ra những mục tiêu cụ thể, đầy tham vọng cho sự phát triển của KTTN. Đến năm 2030, cả nước phấn đấu có 2 triệu DN hoạt động, đạt tỷ lệ 20 DN hoạt động trên 1.000 dân và có ít nhất 20 DN tư nhân lớn có khả năng dẫn dắt, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Một mục tiêu quan trọng khác là đến năm 2028, môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ thuộc nhóm 3 các nước ASEAN và top 30 thế giới. Xa hơn nữa, có những kỳ vọng rằng khu vực KTTN sẽ đóng góp tới 70% vào GDP năm 2030 - con số thể hiện khát vọng lớn lao về một nền kinh tế Việt Nam hùng cường.

Niềm tin bứt phá vươn lên

Để hiện thực hóa những mục tiêu đó, NQ số 68 đề ra 8 nhóm nhiệm vụ và giải pháp mang tính toàn diện, đột phá. Trọng tâm là thay đổi mạnh mẽ tư duy, nhận thức về vai trò của KTTN; đồng thời, hoàn thiện thể chế, cải thiện vượt bậc môi trường đầu tư, kinh doanh. Các giải pháp cụ thể gồm cải cách thủ tục hành chính với mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý, chi phí tuân thủ và điều kiện kinh doanh vào năm 2025, chuyển mạnh từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm. Việc tháo gỡ các rào cản về tiếp cận nguồn lực như vốn, đất đai, công nghệ cũng đặc biệt được chú trọng với các chính sách đa dạng hóa nguồn vốn, khuyến khích cho vay dựa trên dòng tiền, phát triển tín dụng xanh và dành quỹ đất riêng cho DN tư nhân trong các khu công nghiệp.

Đặc biệt, các chính sách ưu đãi về thuế, phí được cụ thể hóa như miễn thuế thu nhập DN trong 3 năm đầu thành lập cho DN nhỏ và vừa, bãi bỏ lệ phí môn bài và cho phép tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế đối với hoạt động nghiên cứu và phát triển bằng 200% chi phí thực tế. Một trong những điểm đột phá được cộng đồng DN hoan nghênh, nhất là chủ trương không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự, ưu tiên áp dụng các biện pháp dân sự, kinh tế, hành chính trước khi xem xét đến giải pháp hình sự đối với các sai phạm kinh tế.

Với những nội dung mang tính cách mạng, NQ số 68 được đánh giá là một “bước ngoặt lịch sử”, một cú “cởi trói” thực sự cho tiềm năng to lớn của KTTN Việt Nam. Việc khẳng định KTTN là “động lực quan trọng nhất” không chỉ là sự thay đổi về mặt ngôn từ mà còn chuyển dịch căn bản trong tư duy và định hướng chiến lược, xóa bỏ triệt để những định kiến, rào cản tâm lý còn tồn tại. Những cam kết mạnh mẽ về bảo vệ quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh và đặc biệt là giảm thiểu rủi ro pháp lý sẽ tạo ra một “vùng an toàn” hơn, giúp doanh nhân, nhà đầu tư yên tâm hơn khi đưa ra các quyết định đầu tư, mạnh dạn đổi mới sáng tạo và dấn thân vào những lĩnh vực mới.

NQ số 68 không chỉ tạo động lực cho DN trong nước mà còn góp phần quan trọng xây dựng một nền kinh tế Việt Nam độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường; đồng thời, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế một cách sâu, rộng, thực chất và hiệu quả. Một khu vực KTTN năng động, hiệu quả và lớn mạnh sẽ là động lực chính đóng góp vào sự phát triển thịnh vượng chung của đất nước.

NQ số 68 của Bộ Chính trị đã thắp lên niềm tin và hy vọng cho cộng đồng DN và toàn xã hội về một tương lai phát triển mạnh mẽ hơn của KTTN. Những chủ trương, chính sách đột phá trong NQ là minh chứng cho quyết tâm chính trị to lớn của Đảng và Nhà nước trong việc tạo mọi điều kiện thuận lợi để khu vực kinh tế này phát huy tối đa vai trò. Tuy nhiên, con đường từ NQ đến cuộc sống đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng.

Thách thức lớn nhất nằm ở khâu tổ chức thực hiện, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự thay đổi thực chất trong tư duy và hành động của bộ máy công quyền từ Trung ương đến địa phương theo hướng phục vụ và kiến tạo. Cùng với đó, sự chủ động vươn lên, nâng cao năng lực quản trị, đổi mới sáng tạo và tinh thần thượng tôn pháp luật của chính cộng đồng DN sẽ là yếu tố then chốt.

Với ánh sáng của NQ số 68, cùng với sự đồng lòng, chung sức của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cộng đồng DN, chúng ta có cơ sở vững chắc để tin tưởng rằng KTTN Việt Nam sẽ có những bước phát triển vượt bậc, thực sự trở thành động lực chủ yếu, đóng góp ngày càng to lớn vào sự nghiệp xây dựng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc./.

Trần Việt