Tìm cảm hứng bằng cách quan sát cuộc sống

Nhà văn Tuyết Mai (bìa trái) nhận giải thưởng Truyện ngắn Đồng bằng sông Cửu Long năm 2023

Trong sự nghiệp sáng tác của mình, nhà văn Tuyết Mai đoạt nhiều giải thưởng lớn về thơ, truyện ngắn. Bà là 1 trong 17 tác giả nhận Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Nguyễn Thông năm 2022. Gần đây nhất, tác phẩm Homestay của bà vừa đoạt giải Truyện ngắn Đồng bằng sông Cửu Long năm 2023 do Hội Văn học Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu tổ chức.

Phóng viên (PV): Bà sáng tác truyện ngắn Homestay dựa trên nguồn cảm hứng như thế nào?

Nhà văn Tuyết Mai: Tôi ấp ủ ý tưởng viết truyện này từ lâu nhưng không có dịp sáng tác. Trong chuyến đi thực tế ở tỉnh Bạc Liêu vào 3 năm trước, tôi và các bạn đồng nghiệp được nghỉ ngơi tại một homestay. Đây là nhà của người dân, khách du lịch có thể thuê phòng để vừa nghỉ ngơi, vừa trải nghiệm đời sống hàng ngày của người bản địa. Trong thời gian lưu lại homestay, những bữa cơm nóng hổi, vài ba chuyện thường nhật nhanh chóng khơi gợi trong tôi cảm xúc về con người nơi đây. Các ý tưởng dần manh nha trong đầu nhưng tôi chưa có thời gian sắp xếp và chuyển chúng thành câu chuyện. Cho đến tận hạn cuối nộp bài tham dự cuộc thi Truyện ngắn Đồng bằng sông Cửu Long năm 2023, tôi liền viết một mạch đến 2 giờ sáng và gửi cho Ban Tổ chức.

PV: Vậy có phải bà sử dụng phần lớn chất liệu cuộc sống trong các sáng tác của mình?

Nhà văn Tuyết Mai: Mỗi ngày qua đi, cuộc sống đều có những thay đổi nhất định, phát sinh nhiều khía cạnh mới. Vì vậy, tôi nghĩ mình nên sáng tác như thế nào để phù hợp với những sự kiện, thời điểm nhất định nhưng không nhất thiết phải mang tính chất thời sự. Tôi thích quan sát mọi thứ diễn ra hàng ngày. Vì bình thường tôi bận bịu với gia đình, không có thời gian đi nhiều nơi nên việc “để ý” những chuyện đang xảy ra xung quanh là thú vui giúp tôi thư giãn. Những khi chờ khám bệnh, đợi xe khách, tôi hay để tâm trí mình thơ thẩn theo những hành động, cử chỉ của những người xung quanh. Việc ngắm nhìn từng gương mặt, thái độ và lắng nghe câu chuyện của họ khiến tôi đúc kết nên nhiều điều. Những suy nghĩ giống như trầm tích của phù sa, từng chút, từng chút mỗi ngày rồi đến một lúc tự nhiên bật lên thành văn, thơ.

PV: Mỗi ngày đều bận rộn công việc, chăm sóc gia đình, vậy bà thường sắp xếp thời gian như thế nào để sáng tác?

Nhà văn Tuyết Mai: Tôi khó có thể cân bằng giữa công việc và sáng tác. Trước đây, khi còn là giáo viên, tôi bận dạy học, soạn bài, chấm bài cho học sinh nên chỉ sáng tác những lúc rảnh rỗi như buổi trưa, buổi tối. Tuy nhiên, tôi cũng thường dành những khoảng thời gian đó để nghỉ ngơi, mua sắm, trò chuyện với bạn bè nên không thể viết nhiều. Gần đây, tôi vừa nghỉ hưu nên quyết định dành nhiều thời gian hơn để nâng cao kỹ năng. Tuy vẫn bận chăm sóc chồng con nhưng bây giờ thời gian biểu của tôi trống nhiều hơn, không còn áp lực như trước. Bất kỳ thời gian rảnh nào cảm thấy nguồn cảm hứng đang đến, tôi sẽ ngồi ngay vào bàn và bắt đầu viết.

PV: Là giáo viên tiếng Anh, bà nhận ra mình có duyên với văn học từ khi nào?

Nhà văn Tuyết Mai: Từ những năm cấp 3, tôi thích đọc sách và bắt đầu tập tành sáng tác với ước mơ trở thành nhà văn, nhà thơ. Khi đó, một người quen giới thiệu tôi đến Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh để gửi truyện in tạp chí nhưng do sơ suất, tôi viết nhầm địa chỉ nên không tìm thấy trụ sở, trên đường về lại đánh rơi tập truyện đó.

Nhà văn Tuyết Mai

Sau đó, tôi quyết định theo học ngành Sư phạm ở TP.HCM. Mặc dù có tiếp cận thêm các báo, tạp chí khác nhưng qua nhiều lần gửi bài không thành công, tôi cảm thấy nản và nghĩ mình không có duyên với sáng tác. Đến năm 1995, tôi chuyển về công tác tại Long An thì được bạn bè giới thiệu đến đúng địa chỉ của Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh. Lúc này, tôi mới biết mình đoạt giải của một cuộc thi về thơ do Hội tổ chức. Từ đó, tôi bắt đầu gửi thơ, truyện cho Hội và có nhiều giải thưởng. Đến năm 1997, tôi chính thức được kết nạp vào Hội và hoạt động với tư cách nhà văn, nhà thơ cho đến nay.

PV: Bà đang ấp ủ những dự định như thế nào cho tương lai?

Nhà văn Tuyết Mai: Tôi đang lên kế hoạch để hoàn thành một quyển tiểu thuyết về câu chuyện tình yêu của một nhóm người trong xã hội. Mỗi phần sẽ là “đất diễn” của một cặp đôi hoặc cặp vợ chồng nào đó. Tuy là những câu chuyện tách biệt nhưng các nhân vật đều liên quan với nhau, có sự kết nối nhất định. Hiện tại, tôi chỉ mới viết xong về một cặp. Đây là dự định trong năm 2023 nhưng tôi hy vọng mình có thể hoàn thiện nó vào năm sau. Tôi cũng nhận sáng tác theo những dịp kỷ niệm của cơ quan, đơn vị trong tỉnh. Dịp Tết Nguyên đán sắp đến, tôi sẽ dành thời gian để tìm cảm hứng sáng tác truyện hoặc thơ liên quan đến năm Giáp Thìn.

PV: Cảm ơn bà về cuộc trò chuyện này!./.

Hoàng Lan(thực hiện)