Báo động về mức sinh thấp

Con người là nguồn lực để xây dựng và bảo vệ đất nước. Tuy nhiên, hiện nay, do áp lực về kinh tế, việc làm,... khiến nhiều cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ ngại sinh con hoặc chỉ sinh 1 con. Vì thế, mức sinh thấp sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bền vững của đất nước.

Những năm qua, nước ta đạt nhiều thành tựu trong công tác dân số (DS), trong đó, tốc độ gia tăng DS đã được khống chế, đạt mức sinh thay thế, tức là trung bình mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sinh khoảng 2,1 con. Tuy nhiên, hiện nay, nước ta đang đối mặt với tình trạng chênh lệch mức sinh đáng kể giữa các vùng. Đáng chú ý, mức sinh thấp không chỉ diễn ra ở đô thị mà còn xuất hiện ở nhiều tỉnh có điều kiện KT-XH khó khăn như khu vực Đồng bằng sông Cửu Long - nơi giữ vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.

Thông tin từ Bộ Y tế, bên cạnh 33 tỉnh, thành phố có mức sinh cao (trên 2,2 con), hiện có 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (dưới 2 con), thậm chí rất thấp, tập trung ở khu vực Đông Nam bộ, Đồng bằng sông Cửu Long và duyên hải miền Trung. Các tỉnh có mức sinh thấp có quy mô DS là 37,9 triệu người, chiếm khoảng 39,4% DS cả nước. Cụ thể, mức sinh tại khu vực Đông Nam bộ giảm xuống rất thấp, còn 1,56 con; tại Đồng bằng sông Cửu Long là 1,8 con. Nếu mức sinh này giảm xuống dưới 1,3 con thì hầu như không có khả năng hồi phục về mức sinh thay thế.

Kết quả khảo sát cho thấy, các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp có tình trạng phụ nữ kết hôn lần đầu muộn và có xu hướng chỉ sinh 1 con. Nguyên nhân là chị em không muốn vướng bận gia đình để có cơ hội tìm việc làm, thăng tiến trong công việc. Ngoài ra, chi phí nuôi dạy con tốn kém khiến nhiều cặp vợ chồng ngại sinh con.

Để giải quyết chênh lệch mức sinh, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp với các vùng, đối tượng đến năm 2030. Nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ cho vùng có mức sinh thấp là tập trung tuyên truyền về lợi ích của việc sinh đủ 2 con, các yếu tố bất lợi của việc kết hôn, sinh con quá muộn, sinh ít con. Bộ Y tế nêu mục tiêu đến năm 2030 sẽ tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp.

Hiện nay, Long An là 1 trong 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp. Năm 2022, mức sinh trung bình của tỉnh chỉ đạt 1,86 con/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa DS nhanh, thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội,... Do vậy, UBND tỉnh đã ban hành quyết định động viên, khuyến khích duy trì vững chắc mức sinh thay thế. Cụ thể, đối với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được UBND cấp huyện khen thưởng một lần bằng tiền, với mức thưởng 450.000 đồng/người,...

Đối với xã, phường, thị trấn 3 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng một lần bằng tiền, với mức thưởng là 200 triệu đồng. Đối với tập thể 5 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con được đề xuất UBND tỉnh khen thưởng một lần bằng tiền, với mức thưởng là 300 triệu đồng.

Ngoài chính sách của tỉnh, để góp phần bảo đảm duy trì mức sinh thay thế, các cấp, các ngành, đoàn thể trong tỉnh cần đẩy mạnh tuyên truyền, thay đổi nhận thức của xã hội về vấn đề kết hôn và sinh con, nhất là trong một bộ phận thanh niên hiện nay. Phải thấy rằng, kết hôn và sinh con không chỉ là vấn đề của cá nhân mà là trách nhiệm đối với gia đình và xã hội. Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu, tham mưu, đề xuất tỉnh tạo cơ chế, chính sách để hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng trẻ sinh con và sinh đủ 2 con.

Để đạt mức sinh thay thế, không để mức sinh giảm quá thấp và vì sự phát triển bền vững của tỉnh, mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con./.

Thanh Tuyền