Phụ huynh thiếu thông tin khiến lừa đảo qua điện thoại có đất sống

Ảnh minh họa: thanhnien.vn

Lộ lọt thông tin và thiếu thông tin

Trưởng phòng Công tác xã hội, Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy TP.HCM - Lê Minh Hiển cho biết, ngày 03/3/2023, có 2 PH đến BV tìm con bị tai nạn nhập viện nguy kịch, đã chuyển tiền cấp cứu nhưng tìm thông tin không thấy. BV lập tức cung cấp thông tin đến tất cả cơ quan truyền thông để cảnh báo vụ việc với dấu hiệu lừa đảo. Nhưng vài ngày sau đó, BV tiếp tục ghi nhận vụ việc tương tự. Đó là do nhiều PH không tiếp cận thông tin đã được cảnh báo dẫn đến tình trạng bị lừa đảo.

Ông Hiển khuyến cáo: “Ở BV Chợ Rẫy không bao giờ có chuyện thu tiền qua điện thoại. Trước khi mổ cũng cần gia đình ký cam kết và trường hợp nặng cần mổ cấp cứu thì các ê-kíp của BV sẽ ký chịu trách nhiệm thay cho gia đình. Khi đó là cứu bệnh nhân trước, viện phí tính sau cho nên PH cần bình tĩnh, liên hệ với giáo viên chủ nhiệm để xác minh, đừng quá vội mà lọt vào bẫy bọn xấu bày ra”.

Câu hỏi đặt ra là, tại sao các đối tượng lừa đảo có thông tin cá nhân của học sinh (HS), bao gồm cả số điện thoại của PH để liên hệ khi cần thiết? Có hay không chuyện lộ lọt thông tin cá nhân từ phía nhà trường?

Theo ban giám hiệu nhiều trường học, trường không bao giờ cung cấp thông tin, dữ liệu của HS ra ngoài. Tuy nhiên, không loại trừ trường hợp tội phạm công nghệ xâm nhập dữ liệu và thông tin của HS lộ lọt khi được nhập liệu để gửi cho các đơn vị liên quan làm sổ bảo hiểm, hồ sơ thi,... Đồng thời, việc PH, HS cung cấp thông tin cho các hoạt động học tập ngoài nhà trường, mạng xã hội hoặc các trò chơi cũng có nguy cơ thông tin cá nhân bị chiếm đoạt.

Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Du (TP.HCM) - Huỳnh Thanh Phú cho rằng, HS cần biết cách bảo mật thông tin cá nhân và PH phải cập nhật thông tin trên báo chí, bình tĩnh xem xét để tránh bị lợi dụng, lừa đảo, không chỉ với chiêu trò gọi điện thoại báo tin tai nạn như hiện nay mà còn nhiều thủ đoạn khác. “Truyền thông đã cảnh báo rất nhiều nên những PH bị lừa là những người không cập nhật thông tin. Muốn có một ca phẫu thuật thì BV sẽ cùng PH quyết định, trước khi vào phòng phẫu thuật, PH phải ký cam kết cho nên khi nghe tin thì phải bình tĩnh suy xét. Nếu tai nạn xảy ra ở trường thì có nhân viên y tế, ban giám hiệu, thầy, cô chủ nhiệm gọi điện thoại trực tiếp” - ông Phú nói.

Truyền thông mạnh hơn để phòng, chống

Theo Đại úy Huỳnh Đỗ Tấn Thịnh (Phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP.HCM), những vụ lừa đảo qua điện thoại bắt nguồn từ những lỗ hổng thông tin. Mỗi ngày, Phòng tiếp nhận hàng chục hồ sơ các vụ lừa đảo qua mạng, qua điện thoại với cách thức đa dạng, mượn danh người thân quen, thậm chí mượn danh của cơ quan chức năng. Cách thức lừa đảo đang nóng hiện nay là mạo danh giáo viên, nhân viên y tế để gọi cho PH báo tin HS bị tai nạn và yêu cầu chuyển tiền để cấp cứu. Những nhóm lừa đảo có sự chuẩn bị rất kỹ, mỗi đối tượng đóng vai một người có trách nhiệm, liên tục dồn thông tin xấu cho PH để họ hoang mang, mất bình tĩnh, mất sự suy xét sáng suốt và mắc bẫy.

Đại úy Huỳnh Đỗ Tấn Thịnh nói, Phòng Cảnh sát hình sự tăng cường tuyên truyền, thông tin nhưng người dân cũng phải chủ động nắm bắt, cập nhật tình hình kịp thời hơn. “Phòng Cảnh sát hình sự thay đổi cách thức tuyên truyền đến người dân theo phương châm "bỏ 1 đồng để tuyên truyền phòng ngừa còn hơn bỏ 10 đồng để đấu tranh". Khi người dân tiếp cận Zalo của Phòng, quét mã QR thì sẽ biết những thủ đoạn lừa đảo mới nhất và Phòng cũng gửi thông tin cần thiết đến người dân qua Zalo” - Đại úy Huỳnh Đỗ Tấn Thịnh nói thêm.

Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena - Võ Đỗ Thắng cho biết, tội phạm công nghệ không giới hạn về địa lý, cuộc gọi giả mạo có thể không xuất phát tại TP.HCM mà có thể gọi đến từ nước ngoài. Việc lừa đảo PH không phải là vấn đề mới và dự báo sắp tới còn chuyển biến những vụ việc khác và không có điểm dừng. Thêm vào đó, HS sử dụng thiết bị công nghệ ngày càng nhiều nhưng chưa lường trước được các cạm bẫy, nguy cơ mất thông tin trên không gian mạng.

Ông Thắng đề xuất cần có chương trình giáo dục để nâng cao nhận thức của HS về an toàn trên không gian mạng, từ đó, phòng tránh hiệu quả các rủi ro: “Chúng ta phải có những chương trình như chương trình an ninh mạng cơ bản cho HS. Để các em biết được những rủi ro, thấy được TikTok, games mình chơi hàng ngày có những lỗ hổng, rủi ro mà có thể dẫn đến mất dữ liệu, mất thông tin, mất tài khoản gia đình”.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển, chuyển đổi số mạnh mẽ trên tất cả lĩnh vực như hiện nay, tội phạm công nghệ có nhiều cách để lấy cắp thông tin, các nhóm lừa đảo cũng liên tục có thêm chiêu trò, thủ đoạn. Mỗi người cần chủ động nắm bắt thông tin, cập nhật các kỹ năng, công nghệ cần thiết để tự bảo vệ dữ liệu, thông tin của mình và tránh bị lừa đảo, thiệt hại./.

Song Nguyên