Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh đóng góp nhiều ý kiến cho Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp

Tiếp tục chương trình làm việc, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp. Tại phiên thảo luận, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung - Giám đốc sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh, thống nhất cao với dự thảo Luật. Tuy nhiên, để hoàn thiện dự thảo, đại biểu đề xuất nhiều nội dung quan trọng.

Theo đại biểu Mỹ Dung, Luật Lý lịch tư pháp quy định có 2 loại phiếu lý lịch tư pháp là phiếu lý lịch tư pháp số 1 và phiếu lý lịch tư pháp số 2. Khác với phiếu lý lịch tư pháp số 1, phiếu lý lịch tư pháp số 2 thể hiện cả án tích đã được xóa và án tích chưa được xóa có tác dụng hỗ trợ cho cơ quan tiến hành tố tụng trong công tác điều tra, truy tố, xét xử hoặc cấp theo yêu cầu của chính cá nhân để người đó biết được thông tin án tích của mình.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung phát biểu tại phiên thảo luận

Tuy nhiên, thực tế những năm gần đây, tình trạng lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2 ngày càng gia tăng. Thực tiễn cấp phiếu lý lịch tư pháp thời gian qua cho thấy, cá nhân yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 không xuất phát từ nhu cầu muốn biết thông tin lý lịch tư pháp của mình mà từ yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, chủ yếu để bổ sung hồ sơ xin thị thực nhập cảnh, kết hôn, xuất khẩu lao động, xin việc làm,…

Thực trạng này đã ảnh hưởng tới quyền được pháp luật bảo đảm bí mật cá nhân theo Hiến pháp và chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự của Nhà nước ta, ảnh hưởng tới việc tái hòa nhập cộng đồng của người bị kết án, đặc biệt là những người đã được xóa án tích.

Do đó, tại phiên thảo luận, đại biểu Mỹ Dung đề nghị làm rõ hơn việc quy định về cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 trong 2 trường hợp theo yêu cầu của cá nhân và theo yêu cầu cấp của cơ quan có thẩm quyền. Vì quy định trong dự thảo cũng gần như giữ nguyên theo quy định hiện hành.

Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp

Mặc dù dự thảo Luật có quy định: “Cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 quy định tại Điều 43 Luật này”. Tuy nhiên, dự thảo luật tại điều 50a, khoản 1 lại quy định, cơ quan, tổ chức khi có yêu cầu cung cấp thông tin lý lịch tư pháp của cá nhân theo quy định tại khoản 2 và khoản 3, Điều 7 của luật này thì gửi văn bản yêu cầu đến công an cấp tỉnh nơi người đó thường trú hoặc tạm trú” để yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp của cá nhân đó.

Tuy nhiên, hiện nay, còn quy định “cá nhân có quyền yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 cho mình”, nên thực tế các tổ chức, đơn vị, đặc biệt là các doanh nghiệp nhất là doanh nghiệp nước ngoài trong tuyển dụng lao động hoặc một số hoạt động khác vẫn yêu cầu phải có phiếu lý lịch tư pháp số 2, bản thân người đi xin vẫn phải tự mình đi yêu cầu cung cấp phiếu lý lịch số 2.

Đồng thời, không phải tất cả các yêu cầu về cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 cho cá nhân theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị được cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp đáp ứng, vì còn phải rà soát xem mục đích của việc sử dụng phiếu lý lịch tư pháp số 2 của cá nhân, mà cơ quan, tổ chức, đơn vị yêu cầu đó có phù hợp không. Đây cũng là một trong những vướng mắc hiện nay. Ngoài ra, quy định chế tài xử lý việc cơ quan, tổ chức không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2 quy định tại Điều 43 Luật này cũng chưa rõ ràng, khó thực hiện.

Do đó, đại biểu Mỹ Dung đề nghị cần nghiên cứu có cơ chế khác để thông tin cho cá nhân biết tình trạng án tích của họ (khi họ có yêu cầu) thay vì cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2, để họ biết tình trạng thông tin án tích, ví dụ như việc thực hiện tra cứu trên dữ liệu thông tin cá nhân trên VNeID.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung đề nghị ngoài việc cấp theo yêu cầu của cá nhân, dự thảo cần bổ sung quy định cấp Phiếu lý lịch tư pháp điện tử theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Việc mở rộng hình thức này càng cần được khuyến khích trong bối cảnh hiện nay, nhằm thúc đẩy việc sử dụng giấy tờ điện tử, đáp ứng yêu cầu số hóa hồ sơ và cập nhật kết quả giải quyết thủ tục hành chính lên các cơ sở dữ liệu.

Bên cạnh đó, tại Điều 48 dự thảo Luật quy định “Thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp không quá 5 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu hợp lệ. Trường hợp người được cấp phiếu lý lịch tư pháp đã từng bị kết án hoặc có thông tin hành vi phạm tội mới cần xác minh thì thời hạn không quá 15 ngày” cần được quy định rõ thành “Thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp không quá 5 ngày làm việc hoặc không quá 3 ngày làm việc” để bảo đảm giải quyết hồ sơ một cách đồng nhất.

Tại phiên thảo luận, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung đề nghị ban soạn thảo rà soát, bổ sung trong dự thảo Luật nhằm bảo đảm tính khách quan, công bằng và bảo vệ tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp của người dân./.

Kiên Định - Ngọc Hoa