Loại trừ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con

Cán bộ y tế tư vấn sức khỏe cho thai phụ(Ảnh minh họa)

Phòng lây nhiễm khi mang thai

Thực hiện mục tiêu “Thiên niên kỷ loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con”, hướng tới kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030, nhiều năm qua, chương trình dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con được các cơ sở y tế phối hợp thực hiện rất hiệu quả. Tháng 6-2015 là tháng cao điểm ngành y tế phối hợp cùng các ban, ngành, đoàn thể các địa phương tổ chức các hoạt động dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Các cơ sở y tế đã phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các bà mẹ mang thai đến các cơ sở y tế để được tư vấn và xét nghiệm HIV, nhằm có giải pháp điều trị kịp thời.

Hình thức thực hiện chủ yếu là đẩy mạnh tuyên truyền qua các phương tiện thông tin đại chúng; treo băng rôn, khẩu hiệu tại công sở; tổ chức các hoạt động truyền thông trực tiếp như nói chuyện chuyên đề, tư vấn, thăm gia đình, thảo luận nhóm thông qua đội ngũ tuyên truyền viên, cộng tác viên, cán bộ y tế xã... Đồng thời, quảng bá, giới thiệu địa chỉ các cơ sở điều trị ARV dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con sẵn có ở các địa phương,... Nhờ đó, từ năm 2010 đến nay, hầu hết các trường hợp phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh đều có chế độ chăm sóc, theo dõi và dùng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ.

Cán bộ phụ trách phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại Trung Tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh - Phù Trúc Mai, chia sẻ: “Nếu thai phụ sau khi làm xét nghiệm có kết quả dương tính với HIV thì chúng tôi trực tiếp tư vấn và chuyển thai phụ này đến Khoa Sản Bệnh viên Đa khoa (BVĐK) Long An, vì ở bệnh viện có bác sĩ trực tiếp theo dõi và có thuốc kháng virus ARV để điều trị miễn phí. Theo đó, các bà mẹ sẽ được các bác sĩ tư vấn, hướng dẫn dùng thuốc kháng virus ARV cho đến lúc sinh. Do thai phụ nhiễm HIV phải chống chọi với sự suy giảm miễn dịch nên hệ miễn dịch trong cơ thể yếu, vì vậy chúng tôi luôn tư vấn thai phụ duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ dưỡng chất để thai nhi được khỏe mạnh”.

Theo dõi, dự phòng lây nhiễm cho trẻ sau sinh

Khi thai phụ mang thai đến các cơ sở y tế có điều trị bằng thuốc kháng virus ARV sẽ được tư vấn, theo dõi và có phác đồ điều trị cụ thể nên hiệu quả phòng tránh lây nhiễm sang con là rất cao.

Tư vấn viên dự phòng lây truyền mẹ con, Khoa Sản BVĐK Long An - Nguyễn Thị Thu Nga, cho biết: “Nhiều năm qua, 100% thai phụ đến đây khám thai đều được chúng tôi tư vấn và tự nguyện xét nghiệm HIV. Nếu có trường hợp dương tính với HIV, thì được chúng tôi tư vấn điều trị theo 2 điểm: Khoa sản hoặc là phòng khám bệnh ngoại trú người lớn thuộc BVĐK Long An. Các thai phụ đều được chúng tôi quản lý chặt chẽ và được các bác sĩ chỉ định phác đồ điều trị bắt đầu từ tuần thứ 14, tức là bắt đầu từ tháng thứ 3 của thai kỳ cho đến lúc sinh. Sau sinh 1 tuần thì chúng tôi giới thiệu các bà mẹ tiếp tục điều trị tại Khoa Nhiễm BVĐK Long An”.

Cũng theo tư vấn viên Nguyễn Thị Thu Nga, dự phòng lây nhiễm giai đoạn chuyển dạ và sinh con của các bà mẹ nhiễm HIV rất quan trọng. Vì vậy, các dụng cụ y tế đều được khử khuẩn đúng theo quy định. Mọi thao tác phải cẩn thận, để hạn chế tối đa nguy cơ lây truyền sang con. Trẻ sau khi sinh đều được tắm ngay, sau đó được giới thiệu đến Khoa Nhi của bệnh viện để theo dõi và làm xét nghiệm. Nếu bị bệnh nhiễm thì tiếp tục cho trẻ dùng thuốc kháng virus ARV để điều trị. HIV có thể lây truyền qua sữa mẹ cao nên sau khi sinh em bé cũng được cấp phát sữa bột uống thay thế sữa mẹ miễn phí đến khi đủ 18 tháng tuổi.

Được biết, công tác dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con được bệnh viện thực hiện 7 năm nay. Từ năm 2012 đến thời điểm hiện nay có 37 thai phụ bị nhiễm HIV được theo dõi và điều trị theo phác đồ của bác sĩ đến lúc sinh, kết quả có trên 98% trẻ em sinh ra từ mẹ nhiễm HIV được xét nghiệm có kết quả âm tính với căn bệnh thế kỷ này.

Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS - Thạc sĩ Nguyễn Ngọc Linh cho biết: Hàng năm, tỷ lệ thai phụ trong tỉnh được xét nghiệm HIV đều đạt và cao hơn mục tiêu quốc gia 80%. Từ năm 2010 đến nay, toàn tỉnh phát hiện 135 thai phụ nhiễm HIV. Do được điều trị dự phòng sớm nên chỉ có 5 trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong những giải pháp quan trọng góp phần đẩy lùi đại dịch HIV/AIDS trong tương lai cũng như góp phần làm giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội. Do đó, nhằm bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé, các bà mẹ mang thai cần chủ động đến các cơ sở y tế để được tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện để phát hiện và có những biện pháp điều trị dự phòng sớm.

Ngọc Mận-Đức Tâm