Tư tưởng của Ph.Ăngghen soi sáng con đường đổi mới ở Việt Nam

Ph.Ăngghen sinh ngày 28/11/1820 ở TP.Ba-rơ-men, tỉnh Ranh, Vương quốc Phổ, trong một gia đình chủ xưởng dệt. Từ khi ngồi trên ghế nhà trường, ông sớm bộc lộ tài năng và thiên hướng nghiên cứu lịch sử, chính trị, triết học thay vì trở thành thương nhân như gia đình mong muốn.

Với tình cảm mãnh liệt, trí tuệ sáng suốt, tầm hiểu biết sâu, rộng, Ph.Ăngghen có những cống hiến to lớn trên các lĩnh vực triết học, lịch sử, khoa học tự nhiên, khoa học quân sự, chiến lược và sách lược đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản. Ph.Ăngghen cùng C.Mác xây dựng nên một hệ thống lý luận khoa học và cách mạng về triết học, kinh tế chính trị học và chủ nghĩa xã hội (CNXH) khoa học.

Điểm đặc sắc nhất là hai ông sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; phát hiện ra những quy luật khách quan của sự phát triển xã hội và sứ mệnh lịch sử của giai cấp CN,... Đây chính là vũ khí tư tưởng cho giai cấp CN.

Trong hệ thống các tác phẩm đồ sộ của mình, tác phẩm do C.Mác và Ph.Ăngghen cùng viết, nổi bật là Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản. Nhiều công trình nghiên cứu của Ph.Ăngghen là sự phát triển những tư tưởng hình thành trong quá trình trao đổi thường xuyên với C.Mác.

V.I.Lênin khẳng định: “Không thể nào hiểu được chủ nghĩa Mác và trình bày đầy đủ được chủ nghĩa Mác, nếu không chú ý đến toàn bộ những tác phẩm của Ph.Ăngghen” và nêu rõ “Sau bạn ông là C.Mác, Ph.Ăngghen là nhà bác học và người thầy lỗi lạc nhất của giai cấp vô sản hiện đại trong toàn thế giới văn minh”. Có thể nói, Ph.Ăngghen thể hiện là nhà lý luận, chiến sĩ cách mạng kiên cường, lãnh tụ vĩ đại của giai cấp CN và những người cộng sản thế giới.

Với đức tính khiêm tốn và giản dị, nhiều lần Ph.Ăngghen luôn tự nhận mình là một “cây vĩ cầm nhỏ bé” bên cạnh C.Mác. Ph.Ăngghen thể hiện phẩm chất tuyệt vời của một thiên tài cộng sản khi khiêm nhường nói rằng: “Không có ông thì C.Mác vẫn có thể làm được những điều ông làm nhưng điều mà C.Mác làm thì ông không thể làm được. C.Mác đã “đứng cao hơn, nhìn xa hơn, rộng hơn và nhanh hơn tất cả”.

Tuy nhiên, những cống hiến to lớn về tư tưởng của Ph.Ăngghen được C.Mác đánh giá rất cao là một khối óc sắc sảo, một pho bách khoa toàn thư. V.I.Lênin nhấn mạnh: “Muốn đánh giá đúng đắn những quan điểm của C.Mác, tuyệt đối phải đọc những tác phẩm của người cùng tư tưởng và người cộng tác gần gũi nhất của C.Mác là Ph.Ăngghen. Không thể nào hiểu được chủ nghĩa Mác và trình bày đầy đủ được chủ nghĩa Mác, nếu không chú ý đến toàn bộ những tác phẩm của Ph.Ăngghen”(*).

Với tinh thần cách mạng triệt để, Ph.Ăngghen nêu lên luận điểm sắc sảo: “CNXH từ khi trở thành khoa học, đòi hỏi phải được đối xử như là một khoa học”. Trên lập trường này, Ph.Ăngghen cùng C.Mác đấu tranh mạnh mẽ với khuynh hướng phản khoa học và không tưởng trong phong trào CN, những âm mưu chia rẽ phong trào cộng sản và CN quốc tế.

Đặc biệt, Ph.Ăngghen không bao giờ coi lý luận của mình là học thuyết hoàn hảo, đã xong xuôi và buộc mọi người phải rập khuôn, sao chép, mà luôn đòi hỏi phải phát triển lý luận thông qua nghiên cứu thực tiễn, tổng kết thực tiễn.

Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, trong đó có những tư tưởng thiên tài của Ph.Ăngghen, Đảng ta do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, đưa cả nước tiến lên CNXH.

Gần 40 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đổi mới là yêu cầu bức thiết của sự nghiệp cách mạng, là vấn đề có ý nghĩa sống còn. Song, đổi mới không phải là phủ định sạch trơn thành tựu và cách làm trước đây mà là khẳng định những gì trước kia hiểu đúng, làm đúng, loại bỏ những gì hiểu sai, làm sai, hoặc những gì trước kia đúng nhưng nay không còn phù hợp, bổ sung nhận thức mới và cách làm mới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của cách mạng.

Trong thời kỳ mới, chúng ta càng nhận thức rõ hơn về tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng ta, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, của dân, do dân và vì dân, nêu cao khát vọng phát triển đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Thấm nhuần tư tưởng chủ nghĩa Mác-Lênin, của Ph.Ăngghen về con đường đi lên CNXH, Đảng ta đã vận dụng sáng tạo vào điều kiện cụ thể của Việt Nam; trong Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011); tổng kết thực tiễn xây dựng CNXH, nhận thức của Đảng về CNXH và con đường đi lên CNXH ngày càng sáng rõ hơn, để Đảng đề ra và từng bước bổ sung, phát triển đường lối đổi mới toàn diện đất nước.

Kỷ niệm 204 năm Ngày sinh Ph.Ăngghen (28/11/1820 - 28/11/2024) là dịp để chúng ta bày tỏ lòng ngưỡng mộ và tri ân sự thông thái, tấm gương nhân hậu, thủy chung, khiêm nhường của ông - nhà bác học, người thầy lỗi lạc của giai cấp vô sản hiện đại. Di sản của Ph.Ăngghen luôn là những định hướng mang lại cuộc sống ngày càng phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh cho mọi tầng lớp nhân dân Việt Nam./.

Tư tưởng nhân văn trong học thuyết Mác  Bằng khát vọng cống hiến cho nhân loại, Các Mác (C.Mác) đã trở thành nhà tư tưởng thiên tài, lãnh tụ kiệt xuất của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức.

Nguyễn Thanh Hoàng

------------------------------------------

(*) V.I.Lênin, Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, M.1980, t.26, tr.110.