Thơm thơm khói bếp

Hơn 10 năm rồi, tôi mới có dịp về thăm quê - một làng quê yên bình với những rặng dừa xanh bát ngát, dòng sông mát rượi buổi trưa hè, khói bếp bay bay lượn lờ, quấn quít trên những mái nhà mỗi sáng, mỗi trưa, mỗi chiều. Hòa quyện trong làn khói là mùi hương thơm thơm của những món ăn dân dã mang đậm tình quê. Những ký ức tuổi thơ êm đềm ấy luôn theo tôi suốt những năm tháng dài xa quê.

Vì hoàn cảnh nên gia đình tôi lưu lạc xứ người. Mỗi độ xuân về, chúng tôi cố tìm hương vị tết quê từ hàng hóa ở những khu chợ người Việt bên Mỹ, mang về chế biến những món ăn truyền thống rồi cùng ngồi bên nhau bồi hồi nhớ về quê hương. Nhớ mỗi chiều cuối tuần đi học trên huyện trở về nhà, vừa qua chiếc cầu đầu xóm, tôi như ngất ngây trước khung cảnh thanh bình khi thấy những làn khói bếp bay bay từ những mái nhà thấp thoáng sau rặng dừa xanh. Nhìn những làn khói, lòng tôi cảm thấy ấm áp lạ kỳ, dù ở đâu, đi đâu, tôi chỉ muốn trở về nhà để được ăn chén cơm thơm thơm mùi khói bếp của má.

Nhớ những buổi chiều cuối đông, sau khi phụ ba má làm đồng, lũ trẻ chúng tôi cùng ngồi bên nhau đốt rơm sưởi ấm, trong đống rơm ấy lúc nào cũng vùi cả chục củ khoai mì, khoai lang. Khi làn khói vừa tan thì những củ khoai ấy cũng vừa chín tới, thơm lừng. Dùng que tre cời lửa, mỗi đứa lấy một củ; dù tay chân, mặt mày lấm lem lọ nghẹ nhưng đứa nào cũng cảm thấy trên đời này không có món nào ngon hơn khoai nướng. 

Minh họa: TM

Tết đến, khói bếp bay bay quẩn quanh trên các mái nhà nhiều hơn. Mùi thơm thơm của khói bếp càng làm cho lũ trẻ chúng tôi thêm háo hức. Lúc này, chúng tôi cảm nhận khói tết thật đẹp, khói tết thật thơm. Khói bếp thơm mùi mứt dừa - món ăn chơi mà chúng tôi chỉ được thỏa thuê thưởng thức trong dịp tết. Bởi trước đó vài ngày, những chàng trai nhỏ trong nhà giúp má tôi hái dừa, lột vỏ dừa, bào cơm dừa để qua đôi bàn tay khéo léo của má, trở thành những cọng mứt dừa ngọt ngào, thơm dẻo. Khói bếp cũng thơm mùi thịt kho tàu với những miếng thịt ba chỉ, mỡ trong veo, kho rục với nước dừa xiêm ngọt thơm được hái sau nhà,...

Khói bếp càng thơm hơn khi nồi bánh tét cả nhà cùng gói trong ngày 30 tết lục bục sôi, càng đến giao thừa thì khói bếp như càng thơm hơn. Quanh bếp lúc này rộn ràng tiếng nói, tiếng cười, tiếng lửa giòn tan như vui reo. Những đòn bánh tét nhỏ xinh xinh được má vớt ra trước, vừa treo lên cây sào gác sẵn trong bếp thì tụi nhỏ nhanh chóng xí phần, đánh dấu để khỏi lộn rồi mới yên tâm đi ngủ.

Sáng sớm mùng 1 tết vừa thức giấc, cái lạnh ngày xuân vẫn còn vương lại trong màn sương, tôi thấy khói bếp bay bay khi mẹ thức dậy nhóm lửa nấu nước pha trà cho ba, cả nhà quây quần nhâm nhi tách trà với dĩa mứt dừa hấp dẫn, thơm ngon,...

Ở xứ người, khi nhớ về quê hương, tôi lại nhớ về khói bếp, bởi ngày nay, người ta gần như không còn dùng bếp củi. Ở bên Mỹ thì lại càng không. Nhớ về quê hương, tôi biết tìm đâu ra mùi khói bếp - cái làn khói bảng lảng bay bay, quẩn quanh, mờ ảo nhưng lại khắc thật sâu vào tâm trí mỗi người con xa quê như tôi.

Năm nay được về thăm quê sau bao năm dài xa cách, lòng bồi hồi nhớ lại bao kỷ niệm xưa. Tết này, má đã đi xa nhiều năm nhưng tôi lại thèm đủ thứ món mà má từng nấu cho chị em tôi ăn: Thèm nồi thịt ba chỉ kho tàu, thèm nồi khổ qua dồn thịt, thèm gà luộc trộn gỏi bắp chuối, thèm nhìn lại những đòn bánh tét bé bé, xinh xinh,...

Buổi chiều về, lại bước qua cây cầu đầu xóm được thay bằng bêtông. Từ xa, tôi như thấy làn khói bốc lên trên những nóc bếp, như làn sương mỏng manh, vấn vương quanh rặng dừa xanh, được gió đưa đi xa dần, lan tỏa. Gian bếp của má như vẫn đỏ lửa, những thanh củi dừa vẫn tí tách cháy giòn tan, sưởi ấm gian bếp, lan tỏa khắp nhà, sưởi ấm lòng những người xa quê luôn hướng về nguồn cội./.

Nguyễn Thị Thiên Hương