Thoáng đồi A1 và Nghĩa trang liệt sĩ Điện Biên

Các cựu chiến binh vào Nghĩa trang liệt sĩ Điện Biên Phủ viếng đồng đội năm xưa. Xa xa là tượng đài chiến sĩ Điện Biên, tượng đài phụ nữ Điện Biên dưới bóng cây hoa ban

Các anh về nằm dưới đồi A1
Nghe rừng núi suối nguồn ca hát
Nắng Mường Phăng ⁽¹⁾ chói lọi ánh sao vàng

Đồng đội cũ về dưới bóng đại ngàn
Râu tóc bay trong màu hoa ban trắng
Họ nhớ lắm một mùa hè rực nắng
Thung lũng Điện Biên như chảo lửa sục sôi

Bầy quân thù phủ bóng xuống ngọn đồi
Như thiêu thân phơi xác
Đồi A1 rung lên trong tiếng gầm đại bác

Bộc phá nổ tung dưới huyệt thù sâu
Các anh vẫn hiên ngang tư thế ngẩng cao đầu

Nhắm quân thù mà bắn…

(1): Đồi Mường Phăng, nơi có hầm Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp và hầm Thiếu tướng Tham mưu trưởng - Hoàng Văn Thái trong chiến dịch Điện Biên.

Mấy câu thơ trên, tôi viết dở dang bên cổng nghĩa trang liệt sĩ Điện Biên khi gặp những cựu chiến binh Điện Biên râu tóc bạc phơ về thăm chiến trường xưa là đồi A1 và đồng đội cũ đang yên nghỉ trên nghĩa trang này. Có những nơi chỉ đến một lần mà ấn tượng mãi sáng với tâm linh, như chỉ một lần đến đây và nhớ…

Sáng hôm ấy, bầu trời còn nặng hơi sương. Chúng tôi bước lên đồi A1 cùng những khách trong nước và nước ngoài. Đồi A1 nằm bên rìa thành phố Điện Biên. Ở trên đỉnh đồi nhìn xuống là hàng hàng cây xanh, hàng hàng hoa ban phô cánh đón bình minh về khắp nẻo đại ngàn long lanh sóng lá và đồi núi chập chùng bao quanh thành phố núi.

Theo sử liệu, trong chiến dịch Điện Biên Phủ, đồi A1 là cứ điểm trọng yếu nhất gồm 5 ngọn đồi ở phía Đông bảo vệ cứ điểm Mường Thanh, nơi tướng Đờ Cát đóng Tổng hành dinh. Trên đồi này có cắm bảng “Hầm cố thủ cứ điểm A1- Aliane” bên một miệng hầm lớn. Ở đó, có chứng tích chiếc xe tăng mang ký hiệu D-76004 mà khách đến đây ai cũng muốn chụp một tấm ảnh có mình tựa lưng vào đó để làm kỷ niệm. Trên tháp chiếc xe tăng này có một khẩu pháo gục nòng xuống. Kế bên đó có một hầm tròn, sâu như cái giếng, đường kính ước khoảng 10m. Đây là chứng tích cả tấn khối bộc phá do các chiến sĩ công binh của ta đánh trúng sau khi đã đào khoét hầm ngầm vào tận hang ổ để tiêu diệt địch. Các chiến sĩ cảm tử của ta cũng hy sinh dưới hầm này, đến khi phát hiện, thấy ai cũng trong tư thế cầm vũ khí xung phong tấn công địch. Căn cứ A1 của Pháp đã về tay ta sau đợt đánh bộc phá này vào sáng ngày 7-5-1954 sau 36 ngày đêm chiến đấu quyết liệt khiến quân Pháp không ngóc đầu dậy nổi, phải thúc thủ trong hầm mà chịu trận cho tới lúc bị ta tiêu diệt hoặc bắt sống. Bị thất thủ đồi A1, quân Pháp chỉ còn hấp hối chờ phút cáo chung trong “chảo lửa” Điện Biên Phủ.

Ở dưới chân đồi A1 là nghĩa trang liệt sĩ Điện Biên - một nghĩa trang mang tầm quốc gia - là nơi an nghỉ của hàng ngàn người con ưu tú trên mọi miền đất nước đã ngã xuống đồi A1 và trên khắp đất Điện Biên, làm nên chiến thắng “chấn động địa cầu” 7-5-1954. Từ ngoài nhìn vào, cổng nghĩa trang hoành tráng, có tháp kỳ đài trông uy nghiêm như ngọ môn Huế. Phía bên trong cổng có bức tường ghi tên các anh hùng liệt sĩ được quy tập về đây. Chính nơi đây, Đại tướng Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp trong một lần về thăm đã rút khăn mùi xoa lau nước mắt khi nhìn những hàng mộ chí “vô danh”. Đó là những chiến sĩ “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”; hễ thấy có quân Pháp là lao vào đánh, thậm chí sau khi hy sinh mà đơn vị không biết được danh tánh của người vừa ngã xuống chiến trường là ai và từ đâu tới!./.

Quang Hảo